Przedmiotem opracowania jest prezentacja występowania czynnika społecznego w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości w prawie II Rzeczypospolitej po unifikacji sądownictwa oraz po II wojnie światowej. Omówiono formy tego udziału i węzłowe kwestie z tym związane. Zagadnienia przedstawiono w trzech płaszczyznach. Pierwsza, normatywna – przybliża rozwiązania prawne związane z udziałem czynnika obywatelskiego w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości. Druga, dogmatyczna – przybliża w niezbędnym zakresie poglądy nauki i projekty. Trzecia, praktyki – przybliża funkcjonowanie (lub brak) rozwiązań normatywnych.