Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Baner text

Nr 2/80 (2023)

Artykuły

Polish system of business insurance in agriculture and related areas during the accession processes and EU membership Selected aspects

  • Stanisław H. Nowak
  • Radosław R. Nowak
Opublikowane: 04.01.2024

Abstrakt

The preparation period for Poland’s membership in the European Union, which lasted nearly 15 years and involved both the transposition of EU legislation, including insurance legislation, and the structuring of the national insurance system for the broadly defined agriculture and rural areas, failed (despite the adoption of the European model) to effect changes that would sufficiently help the agricultural insurance system recover from the long-lasting crisis it had faced since 1990.
The opportunities offered by the Community policy, related i.a. to the expansion of the insurance portfolio to include modern types of insurance covering various types of risks, as well as the traditional form of risk transfer well-known from earlier periods in the history of Polish insurance, such as insurance mutuality, were not fully utilised either.
In the post-accession period, it has been accompanied by a significant expansion of the group of structural tools for agricultural risk management, which extend beyond the area of insurance.
The reasons for the structural crisis of business insurance in agriculture and related areas (in the years 1990–2004) lay both in statutory reasons (abolishment of the statutory agricultural insurance system) and mistakes in the implementation of the market insurance model in Poland. The latter were particularly manifested in the dogmatic and selective approach to the underlying principle of systemic freedom of contract in agricultural insurance, with a simultaneous approval of the legal and economic obligation to conclude such contracts in other types of insurance cover.
The subject of the issues included in the present study (Parts I and II) is the analysis of the establishment and implementation of the insurance model of the indicated sectors against the background of legislation and practice in the unified agricultural insurance market during the implementation of processes preparing Poland’s accession to the European Union (EU) – Part I of the study, and then the implementation of the new insurance system in the market model – Part II of the study.
The authors’ analysis of the legal and organisational regulations of the agricultural insurance system in force in the years 2004–2022, taking into account the regulations and other instruments of influence offered/implemented by the EU authorities and institutions, proves and confirms the claim that the negative effects of political and market transformations of the early period of market economy have been evident throughout the entire period of Poland’s membership in the EU to date. These were further aggravated by external natural and social phenomena and a range of internal causes. The latter, related to the conclusion and execution of insurance contracts, are marked by a profound commercialisation of the contractual relationship and imbalance between the parties to the contracts under civil law (in favour of the supply side), which is characteristic of the liberal economy system.
By analysing selected legal acts, available reports and scholarly literature on the subject, as well as drawing on their own experience as participants in the business insurance market in Poland, the authors of the study point first and foremost to systemic and, consequently, organisational solutions as one of the basic sources of the crisis of the business insurance system in Polish agriculture and related areas.
In view of the above, the aim of Part II of the study is, therefore, first of all to identify the symptoms of irregularities causing increasing exposure to risk, and located in insurance legal relationships established in the agricultural insurance sector after Poland’s accession to the EU. They invariably demonstrate the need for a continuous modernisation of the system, taking into account both the benefits and the problems associated with common agricultural policy and agricultural risk management in the single European market.

Bibliografia

  1. alcerowicz L., Odkrywając wolność. Przeciw zniewoleniu umysłów, Wybór tekstów i wystąpień, Warszawa, Wyd. Zysk i S-ka., 2012. [Google Scholar]
  2. Banasiński A., Ubezpieczenia gospodarcze, Warszawa, Poltex, 1993. [Google Scholar]
  3. Brodecki Z., Marek W., Mogilski W. et al., Ubezpieczenia w świetle zmieniającego się pojęcia odpowiedzialności, “Studia Ubezpieczeniowe” 1989, t. X. [Google Scholar]
  4. Brzostek M., Rola ubezpieczeniowa w strukturze organizacyjnej publicznego zakładu ubezpieczeń w Polsce, “Wiadomości Ubezpieczeniowe” 1976, nr 2. [Google Scholar]
  5. Czekaj Z., Zagrożenia klimatyczne w rolnictwie a ubezpieczenia upraw, “Wiadomości Ubezpieczeniowe” 2016, nr 2. [Google Scholar]
  6. Czyżewski A., Kata R., Matuszczak A., Ważniejsze relacje w wydatkach budżetów rolnych Polski w latach 2015–2022. Studium porównawcze, “Annals of the Polish Association of Agricultural and Agrobusiness Economists” 2022, t. XXIV, nr 3, https://agro.icm.edu.pl/agro/element/bwmeta1.element.agro-e6240153–9fb5–49a0–9774–3ee7246250c0, access 8.11.2023. [Google Scholar]
  7. Dyrekcja Generalna ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich Komisji Europejskiej, Wspólna polityka rolna w skrócie, agriculture.ec.europa.eu, access 25.03.2023. [Google Scholar]
  8. Parlament Europejski, Wspólna polityka rolna (WPR) a Traktat, https://www.europarl.europa.eu/, access 28.03.2023. [Google Scholar]
  9. Europejski Trybunał Obrachunkowy, Sprawozdanie specjalne nr 23/2019: Stabilizacja dochodów rolników – zapewniono kompleksowy zestaw narzędzi, ale należy upowszechnić ich stosowanie i zapobiec nadmiernym rekompensatom, eca.europa.eu, access 31.07.2022. [Google Scholar]
  10. Handschke J., Łyskawa K., Społeczne aspekty ubezpieczeń majątkowych gospodarstw rolnych [w:] Społeczne aspekty rozwoju rynku ubezpieczeniowego, red. T. Szumlicz, Warszawa, Wyd. SGH, 2010. [Google Scholar]
  11. Harvey D., A BriefHistory of Neoliberalism (wyd. polskie Neoliberalizm. Historia katastrofy), Wyd. Książka i Prasa, 2008. [Google Scholar]
  12. Holly R., Ubezpieczenia w polskim obszarze rynku europejskiego – podsumowanie dyskusji w zespole tematycznym II [in:] Ubezpieczenia w polskim obszarze rynku europejskiego. Wyzwania i oczekiwania, Izba Gospodarcza Ubezpieczeń i Obsługi Ryzyka, Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania im. Leona Koźmińskiego, Warszawa, Oficyna Wydawnicza Branta, 2003. [Google Scholar]
  13. Holly R., Nowak A. (red.), Insurance In the Polish Segment of the European Market A.D. 2004, Izba Gospodarcza Ubezpieczeń i Obsługi Ryzyka, Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania im. Leona Koźmińskiego, Warszawa, Oficyna Wydawnicza Branta, 2004. [Google Scholar]
  14. Jagła W., KRUS a obowiązkowe ubezpieczenia rolnicze, “Ubezpieczenia w Rolnictwie. Materiały i Studia” 2003, nr 4. [Google Scholar]
  15. Jankowski R., Gudz P., Wspólna polityka Rolna UE: Ewolucja mechanizmów i instrumentów, “Roczniki Ekonomiczne Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy” 2021, t. 14. [Google Scholar]
  16. Janowicz-Lomott M., Łyskawa K., Funkcjonowanie dotowanych ubezpieczeń upraw w Polsce, “Wiadomości Ubezpieczeniowe” 2016, nr 2. [Google Scholar]
  17. Jędrzejczyk I., Inwestycje sektora ubezpieczeniowego w świetle transatlantyckiego dialogu inwestycyjnego i handlowego [in:] Ubezpieczenia na rzecz gospodarki globalnej, sektorów i regionów, red. I. Jędrzejczyk, Warszawa, SGGW, 2015. [Google Scholar]
  18. Jędrzejczyk I., Ubezpieczenia wobec celów rozwoju regionalnego w świetle dokumentów strategicznych UE [in:] Regionalny program rozwoju na tle strategii UE „Europa 2020” z uwzględnieniem roli ubezpieczeń (na przykładzie województwa świętokrzyskiego), Warszawa, Izba Gospodarcza Ubezpieczeń i obsługi Ryzyka, 2012. [Google Scholar]
  19. Kaczała M., Łyskawa K., Wpływ ubezpieczeń dotowanych upraw na wynik finansowy wybranych rodzajów produkcji roślinnej, “Wiadomości Ubezpieczeniowe” 2020, nr 4. [Google Scholar]
  20. Klimowski, C., Ubezpieczenia produkcji rolnej – stan obecny i perspektywy, “Ubezpieczenia w Rolnictwie. Materiały i Studia” 2011, nr 41. [Google Scholar]
  21. Kołodko G., Dokąd zmierza gospodarka?, “Rzeczpospolita – Ekonomia & Rynek”, 15.07.2021. [Google Scholar]
  22. Kołodko G., Globalizacja rynków finansowych [in:] Ubezpieczenia w polskim obszarze rynku europejskiego. Wyzwania i oczekiwania, Izba Gospodarcza Ubezpieczeń i Obsługi Ryzyka, Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania im. Leona Koźmińskiego, Warszawa, Oficyna Wydawnicza Branta, 2003. [Google Scholar]
  23. Komisja Europejska, Dyrekcja Generalna ds. Komunikacji, Unia Europejska, Czym jest i czym się zajmuje Urząd Publikacji Unii Europejskiej, 2022, https://data.europa.eu/doi/10.2775/20550, access 8.11.2023. [Google Scholar]
  24. Kowalewski E., Reforma polskiego prawa ubezpieczeń gospodarczych w latach 1990–2001 [in:] Ubezpieczenia w gospodarce rynkowej, red. T. Sangowski, Bydgoszcz – Poznań, Oficyna Wydawnicza Branta, 2002. [Google Scholar]
  25. Kowalewski E., Ziemiak M., Mogilski W.W., Stan prawny ubezpieczeń obowiązkowych w Polsce (wykaz z komentarzem), Warszawa, Polska Izba Ubezpieczeń, 2013. [Google Scholar]
  26. Kreid E., Siła płynąca z wiekowych tradycji [in:] U progu trzeciego stulecia ubezpieczeń, Warszawa, PZU S.A., 1993. [Google Scholar]
  27. Krukowski P., Malinowska K., Nowak S. et al., Wzajemność ubezpieczeniowa jako forma realizacji ubezpieczeń podmiotów sektora wydobywczego [in:] Przemysł Wydobywczo-przetwórczy węgla i rud żelaza a rozwój gospodarczy. Elementy historii, rola ubezpieczeń, potrzeby i kierunki rozwoju, red. nauk. S. Nowak, Warszawa – Bydgoszcz, Oficyna Wydawnicza Edward Mitek, 2014. [Google Scholar]
  28. Krzyżanowski J.T., Wspólna polityka rolna Unii Europejskiej w Polsce, wyd. II, Warszawa, CeDeWu, 2018. [Google Scholar]
  29. Kulawik J., Przesłanki i wpływ na decyzje ubezpieczeniowe oraz skutki i zasady racjonalnego subsydiowania ubezpieczeń rolnych [in:] Analizy popytu i podaży na rynku ubezpieczeń rolnych, red. nauk. M. Soliwoda, Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Warszawa 2021. [Google Scholar]
  30. Lewandowski R., Jaka polityka wobec wsi i rolnictwa [in:] Ocena komplementarności działań Polityki Spójności Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej na obszarach wiejskich, red. I. Jędrzejczyk, Warszawa, Wyd. SGGW, 2008. [Google Scholar]
  31. Łańcucki J., Finanse ubezpieczeń gospodarczych, Warszawa, Poltext, 1993. [Google Scholar]
  32. Łozowski M., Obstawski Z., Podstawy budowy Wspólnego Systemu Ubezpieczeń Rolnych w Unii Europejskiej, „Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing” 2009, nr 2(51). [Google Scholar]
  33. Łyskawa K., Ubezpieczenia dotowane upraw w Polsce a idea zarządzania ryzykiem w gospodarstwach rolnych w Unii Europejskiej, “Zeszyty Naukowe, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu” 2009, nr 127. [Google Scholar]
  34. Łyskawa K., Historyczny rozwój rynku ubezpieczeń upraw w Polsce [in:] Ubezpieczenia produkcji roślinnej w Polsce, red. M. Kaczała, K. Rojewski, Warszawa, Poltext, 2015. [Google Scholar]
  35. Malinowska K., Nowak S., Śliwiński A., Wzajemność ubezpieczeniowa jako forma realizacji ubezpieczeniowej [in:] Regionalny program rozwoju na tle strategii UE „Europa 2020” z uwzględnieniem roli ubezpieczeń na przykładzie województwa świętokrzyskiego, red. nauk. S. Nowak, Warszawa, Izba Gospodarcza Ubezpieczeń i Obsługi Ryzyka, 2012. [Google Scholar]
  36. Malinowska K., Konflikt interesów w działalności brokerskiej w świetle obowiązującego prawa i tendencji europejskich [in]: Konkurencja i konkurencyjność na rynku ubezpieczeniowym, red. M. Serwach, Warszawa, Fundacja Instytut Zarządzania Ryzykiem Społecznym, 2015. [Google Scholar]
  37. Misiąg J., Rozmiary i algorytmy podziału publicznego wsparcia rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich, “Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu” 2023, t. 67, nr 2, https://www.dbc.wroc.pl/Content/122138/Misiag_Misiag_Rozmiary_i_algorytmy_podzialu.pdf, access 8.11.2023. [Google Scholar]
  38. Mogilski W.W., Perspektywy rozwoju ubezpieczeń obowiązkowych. Ubezpieczenia wobec wyzwań XXI wieku, “Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu”, 2008, nr 1197. [Google Scholar]
  39. Mogilski W.W., Ubezpieczenia obowiązkowe w polskim systemie prawnym, “Prawo Asekuracyjne” 1997, nr 1. [Google Scholar]
  40. Mogilski W.W., Podstawowe kierunki zmian prawnych dotyczących ubezpieczeń obowiązkowych, “Prawo – Ubezpieczenia – Reasekuracja” 1999, nr 11. [Google Scholar]
  41. Mogilski W.W., Przymus ubezpieczenia na tle projektu ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, “Wiadomości Ubezpieczeniowe” 2015, nr 1. [Google Scholar]
  42. Najwyższa Izba Kontroli, Informacja o wynikach kontroli. Wspieranie środkami publicznymi systemu ubezpieczeń rolniczych, KRR.430.00.2019, nr ewid. 21/2020/P/19/07/KRR, Warszawa 2020, www.nik.gov.pl, access 16.03.2023. [Google Scholar]
  43. Napiórkowski B., Ubezpieczenia obowiązkowe i dobrowolne w rolnictwie, Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Olsztynie, Olsztyn 2022. [Google Scholar]
  44. Narodowy Bank Polski, Raport Roczny 2005, Warszawa, NBP, 2006, https://ssl.nbp.pl/publikacje/raport_roczny/raport_2005.pdf, access 2.04.2023. [Google Scholar]
  45. Nègre F., Parlament Europejski, Wspólna polityka rolna (WPR) a Traktat, https://www.europarl.europa.eu/factsheets/pl/sheet/103/wspolna-polityka-rolna-wpr-a-traktat, access 28.03.2023. [Google Scholar]
  46. Nowak R., Nowe przepisy o ubezpieczeniach rolnych w odbiorze społecznym, “Wiadomości Ubezpieczeniowe” 1985, nr 6. [Google Scholar]
  47. Nowak R., Wczoraj i dziś ubezpieczeń w rolnictwie [in:] U progu trzeciego stulecia ubezpieczeń, Warszawa, PZU, 1993. [Google Scholar]
  48. Nowak S.H., Problemy 25-lecia polskiego rynku ubezpieczeń (przymus ubezpieczenia w rolnictwie) [in:] Ubezpieczenia na rzecz gospodarki globalnej, sektorów i regionów, red. I. Jędrzejczyk, Warszawa, SGGW, 2015. [Google Scholar]
  49. Nowak, S.H., Ubezpieczenia na tle realizacji przepisów wykonawczych do ustawy o ubezpieczeniach majątkowych i osobowych, PUG Nr 11/1986. [Google Scholar]
  50. Nowak S.H., Gotowość konkurencyjna polskiego rynku ubezpieczeń [in:] Konkurencja i konkurencyjność na rynku ubezpieczeniowym, red. M. Serwach, Warszawa, Instytut Zarządzania Ryzykiem Społecznym, 2015. [Google Scholar]
  51. Nowak S.H., Problematyka szkody i odszkodowania w prawie odszkodowawczym a zakres ubezpieczeniowej odpowiedzialności gwarancyjno-repartycyjnej, “Wiadomości Ubezpieczeniowe” 1982, nr 12. [Google Scholar]
  52. Nowak S.H., Szkoda i zakres jej kompensacji w obowiązkowym ubezpieczeniu budynków oraz mienia w gospodarstwach rolnych, “Wiadomości Ubezpieczeniowe” 1983, nr 2. [Google Scholar]
  53. Nowak S.H., Nowa ustawa o ubezpieczeniach majątkowych i osobowych, “Wiadomości Ubezpieczeniowe” 1984, nr 10. [Google Scholar]
  54. Nowak S.H., Rynkowy model polskich ubezpieczeń gospodarczych w rolnictwie w okresie przygotowań do wejścia do UE (lata 1990–2004), “Ubezpieczenia w Rolnictwie – Materiały i Studia” 2021, nr 2(76). [Google Scholar]
  55. Nowak S.H., Jagodziński J., Kryzysy stałym elementem funkcjonowania polskich ubezpieczeń? Refleksje na tle dyskusji o stanie rynku ubezpieczeń [w:] Polski obszar europejskich rynków finansowo-ubezpieczeniowych A.D. 2017, red. A.Z. Nowak, S. Nowak, J. Jagodziński, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego, 2017. [Google Scholar]
  56. Nowak S.H., Nowak R.R., Artykuł recenzyjny do pracy zbiorowej Konkurencja i konkurencyjność na rynku ubezpieczeniowym, red. M. Serwach, Łódź, “Rozprawy Ubezpieczeniowe” 2015, nr 19(2). [Google Scholar]
  57. Nowak S.H., Nowak R.R., Polskie ubezpieczenia gospodarcze wobec zjawisk katastroficznych, w tym pandemicznych (wpływ zdarzeń katastroficznych na rynek ubezpieczeń rolnych), “Ubezpieczenia w Rolnictwie – Materiały i Studia” 2022, nr 1(77). [Google Scholar]
  58. Olszewski P., Kanclerz Jacek Małachowski (1737–1821), Kielce, Agencja “JP” s.c., 2013. [Google Scholar]
  59. Orlicka, J., O kontrowersjach wokół ustawy o dopłatach do ubezpieczeń upraw rolnych i zwierząt gospodarskich, “Ubezpieczenia w Rolnictwie. Materiały i Studia” 2006, nr 1(29). [Google Scholar]
  60. Orlicka J., Orlicki M., Obowiązkowe ubezpieczenie budynków rolniczych w świetle nowej regulacji – wybrane zagadnienia, “Ubezpieczenia w Rolnictwie. Materiały i Studia” 2003, nr 4(20). [Google Scholar]
  61. Orlicki M., Przymusowe ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków, “Studia Ubezpieczeniowe” 2009. [Google Scholar]
  62. Ortyński K., Rynek ubezpieczeniowy nowych członków Unii Europejskiej (krajów nowej Unii) [in:] Jednolity rynek ubezpieczeń Unii Europejskiej (Procesy rozwoju i integracji), red. J. Monkiewicz, Bydgoszcz – Warszawa, Oficyna Wydawnicza Branta, 2005. [Google Scholar]
  63. Piotrowska A., Rola państwa w rozwoju ubezpieczeń katastroficznych [in:] Ryzyko ubezpieczeniowe w ochronie środowiska, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2021, https://www.researchgate.net/publication/358770168_ROLA_PANSTWA_W_ROZWOJU_UBEZPIECZEN_KATASTROFICZNYCH_THE_GOVERNMENT’S_ROLE_IN_THE_DEVELOPMENT_OF_CATASTROPHIC_INSURANCE, access 8.11.2023. [Google Scholar]
  64. Płonka M., Idea wzajemności wobec wyzwań rynku ubezpieczeniowego XXI wieku [in:] Ubezpieczenia wobec wyzwań XXI wieku, red. W. Ronka-Chmielowiec, Wrocław, Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu, 2008. [Google Scholar]
  65. Podstawka M., Pawłowska–Tyszko J., Rozwój rynku ubezpieczeń wzajemnych [in:] Weryfikacja praktyczna proponowanych produktów ubezpieczeniowych i skonstruowanie systemu holistycznego zarządzania ryzykiem (pilotaż), Warszawa, Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowy Instytut Badawczy, 2022. [Google Scholar]
  66. Pokrzyński L., 150 lat ubezpieczeń na ziemiach polskich w latach 1803–1914 [in:] 150 lat ubezpieczeń w Polsce, Warszawa 1960. [Google Scholar]
  67. Polska Izba Ubezpieczeń, Raporty roczne z lat 2010–2021, https://piu.org.pl/raport-roczny-piu/, access 6.03.2023. [Google Scholar]
  68. Polska Izba Ubezpieczeń, Ubezpieczyciele wypłacili poszkodowanym niemal 22,5 mld zł, https://piu.org.pl/ubezpieczyciele-wyplacili-poszkodowanym-niemal-225-mld-zl/, access 30.03.2023. [Google Scholar]
  69. Polska Izba Ubezpieczeń, Ubezpieczyciele wypłacili poszkodowanym ponad 11,5 mld zł, https://piu.org.pl/ubezpieczyciele-wyplacili-poszkodowanym-ponad-115-mld-zl/, access 30.03.2023. [Google Scholar]
  70. Poznański K.Z., Wielki przekręt. Klęska polskich reform, Wyd. Towarzystwo Wydawnicze i Literackie, 2020. [Google Scholar]
  71. Praca zbiorowa, Problemy i kierunki unormowań rozwoju rynku ubezpieczeniowego w Polsce, IGUiOR, WSPiZ im. L. Koźmińskiego, Warszawa, Oficyna Wydawnicza Branta, 2002. [Google Scholar]
  72. Praca zbiorowa, U progu trzeciego stulecia ubezpieczeń, Warszawa, PZU S.A., 1993. [Google Scholar]
  73. Praca zbiorowa, Ubezpieczenia w polskim obszarze rynku europejskiego, Wyzwania i oczekiwania, Warszawa, IGUIR, WSPiZ im. L. Koźmińskiego, 2003. [Google Scholar]
  74. Przewalska K., Przebudowa polskiego prawa ubezpieczeniowego [in:] Ubezpieczenia w polskim obszarze rynku europejskiego. Wyzwania i oczekiwania, Warszawa, IGUiOR, WSPiZ im. L. Koźmińskiego, 2003. [Google Scholar]
  75. Przybytniowski J.W., Bucki D., Historia ubezpieczeń gospodarczych w Polsce [Google Scholar]
  76. i na ziemi kieleckiej [in:] Almanach Świętokrzyski, t. III, Świętokrzyski obszar rynków finansowo-ubezpieczeniowych oraz jego rola inwestycyjno-ochronna w procesie uprzemysłowienia regionu, red. S. Nowak, A.Z. Nowak, J. Jagodziński, Warszawa, IGUiOR i Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego, 2018. [Google Scholar]
  77. Rogers P.P., Schönfelder B., Schütte E., Insurance In Socjalist Est Europe, New York, Westport, London, Praeger, 1988. [Google Scholar]
  78. Rojewski K., Stan ubezpieczenia polskiego rolnictwa oraz wysokość odszkodowań z tytułu szkód spowodowanych przez żywioły [in:] Problemy i kierunki unormowań rozwoju rynku ubezpieczeniowego w Polsce, Warszawa, IGUiOR, WSPiZ im. L. Koźmińskiego, 2002. [Google Scholar]
  79. Rozporządzenie Ministra Finansów z 3 kwietnia 1997 roku w sprawie ogólnych warunków obowiązkowego ubezpieczenia budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego od ognia i innych zdarzeń losowych, Dz. U. 1997 nr 36 poz. 220. [Google Scholar]
  80. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1307/2013 z 17 grudnia 2013 roku ustanawiające przepisy dotyczące płatności bezpośrednich dla rolników na podstawie systemów wsparcia w ramach wspólnej polityki rolnej oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 637/2008 i rozporządzenie Rady (WE) nr 73/2009, Dz. Urz. UE L 347/608. [Google Scholar]
  81. Rudke M., Dobre polisy przyniosły sukces w rankingu, “Rzeczpospolita”, 28.05.2021. [Google Scholar]
  82. Sangowski T., Ubezpieczenia gospodarcze, Warszawa, Poltext, 2001. [Google Scholar]
  83. Sangowski T., Polski rynek ubezpieczeń – stan i kierunki rozwoju [in:] Ubezpieczenia w gospodarce rynkowej, red. T. Sangowski, Bydgoszcz – Poznań, Oficyna Wydawnicza Branta, 2002, s. 179–229. [Google Scholar]
  84. Sąd Najwyższy, Wyrok z 13.05.1983 roku w sprawie ARN 6/83. [Google Scholar]
  85. Soliwoda M., Weryfikacja praktyczna proponowanych produktów ubezpieczeniowych i skonstruowanie systemu holistycznego zarządzania ryzykiem (pilotaż), Warszawa, Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowy Instytut Badawczy, 2022. [Google Scholar]
  86. Soliwoda M., Herda-Kopańska J., Gorzelak A. et al., Instrumenty zarządzania ryzykiem w rolnictwie – rozwiązania krajowe i międzynarodowe. Rolnictwo Polskie i UE 2020+ wyzwania, szanse, zagrożenia, propozycje, red. nauk. J. Pawłowska-Tyszko, Warszawa 2016. [Google Scholar]
  87. Soliwoda M., Kurdyś-Kujawska A., Identyfikacja reguł podejmowania decyzji ubezpieczeniowych [in:] Analizy popytu i podaży na rynku ubezpieczeń rolnych, red. nauk. M. Soliwoda, Warszawa, Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, 2021. [Google Scholar]
  88. Sopoćko A., Ubezpieczenia w Polsce A.D. 2003. Gdzie jesteśmy, dokąd zmierzamy [in:] Ubezpieczenia w polskim obszarze rynku europejskiego. Wyzwania i oczekiwania, IGUiOR, WSPiZ im. L. Koźmińskiego, Warszawa, Oficyna Wydawnicza Branta, 2003. [Google Scholar]
  89. Standar A., Mrówczyńska-Kamińska A., Ocena podmiotów ubezpieczeniowych grupy PZU na rynku ubezpieczeń – wybrane aspekty, “Wiadomości Ubezpieczeniowe” 2016, nr 20. [Google Scholar]
  90. Stankiewicz D., Wspólna polityka rolna, http://orka.sejm.gov.pl, access 27.03.2023. [Google Scholar]
  91. Studenci przedmiotu “Systemy ubezpieczeń”, WSPiZ im. L. Koźmińskiego, Wydz. Zarządzania, 1997–2004. [Google Scholar]
  92. Szelągowska A., Rozwój systemu zarządzania ryzykiem w rolnictwie [in:] Regionalny program rozwoju na tle strategii UE „Europa 2020” z uwzględnieniem roli ubezpieczeń na przykładzie województwa świętokrzyskiego, Warszawa 2012. [Google Scholar]
  93. Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą, 25.03.1957. [Google Scholar]
  94. Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, 26.10.2012, Dz. Urz. UE C 326/47, wersja skonsolidowana. [Google Scholar]
  95. Nowak A.Z., Fuchs D., Nowak S. (red.), Umowa ubezpieczenia. Dyskusja nad formą prawną i treścią uwarunkowań, Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego, IGUiOR, WSPiZ im. L. Koźmińskiego. [Google Scholar]
  96. Ustawa z 28 marca 1952 roku o ubezpieczeniach państwowych, Dz. U. 1952 nr 20 poz. 130. [Google Scholar]
  97. Ustawa o ubezpieczeniach majątkowych i osobowych z 20.09.1984 r., Dz. U. nr 45 poz. 242. [Google Scholar]
  98. Ustawa z 28 lipca 1990 roku o działalności ubezpieczeniowej, Dz. U. nr 59 poz. 344 ze zm. [Google Scholar]
  99. Ustawa z 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, Dz. U. 2003 nr 124 poz. 1152. [Google Scholar]
  100. Ustawa z 7 lipca 2005 roku o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich, Dz. U. 2005 nr 150 poz. 1249. [Google Scholar]
  101. Wałcerz D., PZU SA na polskim rynku ubezpieczeniowym [in:] U progu trzeciego stulecia ubezpieczeń, Warszawa, PZU S.A., 1993. [Google Scholar]
  102. Warkałło W., Ubezpieczenia utraconych korzyści, ubezpieczenia wartości nowej i ubezpieczenie w wartości ataksowanej a zasada odszkodowania [in:] Materiały II Światowego Kongresu Prawa Ubezpieczeniowego (niem. Zweiter Weltkongress für Versicherungsrecht), t. II Karlsruhe 1987. [Google Scholar]
  103. Wąsiewicz A., Koncepcja legislacyjnej przebudowy systemu prawa ubezpieczeń gospodarczych, “Prawo Asekuracyjne” 1997, nr 3(12). [Google Scholar]
  104. Wąsiewicz A., Umowa ubezpieczenia, “Prawo Asekuracyjne” 1997, nr 3. [Google Scholar]
  105. Więckowski M., Zarządzanie ryzykiem powodzi [in:] Ubezpieczenia w polskim obszarze rynku europejskiego. Wyzywania i oczekiwania, IGUiOR, WSPiZ im. L. Koźmińskiego, Warszawa, Oficyna Wydawnicza Branta, 2003. [Google Scholar]
  106. Wilkin J., Nurzyńska I. (red.), Polska wieś 2008. Raport o stanie wsi, Fundacja na Rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa, FDPA 2008. [Google Scholar]
  107. Zelwiański R., O potrzebie powszechnego ubezpieczenia budynków od ognia i innych zdarzeń losowych – wybrane problemy, “Rozprawy Ubezpieczeniowe” 2012, nr 12(1). [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.

Podobne artykuły

1 2 3 4 5 > >> 

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.