Celem artykułu jest przedstawienie instytucji samorządu terytorialnego na ziemiach polskich przed rokiem 1918. Przedmiotem rozważań jest ukazanie przemian dokonanych w drodze ewolucji w systemie funkcjonowania samorządu terytorialnego w Polsce. Do dokonania analizy niniejszego artykułu wykorzystano następujące metody badawcze: metodę historyczno-prawną polegającą na analizie procesu rozwoju instytucji samorządu terytorialnego i poszukiwaniu określonych związków przyczynowo-skutkowych, metodę analizy źródeł polegającą głównie na analizie tekstów aktów prawnych oraz metodę porównawczą, którą zastosowano w odniesieniu do funkcjonowania instytucji samorządowych. Uregulowania prawne odnoszące się do jednostek samorządu terytorialnego analizowane są w kontekście ówczesnej sytuacji historycznej. Przedmiotowe rozważania zawężone są czasowo do powstania II Rzeczypospolitej Polskiej w 1918 r.