Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Nagłówek strony

Nr 12 (2023)

Artykuły

Odpowiedzialność za nadużycie przez aplikanta adwokackiego Wolności słowa i pisma według przepisów ustawy – prawo o adwokaturze

  • Wojciech Szczotka
Opublikowane: 05.02.2024

Abstrakt

The article contains a scientific and research analysis of an issue related to undergoing professional training for advocates. The conducted considerations will help determine whether trainee advocates enjoy the freedom of speech and writing provided for in Article 8 of the Act – the Law on the Bar and, if the answer is affirmative, what liability trainees may incur for its abuse. The need to discuss this problem, which is significant from a practical point of view, arises from the fact that it has not been resolved in any separate study yet. Pursuant to Article 75(5) of the Act – the Law on the Bar, Article 8 of the Act – the Law on the Bar should apply mutatis mutandis to advocate trainees, which means that statements made by individuals preparing to practice as advocates are covered by this freedom but only within strictly defined limits, discussed in this article. Exceeding these limits, which is referred to as abuse of freedom of speech and writing, will result in liability on the part of the trainee advocate. In the article, firstly, considerations regarding the principles of undergoing the professional training and the rights and obligations of trainee advocates are presented. Then, the essence of the freedom of speech and writing enjoyed by advocates and the principles of its application mutatis mutandis to trainees are discussed. Against this background, an analysis of trainee advocates’ liability for its abuse is conducted on three levels: criminal liability for the offence of insult and defamation, disciplinary liability for conduct inconsistent with Article 80 of the Act – the Law on the Bar, and civil liability for a violation of personal interests. Additionally, the study considers the possibility of holding the mandating advocate liable for a trainee advocate’s abuse of freedom of speech and writing.

Bibliografia

  1. Bojańczyk Antoni, Razowski Tomasz, Konsekwencje procesowe przewinienia dyscyplinarnego będącego przestępstwem, „Prokuratura i Prawo” 2009/11–12 [Google Scholar]
  2. Borkowski Grzegorz, Glosa do uchwały SN z 28.06.2006, „Przegląd Sądowy” 2008/6 [Google Scholar]
  3. Borysiak Witold (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, red. serii K. Osajda, Warszawa 2022, Legalis/el. [Google Scholar]
  4. Brzozowski Adam (w:) Brzozowski A., Jastrzębski J., Kaliński M., Skowrońska-Bocian E., Zobowiązania. Część ogólna, Warszawa 2016 [Google Scholar]
  5. Ceglarska-Piłat Katarzyna, Zbrojewska Monika (w:) Prawo o adwokaturze. Komentarz, red. P. Kruszyński, Warszawa 2016, LEX/el. [Google Scholar]
  6. Cieślak Marian, Zagadnienie immunitetu adwokackiego, „Palestra” [Google Scholar]
  7. /7–8 [Google Scholar]
  8. Czerski Zbigniew, Immunitet adwokacki, „Palestra” 1988/11–12 [Google Scholar]
  9. Czeszejko Zdzisław, Krzemiński Zdzisław, Adwokacka wolność słowa i pisma, „Palestra” 1968/5 [Google Scholar]
  10. Dubis Wojciech (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, [Google Scholar]
  11. P. Machnikowski, Warszawa 2021, Legalis/el. [Google Scholar]
  12. Gadowska Kaja, Otwarcie zawodów adwokata i radcy prawnego w Polsce po 1989 roku, „Prakseologia” 2018/160 [Google Scholar]
  13. Gardocka Teresa, Immunitet adwokacki w prawie o adwokaturze z 1982 r., „Palestra” 1984/3–4 [Google Scholar]
  14. Gardocki Lech, Prawo karne, Warszawa 2021 [Google Scholar]
  15. Gawryluk Marek, Prawo o adwokaturze. Komentarz, Warszawa 2012, LEX/el. [Google Scholar]
  16. Grodzicki Wojciech, Glosa do wyroku SN z dnia 20.04.2006 r., IV CSK 2/06, „Gdańskie Studia Prawnicze – przegląd orzecznictwa” 2008/4 [Google Scholar]
  17. Gronowska Bożena, Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu z dnia 21.03.2002 r. w sprawie Nikula przeciwko Finlandii (dot. zakresu swobody wypowiedzi adwokata w procesie karnym), „Prokuratura i Prawo” 2002/6 [Google Scholar]
  18. Grudecki Michał, Wolność słowa i pisma adwokata oraz immunitet adwokacki w Polsce (w:) Kontynent europejski wobec wyzwań współczesności, red. R. Kordonski, A. Kordonska, Ł. Muszyński, Lwów–Olsztyn 2017, t. 1 [Google Scholar]
  19. Grzybowski Stefan, Ochrona dóbr osobistych według przepisów ogólnych prawa cywilnego, Warszawa 1957 [Google Scholar]
  20. Jarocki Paweł, Granice wolności słowa w sądzie, „Prokuratura i Prawo” 2003/1 [Google Scholar]
  21. Kaftal Alfred, O niektórych zagadnieniach immunitetu adwokackiego, „Palestra” 1962/11 [Google Scholar]
  22. Karaszewski Grzegorz (w:) Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. J. Ciszewski, P. Nazaruk, Warszawa 2023, LEX/el. [Google Scholar]
  23. Kępa Monika, Pilipiec Sławomir, Perspektywy zawodowe studentów prawa, Lublin 2021 [Google Scholar]
  24. Kozielewicz Wiesław, Odpowiedzialność dyscyplinarna sędziów, prokuratorów, adwokatów, radców prawnych i notariuszy, Warszawa 2012 [Google Scholar]
  25. Krzemiński Zdzisław, Adwokat w procesie cywilnym z wyboru i urzędu, Kraków 1999 [Google Scholar]
  26. Łyczywek Roman, Immunitet adwokata w prawie polskim, „Palestra” 1974/6 [Google Scholar]
  27. Malicka-Ochtera Anna, Ograniczenia działań obrońcy w procesie karnym, Warszawa 2021, LEX/el. [Google Scholar]
  28. Matusik Grzegorz, Śladkowski Mariusz, Pozycja prawna aplikanta radcowskiego w postępowaniu cywilnym, „Przegląd Sądowy” 2008/11–12 [Google Scholar]
  29. Naumann Jerzy, Zbiór zasad etyki adwokackiej i godności zawodu. Komentarz, Warszawa 2020, Legalis/el. [Google Scholar]
  30. Nowacki Józef, „Odpowiednie” stosowanie przepisów prawa, „Państwo i Prawo” 1964/3 [Google Scholar]
  31. Pązik Adam, Wyłączenie bezprawności naruszenia dobra osobistego na podstawie interesu społecznego, Warszawa 2014 [Google Scholar]
  32. Radwański Zbigniew, Olejniczak Adam, Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2019 [Google Scholar]
  33. Radwański Zbigniew, Olejniczak Adam, Zobowiązania – część ogólna, Warszawa 2018 [Google Scholar]
  34. Radwański Zbigniew, Zieliński Maciej (w:) System Prawa Prywatnego, t. 1, Prawo cywilne – część ogólna, red. M. Safjan, Warszawa 2007 [Google Scholar]
  35. Różańska-Ungur Patricia, Zasięg korporacyjnego upoważnienia aplikanta do zastępstwa, „Palestra” 2023/1–2 [Google Scholar]
  36. Safjan Marek (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, Art. 1–44910, [Google Scholar]
  37. red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2020, Legalis/el. [Google Scholar]
  38. Skorupka Jerzy (w:) Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. J. Skorupka, Warszawa 2021 [Google Scholar]
  39. Smyk Marcin, Status prawny aplikanta radcowskiego w postępowaniu cywilnym (głos w dyskusji), „Przegląd Sądowy” 2010/2 [Google Scholar]
  40. Sobczak Jacek (w:) Kodeks karny. Komentarz, red. R. Stefański, Warszawa 2020, Legalis/el. [Google Scholar]
  41. Stambulski Michał, Zomerski Wojciech, Nużący rytuał. Aplikacja adwokacka i radcowska w Polsce, Wrocław 2019 [Google Scholar]
  42. Stefanicki Robert, Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 22.06.2017 r. (sygn. akt SDI 25/17), „Przegląd Sejmowy” 2017/6 [Google Scholar]
  43. Stęchły Zygmunt, Immunitet adwokacki w nowym prawie o adwokaturze, „Palestra” 1983/7 [Google Scholar]
  44. Strugała Radosław, Naruszenie praw osobistych przez zaniechanie. Konstrukcja prawna, „Transformacje Prawa Prywatnego” 2018/2 [Google Scholar]
  45. Szpunar Adam, Ochrona dóbr osobistych, Warszawa 1979 [Google Scholar]
  46. Warman Zygmunt, O pełny immunitet adwokatury, „Palestra” 1957/2 [Google Scholar]
  47. Wolter Aleksander, Ignatowicz Jerzy, Stefaniuk Krzysztof, Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa 2018 [Google Scholar]
  48. Załucki Mariusz, Droga do zawodu adwokata w Polsce i jej skutki [Google Scholar]
  49. – głos w dyskusji nt. sprawdzania profesjonalnych kwalifikacji (w:) Egzamin powinien mieć sens i być sprawiedliwy, red. J. Mazurkiewicz, Wrocław 2013 [Google Scholar]