Ochrona zabytków jest zadaniem administracji rządowej i samorządowej. Udział jednostek samorządu terytorialnego w jego realizacji jest istotny. Na poziomie podstawowej jednostki samorządu terytorialnego ochrona zbytków urzeczywistniana jest poprzez możliwość tworzenia parku kulturowego, będącego jedną z form ochrony zabytków. Ustawodawca szczegółowo zdeterminował proces tworzenia parku kulturowego, a czynności inicjujące ten proces powierzył radzie gminy. Jednocześnie przyjął uregulowania umożliwiające włączenie się w prace nad utworzeniem parku kulturowego zainteresowanym podmiotom. Niniejsze opracowanie ma na celu analizę rozwiązań prawnych jako gwarantujących mieszkańcom gminy rzeczywisty udział w procesie tworzenia parku kulturowego. Na jej podstawie podjęta zostanie próba udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy obowiązujące uregulowania, w badanym zakresie, stanowią zachętę dla członków wspólnot samorządowych do angażowania się w sprawy publiczne? Czy też nawiązują do modelu procedury uchwałodawczej, w którym prawodawca jednostronnie nakłada obowiązki i przyznaje uprawnienia podmiotom prawa?