TY - JOUR AU - Górecki, Piotr PY - 2022/07/26 Y2 - 2024/03/29 TI - Dążenia diecezji wrocławskiej do jej egzempcji – od początku XIV wieku do 1821 roku JF - Wrocławski Przegląd Teologiczny JA - wpt VL - 30 IS - 1 SE - Historia Kościoła DO - 10.34839/wpt.2022.30.1.177-195 UR - https://ojs.academicon.pl/wpt/article/view/3639 SP - 177-195 AB - <p>Istniejąca od 1000 roku w związku metropolitalnym z Gnieznem diecezja wrocławska, na mocy bulli papieża Piusa VII <em>De salute animarum</em> z 16 lipca 1821 roku, stała się diecezją egzymowaną, tj. podległą bezpośrednio pod Stolicę Apostolską. Mijająca 200. rocznica tegoż wydarzenia jest dobrą okazją, aby prześledzić, w jaki sposób dążenia do zerwania zależności kościelnej od związku metropolitalnego z Gnieznem były wypadkową dziejów politycznych śląskiej dzielnicy. W artykule przedstawiono dążenia diecezji wrocławskiej do uzyskania egzempcji, których początki datowane są na okres dominacji czeskiej na Śląsku w I połowie XIV wieku, a uwieńczone zostały prawnymi określeniami w bulli z 1821 roku. Autor w tym względzie posiłkuje się pozycjami naukowymi znanych polskich i niemieckich historyków Kościoła, w których daje się zaobserwować różny sposób argumentowania przyczyn egzempcji, a także akcentowania jej z jednej strony jako stanu faktycznego (przynajmniej od połowy XVII wieku), z drugiej zaś jako stanu prawnego. Na drodze poszukiwania obiektywnych odpowiedzi pomocne okazują się opublikowane w ostatnich dziesięcioleciach źródła archiwalne, szczególnie zaś dokumentacja dawnych rządców diecezji ze Stolicą Apostolską.</p> ER -