Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Baner text

Nr 1/79 (2023)

Artykuły

Polski system ubezpieczeń gospodarczych w rolnictwie i sferach pokrewnych, w trakcie procesów akcesyjnych oraz członkostwa w UE Wybrane aspekty

  • Stanisław H. Nowak
  • Radosław R. Nowak
Opublikowane: 28.06.2023

Abstrakt

Przyczyny głębokiego, strukturalnego kryzysu ubezpieczeń gospodarczych rolnictwa i sfer pokrewnych, obszarów wiejskich oraz małych miast (okresu 1990–2004), leżały zarówno w przesłankach natury ustawowej, jak i błędach we wdrażaniu rynkowego modelu ubezpieczeń w Polsce. Szczególnymi przejawami owych błędów było dogmatyczne i wybiórcze pojmowanie ideowej zasady ustrojowej wolności umów w ubezpieczeniach rolnych, z jednoczesną aprobatą dla prawnego i ekonomicznego obowiązku zawierania takich umów w innych rodzajach ochrony ubezpieczeniowej.
Przedmiotem zawartej w niniejszym opracowaniu problematyki, stanowiącym niejako kontynuację artykułu S. H. Nowaka „Rynkowy model polskich ubezpieczeń gospodarczych w rolnictwie w okresie przygotowań do wejścia do UE (lata 1990–2004)”, opublikowanego na łamach czasopisma „Ubezpieczenia w Rolnictwie – Materiały i Studia”, jest analiza tworzenia i wdrażania modelu ubezpieczeń sygnalizowanych sektorów w okresie realizacji procesów przygotowujących wejście Polski do Unii Europejskiej (części I opracowania), a następnie w realizacji nowego systemu ubezpieczeń w modelu rynkowym na tle legislacji i praktyki, w ramach zjednoczonego rynku ubezpieczeń rolnych (część II opracowania).
Przeprowadzona przez autorów analiza prawno-organizacyjnych uregulowań polskiego systemu ubezpieczeń rolnych, odnoszących się do wszystkich działów gospodarki rolnej oraz obszarów pokrewnych, wykazuje i potwierdza stawianą tezę, że stan kryzysowy, wywołany przemianami natury ustrojowo-rynkowej wczesnego okresu gospodarki rynkowej, trwa nadal, pogłębiony dodatkowo zewnętrznymi zjawiskami szkodzącymi natury przyrodniczo-społecznej oraz szeregiem przyczyn natury wewnętrznej.
Autorzy pracy analizując akty prawne, dostępne raporty instytucji rynku oraz literaturę naukową przedmiotu, a także opierając się na własnych doświadczeniach będąc uczestnikami rynku ubezpieczeń gospodarczych w Polsce, wskazują na rozwiązania ustrojowe jako jedno z podstawowych źródeł kryzysu systemu ubezpieczeń gospodarczych w polskim rolnictwie oraz sferach do niego zbliżonych.
Celem opracowania jest więc przede wszystkim identyfikacja symptomów nieprawidłowości wywołujących rosnące zagrożenia ryzykiem oraz umiejscowionych w ubezpieczeniowych stosunkach prawnych, które na gruncie ubezpieczeń rolnych wskazują niezmiennie na pilną potrzebę modernizacji całego systemu.

Bibliografia

  1. Banasiński A., Ubezpieczenia gospodarcze, Warszawa, Poltex, 1993. [Google Scholar]
  2. Brodecki Z., Marek W., Mogilski W. et al., Ubezpieczenia w świetle zmieniającego się pojęcia odpowiedzialności, „Studia Ubezpieczeniowe”, t. X, Wyd. PWN, PTE o/Poznań, Warszawa – Poznań 1989. [Google Scholar]
  3. Ciesielski W., Wprowadzenie do dyskusji [w:] Ubezpieczenia w polskim obszarze rynku europejskiego. Wyzwania i oczekiwania, Warszawa, Izba Gospodarcza Ubezpieczeń i Obsługi Ryzyka, WSPiZ im. L. Koźmińskiego, 2003, s. 16–18. [Google Scholar]
  4. Czekaj Z., Zagrożenia klimatyczne w rolnictwie a ubezpieczenia upraw, „Wiadomości Ubezpieczeniowe” 2016, nr 2. [Google Scholar]
  5. Handschke J., Łyskawa K., Społeczne aspekty ubezpieczeń majątkowych gospodarstw rolnych [w:] Społeczne aspekty rozwoju rynku ubezpieczeniowego, red. T. Szumlicz, Warszawa, Wyd. SGH, 2010. [Google Scholar]
  6. Holly R., Problemy rozwoju polskiego rynku ubezpieczeniowego w pierwszej dekadzie XXI wieku [w:] Ubezpieczenia w polskim obszarze rynku europejskiego. Wyzwania i oczekiwania, Warszawa, Izba Gospodarcza Ubezpieczeń i Obsługi Ryzyka, WZPiZ im. L. Koźmińskiego, 2003. [Google Scholar]
  7. Holly R., Ubezpieczenia w polskim obszarze rynku europejskiego – podsumowanie dyskusji w zespole tematycznym II [w:] Ubezpieczenia w polskim obszarze rynku europejskiego. Wyzwania i oczekiwania, Izba Gospodarcza Ubezpieczeń i Obsługi Ryzyka, Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania im. Leona Koźmińskiego, Warszawa, Oficyna Wydawnicza Branta, 2003. [Google Scholar]
  8. Holly R., Nowak A. (red.), Insurance In the Polish Segment of the European Market A.D. 2004, Izba Gospodarcza Ubezpieczeń i Obsługi Ryzyka, Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania im. Leona Koźmińskiego, Warszawa, Oficyna Wydawnicza Branta, 2004. [Google Scholar]
  9. Janowicz-Lomott M., Łyskawa K., Funkcjonowanie dotowanych ubezpieczeń upraw w Polsce, „Wiadomości Ubezpieczeniowe” 2016, nr 2. [Google Scholar]
  10. Kołodko G., Globalizacja rynków finansowych [w:] Ubezpieczenia w polskim obszarze rynku europejskiego. Wyzwania i oczekiwania, Izba Gospodarcza Ubezpieczeń i Obsługi Ryzyka, Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania im. Leona Koźmińskiego, Warszawa, Oficyna Wydawnicza Branta, 2003. [Google Scholar]
  11. Kowalewski E., Reforma polskiego prawa ubezpieczeń gospodarczych w latach 1990–2001 [w:] Ubezpieczenia w gospodarce rynkowej, red. T. Sangowski, Bydgoszcz-Poznań, Oficyna Wydawnicza Branta, 2002. [Google Scholar]
  12. Kowalewski E., Ziemiak M., Mogilski W.W., Stan prawny ubezpieczeń obowiązkowych w Polsce (wykaz z komentarzem), Warszawa, Polska Izba Ubezpieczeń, 2013. [Google Scholar]
  13. Lewandowski R., Jaka polityka wobec wsi i rolnictwa [w:] Ocena komplementarności działań Polityki Spójności Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej na obszarach wiejskich, red. I. Jędrzejczyk, Warszawa, Wyd. SGGW, 2008. [Google Scholar]
  14. Łańcucki J., Finanse ubezpieczeń gospodarczych, Warszawa, Poltext, 1993. [Google Scholar]
  15. Ławrynowicz J., Nowak, S., Ubezpieczenia komunikacyjne. Teksty przepisów, orzecznictwo, komentarz, Warszawa, Wydawnictwo Prawnicze, 1987. [Google Scholar]
  16. Łyskawa K., Historyczny rozwój rynku ubezpieczeń upraw w Polsce [w:] Ubezpieczenia produkcji roślinnej w Polsce, red. M. Kaczała, K. Rojewski, Warszawa, Poltext, 2015. [Google Scholar]
  17. Mogilski W.W., Perspektywy rozwoju ubezpieczeń obowiązkowych. Ubezpieczenia wobec wyzwań XXI wieku, „Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu” 2008, nr 1197. [Google Scholar]
  18. Mogilski W.W., Podstawowe kierunki zmian prawnych dotyczących ubezpieczeń obowiązkowych, „Prawo – Ubezpieczenia – Reasekuracja” 1999, nr 11. [Google Scholar]
  19. Mogilski W.W., Przymus ubezpieczenia na tle projektu ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, „Wiadomości Ubezpieczeniowe” 2015, nr 1. [Google Scholar]
  20. Nowak R., Nowe przepisy o ubezpieczeniach rolnych w odbiorze społecznym, „Wiadomości Ubezpieczeniowe” 1985, nr 6. [Google Scholar]
  21. Nowak R., Wczoraj i dziś ubezpieczeń w rolnictwie [w:] U progu trzeciego stulecia ubezpieczeń, PZU, Warszawa 1993. [Google Scholar]
  22. Nowak S.H., Problemy 25-lecia polskiego rynku ubezpieczeń (przymus ubezpieczenia w rolnictwie) [w:] Ubezpieczenia na rzecz gospodarki globalnej, sektorów i regionów, red. I. Jędrzejczyk, Warszawa, SGGW, 2015. [Google Scholar]
  23. Nowak S.H., Problematyka szkody i odszkodowania w prawie odszkodowawczym a zakres ubezpieczeniowej odpowiedzialności gwarancyjno-repartycyjnej, „Wiadomości Ubezpieczeniowe” 1982, nr 12. [Google Scholar]
  24. Nowak S.H., Szkoda i zakres jej kompensacji w obowiązkowym ubezpieczeniu budynków oraz mienia w gospodarstwach rolnych, „Wiadomości Ubezpieczeniowe” 1983, nr 2. [Google Scholar]
  25. Nowak S.H., Nowa ustawa o ubezpieczeniach majątkowych i osobowych, „Wiadomości Ubezpieczeniowe” 1984, nr 10. [Google Scholar]
  26. Nowak S.H., Rynkowy model polskich ubezpieczeń gospodarczych w rolnictwie w okresie przygotowań do wejścia do UE (lata 1990–2004), „Ubezpieczenia w Rolnictwie – Materiały i Studia” 2021, nr 2(76). [Google Scholar]
  27. Nowak S.H., Jagodziński J., Kryzysy stałym elementem funkcjonowania polskich ubezpieczeń? Refleksje na tle dyskusji o stanie rynku ubezpieczeń [w:] Polski obszar europejskich rynków finansowo-ubezpieczeniowych A.D. 2017, red. A.Z. Nowak, S. Nowak, J. Jagodziński, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego, 2017. [Google Scholar]
  28. Nowak S.H., Nowak R.R., Polskie ubezpieczenia gospodarcze wobec zjawisk katastroficznych, w tym pandemicznych (wpływ zdarzeń katastroficznych na rynek ubezpieczeń rolnych), „Ubezpieczenia w Rolnictwie – Materiały i Studia” 2022, nr 1(77). [Google Scholar]
  29. Ortyński K., Rynek ubezpieczeniowy nowych członków Unii Europejskiej (krajów nowej Unii) [w:] Jednolity rynek ubezpieczeń Unii Europejskiej (Procesy rozwoju i integracji), red. J. Monkiewicz, Bydgoszcz – Warszawa, Oficyna Wydawnicza Branta, 2005. [Google Scholar]
  30. Płonka M., Idea wzajemności wobec wyzwań rynku ubezpieczeniowego XXI wieku [w:] Ubezpieczenia wobec wyzwań XXI wieku, red. W. Ronka-Chmielowiec, Wrocław, Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu, 2008. [Google Scholar]
  31. Pokrzyński L., 150 lat ubezpieczeń na ziemiach polskich w latach 1803–1914 [w:] 150 lat ubezpieczeń w Polsce, Warszawa 1960. [Google Scholar]
  32. Praca zbiorowa, Problemy i kierunki unormowań rozwoju rynku ubezpieczeniowego w Polsce, IGUiOR, WSPiZ im. L. Koźmińskiego, Warszawa, Oficyna Wydawnicza Branta, 2002. [Google Scholar]
  33. Praca zbiorowa, U progu trzeciego stulecia ubezpieczeń, Warszawa, Wyd. PZU S.A., 1993. [Google Scholar]
  34. Praca zbiorowa, Ubezpieczenia w polskim obszarze rynku europejskiego. Wyzwania i oczekiwania, Warszawa, IGUiOR, WSPiZ im. L. Koźmińskiego, 2003. [Google Scholar]
  35. Przewalska K., Przebudowa polskiego prawa ubezpieczeniowego [w:] Ubezpieczenia w polskim obszarze rynku europejskiego. Wyzwania i oczekiwania, Warszawa, IGUiOR, WSPiZ im. L. Koźmińskiego, 2003. [Google Scholar]
  36. Rojewski K., Historia i stan obecny ubezpieczeń rolnych w Polsce, Warszawa 2012, http://piu.org.pl/public/, dostęp 1.03.2023. [Google Scholar]
  37. Rojewski K., Stan ubezpieczenia polskiego rolnictwa oraz wysokość odszkodowań z tytułu szkód spowodowanych przez żywioły [w:] Problemy i kierunki unormowań rozwoju rynku ubezpieczeniowego w Polsce, 2002, Wyd. IGUiOR, WSPiZ im. L. Koźmińskiego, Warszawa. [Google Scholar]
  38. Sangowski T., Aktualne problemy oraz podstawowe trendy polskiego rynku ubezpieczeniowego [w:] Ubezpieczenia w polskim obszarze rynku europejskiego. Wyzwania i oczekiwania, Warszawa, IGUiOR, WSPiZ im. L. Koźmińskiego, 2003. [Google Scholar]
  39. Sangowski T., Ubezpieczenia gospodarcze, Warszawa, Poltext, 2001. [Google Scholar]
  40. Sangowski T., Polski rynek ubezpieczeń – stan i kierunki rozwoju [w:] Ubezpieczenia w gospodarce rynkowej, red. T. Sangowski, Bydgoszcz – Poznań, Oficyna Wydawnicza Branta, 2002. [Google Scholar]
  41. Sąd Najwyższy, wyrok z 13.05.1983 r., w sprawie ARN 6/83. [Google Scholar]
  42. Sopoćko A., Ubezpieczenia w Polsce A.D. 2003. Gdzie jesteśmy, dokąd zmierzamy [w:] Ubezpieczenia w polskim obszarze rynku europejskiego. Wyzwania i oczekiwania, Warszawa, Izba Gospodarcza Ubezpieczeń i Obsługi Ryzyka, Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania im. Leona Koźmińskiego, Oficyna Wydawnicza Branta, 2003. [Google Scholar]
  43. Standar A., Mrówczyńska-Kamińska A., Ocena podmiotów ubezpieczeniowych grupy PZU na rynku ubezpieczeń – wybrane aspekty, „Wiadomości Ubezpieczeniowe” 2016, nr 20. [Google Scholar]
  44. Ustawa o ubezpieczeniach majątkowych i osobowych z 20 września 1984 roku, Dz. U. nr 45 poz. 242. [Google Scholar]
  45. Ustawa z 28 lipca 1990 roku o działalności ubezpieczeniowej, Dz. U. 1990 nr 59 poz. 344. [Google Scholar]
  46. Ustawa z 10 grudnia 1998 roku o zmianie ustawy o działalności ubezpieczeniowej, Dz. U. nr 155 poz. 1015. [Google Scholar]
  47. Ustawa z 21 lipca 2000 roku o zmianie ustawy o działalności ubezpieczeniowej, Dz. U. nr 70 poz. 819. [Google Scholar]
  48. Ustawa z 22 maja 2003 roku o działalności ubezpieczeniowej, Dz. U. 2003 nr 124 poz. 1151. [Google Scholar]
  49. Ustawa z 22 maja 2003 roku o pośrednictwie ubezpieczeniowym, Dz. U. 2003 nr 124 poz. 1154. [Google Scholar]
  50. Ustawa z 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, Dz. U. 2003 nr 124 poz. 1152. [Google Scholar]
  51. Ustawa z 7 lipca 2005 roku o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich, Dz. U. 2005 nr 150 poz. 1249. [Google Scholar]
  52. Wałcerz D., PZU SA na polskim rynku ubezpieczeniowym [w:] U progu trzeciego stulecia ubezpieczeń, Warszawa, Wyd. PZU S.A., 1993. [Google Scholar]
  53. Wanat-Połeć E., Tendencje rozwoju rynku ubezpieczeń w ostatniej dekadzie XX wieku na najbliższe lata [w:] Koniunktura na rynku usług finansowych w Polsce, red. J. Garczarczyk, Poznań, Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, 2000. [Google Scholar]
  54. Wąsiewicz A., Ubezpieczenia samochodowe, Warszawa, Wyd. Komunikacji i Łączności, 1984. [Google Scholar]
  55. Więckowski M., Zarządzanie ryzykiem powodzi [w:] Ubezpieczenia w polskim obszarze rynku europejskiego. Wyzywania i oczekiwania, IGUiOR, WSPiZ im. L. Koźmińskiego, Warszawa, Oficyna Wydawnicza Branta, 2003. [Google Scholar]
  56. Wilkin J., Nurzyńska I. (red.), Polska wieś 2008. Raport o stanie wsi, Fundacja na Rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa, FDPA 2008. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.

Podobne artykuły

1 2 3 4 5 6 > >> 

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.