Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Baner text

Nr 2/82 (2024)

Artykuły

Subwencja ekologiczna – instrument wsparcia dla gmin z obszarami chronionymi

  • Małgorzata Szalast-Piwińska
Opublikowane: 22.12.2024

Abstrakt

W 2025 roku gminy, na terenie których znajdują się obszary prawnie chronione, otrzymają wsparcie finansowe w postaci potrzeb ekologicznych. Dyskusje nad wsparciem gmin w postaci subwencji ekologicznej trwają od 2010 roku. Projekty ustaw z lat 2012–2013, uwzględniające tę formę wsparcia, pozostały na etapie projektów. Dopiero w projekcie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (JST) z 2024 roku wprowadzono takie rozwiązania.
Głównym celem artykułu jest usystematyzowanie wiedzy dotyczącej wsparcia dla gmin z obszarami chronionymi w kontekście ochrony przyrody w Polsce. Zaprezentowano informacje dotyczące projektów subwencji ekologicznej dla gmin w latach 2012–2013 i potrzeb ekologicznych z 2024 roku. W grupie gmin z obszarami chronionymi około 90% stanowią gminy wiejskie. W związku z tym przeprowadzono analizę potrzeb ekologicznych na 2025 rok dla gmin wiejskich i gmin miejsko-wiejskich z obszarami chronionymi. Ponieważ potrzeby ekologiczne to nowe wsparcie finansowe dla JST, w artykule przedstawiono także funkcjonujące od lat rozwiązania wsparcia gmin z obszarami chronionymi na przykładzie Francji.

Bibliografia

  1. Banque des territoires, Dotation budgétaire biodiversité: la liste des communes éligibles est parue, A.L./LocaltisFrance, 22.09.2020/24.09.2020, https://www.banquedesterritoires.fr/ dotation-budgetaire-biodiversite-la-liste-des-communes-eligibles-est-parue, dostęp 7.08.2024. [Google Scholar]
  2. Barczak A., Kowalewska E., Zadania samorządu terytorialnego w ochronie środowiska. Aspekty materialne i finansowe, Warszawa, Wolters Kluwer, 2015. [Google Scholar]
  3. Bar M., Górski M., Jerzmański J., Nowe przepisy o ochronie przyrody: komentarz do zmian wprowadzonych ustawą z dnia 7 grudnia 2000 r. o zmianie ustawy o ochronie przyrody, Dz. U. 2001 nr 3 poz. 21, Centrum Prawa Ekologicznego, Wrocław 2001. [Google Scholar]
  4. CGCT, Code général des collectivités territoriales, https://www.legifrance.gouv.fr/codes/ texte_lc/LEGITEXT000006070633, dostęp 12.08.2024. [Google Scholar]
  5. Cyrankiewicz M., Subwencja ekologiczna dla gmin a obszary Natura 2000, „Rzeczpospolita”, 23.02.2016, https://www.rp.pl/samorzad/art11177731-subwencja ekologiczna-dla-gmin-a-obszary-natura-2000, dostęp 17.07.2024. [Google Scholar]
  6. Chrzanowski R., Kopiec S., Malinowski M. et al., Model optymalizacji funkcjonowania parków narodowych w Polsce w otoczeniu społeczno-gospodarczym, red. B. Walas, Sucha Beskidzka, Wyższa Szkoła Turystyki i Ekologii, 2019. [Google Scholar]
  7. Décret No 2022–527 du 12 avril 2022 pris en application de l’article L. 110–4 du code de l’environnement et définissant la notion de protection forte et les modalités de la mise en œuvre de cette protection forte, JORF No 0087 du 13/04/2022, https://www.legifrance.gouv.fr, dostęp 20.08.2024. [Google Scholar]
  8. Dec-Kiełb M., Gminy „parkowe” chcą dodatkowej subwencji ekologicznej na rozwój, Prawo.pl, https://www.prawo.pl/samorzad/subwencja-ekologiczna-dla-gmin-parkowych, 521643.html, dostęp 16.07.2024. [Google Scholar]
  9. Dotation de soutien aux communes pour les aménités rurales, Collectivites locales.gouv.fr, https://www.collectivites-locales.gouv.fr/finances-locales/dotation-de-soutien-aux-communes -pour-les-amenites-rurales, dostęp 10.09.2024. [Google Scholar]
  10. Dotation de soutien aux communes pour les aménités rurales : montants individuels pour 2024 et instruction de l’Etat précisant les modalités de répartition de la dotation, Association des Maires de France et des Présidents d’Intercommunalité, Département Finances et fiscalité locales, ref. BW42307, 10.09.2024, https://www.amf.asso.fr/documents-dotation-soutien-aux-communes-pour-les-amenites-rurales-montants-individuels-pour-2024-instruction-letat-precisant-les-modalites-repartition-la-dotati/42307, dostęp 27.09.2024. [Google Scholar]
  11. Dotation „Natura 2000”: mise en ligne des communes éligibles et des montants pour 2019, AMF/DFIN, 18.07.2019, Nr ref.: BW39549, Association des Maires de France et des Présidents d’Intercommunalité, https://www-amf-asso-fr/documents-dotation-natura-2000-mise-en-ligne-communes-eligibles-montants-pour 2019/39549, dostęp 6.08.2024. [Google Scholar]
  12. Dyrektywa Rady 92/43/EWG z 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory. Dyrektywa 92/43/EWG w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, Dz.U. UE. L 206 z 22.7.1992. [Google Scholar]
  13. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE z 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa, Dz.U. UE L 20/7 z 26.1.2010. [Google Scholar]
  14. Fédération des Parcs naturels régionaux, Une dotation renforcée pour les Parcs naturels régionaux en 2024, https://www.parcs-naturels-regionaux.fr/les-enjeux/biodiversite/une-dotation-renforcee-pour-les-parcs-naturels-regionaux-en-2024, dostęp 12.09.2024. [Google Scholar]
  15. Francja. Informacja o sytuacji gospodarczej i stosunkach gospodarczych z Polską, Ministerstwo Rozwoju i Technologii, czerwiec 2023, Francja_-_notatka_o_sytuacji _gospodarczej_i_stosunkach_gospodarczych_z_Polską_(122022).pdf, dostęp 15.09.2024. [Google Scholar]
  16. Graeff Guerra B., PLF 2024 – dotation biodiversité aux communes, https://www.portail.reserves-naturelles.org/articles/132674-plf-2024-dotation-biodiversite-aux-communes, dostęp 10.08.2024. [Google Scholar]
  17. Gruszecki K., Ustawa o ochronie przyrody. Komentarz, Warszawa, Wolters Kluwer, 2024. [Google Scholar]
  18. GUS, Ochrona środowiska 2023, Warszawa 2023. [Google Scholar]
  19. GUS, Podział administracyjny Polski, https://stat.gov.pl/statystyka-regionalna/jednostki-terytorialne/podzial-administracyjny-polski, dostęp 15.06.2024. [Google Scholar]
  20. Gwiazdowicz M., Ochrona przyrody w Polsce. Wybrane problemy, Kancelaria Sejmu Biuro Studiów i Ekspertyz, Raport nr 202, Warszawa 2002. [Google Scholar]
  21. Gwiazdowicz M., System ochrony przyrody w Polsce – regulacje prawne i instytucje [w:] Ochrona przyrody. Studia BAS nr 10, red. M. Gwiazdowicz, Warszawa, Biuro Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu, 2008. [Google Scholar]
  22. Interpelacja nr 20742 do ministra środowiska w sprawie ustanowienia subwencji ekologicznej dla gmin, Krystyna Sibińska, 11.03.2018, https://sejm.gov.pl/ Sejm8.nsf/InterpelacjaTresc.xsp?key = 7F2FA0C1, dostęp 16.07.2024. [Google Scholar]
  23. Interpelacja nr 23811 do ministra środowiska w sprawie wprowadzenia subwencji ekologicznej dla gmin, Andrzej Maciejewski, 9.07.2018, https://www.sejm.gov.pl/ Sejm8.nsf/InterpelacjaTresc.xsp?key=26EDA1C1, dostęp 16.07.2024. [Google Scholar]
  24. Interpelacja nr 4010 w sprawie subwencji ekologicznej dla gmin, Michał Pyrzyk, 14.08.2024, https://sejm.gov.pl/INT10.nsf/klucz/ATTD8AJ47/%24FILE/i04010-o1.pdf, dostęp 15.09.2024. [Google Scholar]
  25. Informacja dotycząca nowej ustawy o dochodach JST i subwencji ekologicznej, 30.08.2024, https://www.zgwrp.pl/informacja-dotyczaca-nowej-ustawy-o-dochodach-jst-i-.subwencji-ekologicznej/, dostęp 17.09.2024. [Google Scholar]
  26. INSEE, Commune rurale. Definition, https://www.insee.fr/fr/metadonnees/definition/c1902, dostęp 2.09.2024. [Google Scholar]
  27. Instruction relative a la repartition de la dotation de soutien aux communes pour les amenites rurales pour l’exercice 2024, Ministère de l’Intérieur et des Outre-Mer, Ministère de la Transition Écologique et de la Cohésion des Territoires, Direction générale des collectivités locales, Paris, 11.07.2024, https://www.vendee.gouv.fr/contenu/telechargement/26428/169421/file/Instruction%20dotation%20aménités%20rurales%20exercice%202024.pdf, dostęp 12.08.2024. [Google Scholar]
  28. Król M.A., Racjonalna gospodarka rolna na obszarach objętych prawnymi formami ochrony przyrody, „Studia Iuridica Agraria” 2011, nr 9. [Google Scholar]
  29. Les parcs nationaux de France, Office français de la biodiversité, https://www.ofb.gouv.fr/les-parcs-nationaux-de-france, https://www.ofb.gouv.fr/les-parcs-nationaux-de-france, dostęp 10.08.2024. [Google Scholar]
  30. Loi No 2006–436 du 14 avril 2006 relative aux parcs nationaux, aux parcs naturels marins et aux parcs naturels régionaux. JORF No 90 du 15 avril 2006, https://www.legifrance.gouv.fr , dostęp 20.08.2024. [Google Scholar]
  31. Loi No 2018–1317 du 28 décembre 2018 de finances pour 2019. JORF N° 0302 du 30 décembre 2018, https://www.legifrance.gouv.fr, dostęp 6.08.2024. [Google Scholar]
  32. Loi N° 2019–1479 du 28 décembre 2019 de finances pour 2020, JORF N°0302 du 29 décembre 2019, https://www.legifrance.gouv.fr, dostęp 6.08.2024. [Google Scholar]
  33. Loi N° 2020–1721 du 29 décembre 2020 de finances pour 2021, JORF N°0315 du 30 décembre 2020, https://www.legifrance.gouv.fr, dostęp 6.08.2024. [Google Scholar]
  34. Loi N° 2021–1900 du 30 décembre 2021 de finances pour 2022. JORF N°0304 du 31 décembre 2021. https://www.legifrance.gouv.fr, dostęp: 6.08.2024. [Google Scholar]
  35. Loi N° 2022–1726 du 30 décembre 2022 de finances pour 2023. JORF N°0303 du 31 décembre 2022, https://www.legifrance.gouv.fr, dostęp 6.08.2024. [Google Scholar]
  36. Loi N° 2023–1322 du 29 décembre 2023 de finances pour 2024. JORF N°0303 du 30 décembre 2023, art. 243, https://www.legifrance.gouv.fr, dostęp 6.08.2024. [Google Scholar]
  37. Lipińska I., Rozwój obszarów przyrodniczo cennych – aspekty społeczne, ekonomiczne i prawne. „Roczniki Naukowe. Stowarzyszenie Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu” 2013, nr 15(1). [Google Scholar]
  38. Luzar-Błaż K., Grodzińska-Jurczak M., Cent J., Partycypacja społeczna w zarządzaniu terenami chronionymi na przykładzie obszaru Natura 2000 – Dolinki Jurajskie, „Wieś i Rolnictwo” 2017, nr 2(175), DOI: http://dx.doi.org/10.7366/wir022017/03. [Google Scholar]
  39. Musiał K., Potencjalne i rzeczywiste funkcje cennych przyrodniczo terenów w obrębie dużego miasta – przykład Dębnicko-Tynieckiego obszaru łąkowego, „Problemy Drobnych Gospodarstw Rolnych” 2017, nr 4, DOI: http://dx.doi.org/10.15576/PDGR/2017.4.77. [Google Scholar]
  40. Obywatelski projekt ustawy o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, Druk nr 848 z 21 czerwca 2012, https://orka.sejm.gov.pl/Druki7ka.nsf/ 0/69E6BFA6648999CBC1257AAF003BC361/%24File/848.pdf, dostęp 10.06.2024. [Google Scholar]
  41. Obywatelski projekt ustawy o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, Druk nr 24 z 27 września 2012 r., https://sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/ Przebieg Proc.xsp?nr=24, dostęp 24.07.2024. [Google Scholar]
  42. Opinia na temat obywatelskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego z druku nr 24, w zakresie aktualności tego projektu ustawy i zasadności jego przyjęcia, przy uwzględnieniu przedstawionego przez rząd stanowiska do tego projektu z 6.06.2016, https://sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/opinieBAS.xsp?nr=24, dostęp 24.07.2024. [Google Scholar]
  43. Petycja w sprawie subwencji ekologicznej z 23 lutego 2018 r., https://bip.mos.gov.pl/skargi-wnioski-petycje/petycje/petycje-z-2018-roku/szczegoly/news/ petycja-z-dnia-23-lutego-2018-r-w-sprawie-subwencji-ekologicznej/, dostęp 5.05.2024. [Google Scholar]
  44. Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Druk nr 1192 z 22 stycznia 2013 r., https://www.sejm.gov.pl/sejm7.nsf/druk.xsp? nr=1192, dostęp 24.07.2024. [Google Scholar]
  45. Przebieg prac nad Rządowym projektem ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, Druk 622, https:// www.sejm.gov.pl/sejm10.nsf/PrzebiegProc.xsp?nr=622, dostęp 15.10.2024. [Google Scholar]
  46. Rządowy projekt ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, Druk nr 622, https://www.sejm.gov.pl/sejm10.nsf/PrzebiegProc.xsp?nr=622, dostęp 19.09.2024. [Google Scholar]
  47. Stanisławski J. (red.), Wsparcie finansowe dla gmin położonych na terenach prawnie chronionych w Polsce – subwencja ekologiczna, Biestrzyków, Investment Management Environment Consulting, 2012. [Google Scholar]
  48. Stanowisko Rządu wobec obywatelskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (druk nr 848), Pismo z 9 kwietnia 2013 r., znak: DSPA-140–191(5)/1,https://www.miasta.pl/uploads/attachment/file/373/ec1f07bb32e85b8ff1c88e834988543753e3cf32.pdf, dostęp 24.07.2024. [Google Scholar]
  49. Stanowisko Rządu do obywatelskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, Pismo z 12 stycznia 2016 r., DKRM.ZK.140–121(5)/2015.MN, https://orka.sejm.gov.pl/Druki8ka.nsf/0/2E8A83E516AF8050C1257F3900306CAD/%24File/24-s.pdf, dostęp 24.07.2024. [Google Scholar]
  50. Stanowisko Rządu wobec poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (druk nr 1192), Pismo z 26 czerwca 2013 r., DSPA-140–64 (5)/13, https://orka.sejm.gov.pl/Druki7ka.nsf/0/6A52E925C8F3A8E5C1257BA400422A71 /%24File/1192-s.pdf, dostęp 24.07.2024. [Google Scholar]
  51. Stratégie nationales pour les aires protégées 2030, Office français de la biodiversité, Annexe 1, https://www.ofb.gouv.fr/la-strategie-nationale-pour-les-aires-protegees, dostęp: 10.08.2024. [Google Scholar]
  52. Subwencja ekologiczna, Związek Gmin Wiejskich RP, https://www.zgwrp.pl/wp-content/uploads/2012/11/Subwencja-ekologiczna_w21112012.pdf, dostęp 10.06.2024. [Google Scholar]
  53. Synthèse des montants de DGF des communes, Direction Générale des Collectivités Locales, DGCL, https:// www.dotations-dgcl.interieur.gouv.fr/consultation/synthese_dgf.php, dostęp 12.09.2024. [Google Scholar]
  54. Ustawa z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, t.j. Dz. U. 2023 poz. 1336 ze zm. [Google Scholar]
  55. Ustawa z 1 października 2024 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, Dz. U. 2024 poz. 1572. [Google Scholar]
  56. Uzasadnienie do projektu ustawy, https://metropolie.pl/fileadmin/news/2023/ 05/7_Stawka_-_uzasadnienie_-_w_ tym _subwencja_ekologiczna.pdf, dostęp 11.06.2024. [Google Scholar]
  57. Wrona T., Subwencja ekologiczna – porozmawiajmy konkretnie o utraconych dochodach gmin, Forum Samorządowe, 20.08.2018, https://forumsamorzadowe.pl/artykuly/artykul/ 443,,,0,t__wrona_subwencja_ekologiczna_porozmawiajmy_konkretnie_o_utraconych _dochodach_gmin.html, dostęp 17.07.2024. [Google Scholar]
  58. Załącznik do OSR z 15 lipca 2024 roku, Rządowy projekt ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, https://www.gov.pl/web/finanse/ministerstwo-finansow-zaprezentowalo-projekt-nowej-ustawy-o-dochodach-jednostek-samorzadu-terytorialnego, dostęp 17.09.2024. [Google Scholar]
  59. Zielińska A., Kapitał ludzki w zrównoważonym rozwoju obszarów przyrodniczo cennych [w:] Zarządzanie wiedzą we współczesnej gospodarce, red. D. Kopycińska, Szczecin, Wydawnictwo Print Group, 2008. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.