Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Nagłówek strony

Nr 4 (2025)

Artykuły

Mediacje w sprawie o ochronę danych osobowych

  • Dobrosława Tomzik
DOI: https://doi.org/10.54383/0031-0344.2025.04.7  [Google Scholar]
Opublikowane: 28.04.2025

Abstrakt

Zgodnie z tematem pracy analizie poddano przepisy prawa cywilnego, karnego i administracyjnego w odniesieniu do potencjalnej możliwości poddania sporów wynikających z naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych pod mediacje.

Artykuł dotyczy szerokiego zagadnienia wykorzystania mediacji w sprawach o ochronę danych osobowych, gdyż dane osobowe i ich ochrona (w tym także w sprawach o naruszenia przepisów o ich ochronie) stanowią przykład zagadnienia interdyscyplinarnego pomiędzy różnymi gałęziami prawa, zaś sama mediacja także nie jest instytucją jednorodnie ukształtowaną w polskim systemie prawnym.

W niniejszym opracowaniu autorka dostrzega, że prace naukowe analizują przepisy o mediacji z zakresu prawa cywilnego[1], karnego[2], ale i coraz częściej z zakresu prawa administracyjnego[3]. Szczególnie istotnym zagadnieniem jest możliwość mediowania stricte w sprawach z zakresu ochrony danych osobowych w odniesieniu do spraw administracyjnych, w tym zastosowania przez Prezesa UODO innych środków, aniżeli kary finansowe, które są najbardziej dotkliwe dla uczestników obrotu prawnego. W doktrynie wskazuje się, że niekoniecznie jest „wina” podmiotów, a tego, że mamy do czynienia ze zbyt nieostrymi wymogami RODO, błędnymi interpretacjami oraz biurokratyzacją RODO, które bardzo często prowadzą albo do rekomendacji sprzecznych z interesami organizacji, albo do poświęcenia zbyt dużego wysiłku na sprawy nieistotne. To daje pole do stosowania mediacji także w sprawach o ochronę danych osobowych. A z punktu widzenia praktyki tak mediacyjnej, inspektorów ochrony danych osobowych, jak i pełnomocników, stanowi to ciekawe i nietuzinkowe rozwiązanie, w szczególności wobec wysokich kar administracyjnych, jakie nakładane mogą być na podmioty wskazane
w art. 101, 102 ustawy o ochronie danych osobowych[4], czy wysokich roszczeń o charakterze odszkodowawczych podmiotów przetwarzających. Skoro zatem możliwa jest komplementarna[5] ochrona w zakresie ochrony danych osobowych w zakresie prawa karnego, cywilnego i administracyjnego, to pierwszą nasuwającą się myślą prawnika powinna być możliwość kompleksowego podejścia do problematyki polubownego rozwiązania sporu z niej wynikającego, w szczególności, iż prawodawca europejski sam w art. 79 RODO[6] wskazuje na „pozasądowe” możliwości stricte w odniesieniu do spraw cywilnych[7].

 

[1]       Szerzej na temat mediacji cywilnych np. P. Fik, Mediacja cywilna (w:) Mediacja w praktyce mediatora i pełnomocnika,
red. C. Rogula, A. Zemke-Górecka, Warszawa 2021 s. 369–378.

 

[2]       Szerzej na temat mediacji karnych np.: P. Zięba, Mediacja w postępowaniu karnym i sprawach dotyczących nieletnich (w:) Mediacja…, s. 355–268.

 

[3]       Szerzej na temat mediacji administracyjnych: K. Wojciechowska, Mediacja administracyjna i sadowoadministracyjna (w:) Mediacja…, s. 379–398. O relacji pomiędzy normami z tego zakresu w prawie administracyjnym a prawem cywilnym w odniesieniu do naruszeń przepisów o ochronie danych osobowych – M. Szwast, Związanie sądu powszechnego decyzją Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych o stwierdzeniu naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych, MOP 2019/22, s. 80.

 

[4]       Ustawa z 10.05.2018 r. o ochronie danych osobowych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1781). Jak wskazuje K. Kloc (w:) Ochrona danych osobowych przewodnik po ustawie i RODO ze wzorami, red. M. Gawrońskiego, Warszawa 2021, s. 467: „Nowa ustawa o ochronie danych osobowych nie ułatwia trudnego zadania zachowania zgodności z RODO, bo też nie jest to jej celem. Ustawa ma charakter techniczny i wykonawczy”.

 

[5]       Tak W. Lamik, Zasada odpowiedzialności odszkodowawczej administratora i podmiotu przetwarzającego na gruncie ogólnego rozporządzenia o ochronie danych (RODO), PNT 2023/2, s. 22.

 

[6]       Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27.04.2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych), Dz.U. UE L z 2016 r. nr 119 poz. 1, dalej: RODO.

 

[7]     „Zawarte w ust. 1 komentowanego artykułu zastrzeżenie «bez uszczerbku dla dostępnych administracyjnych lub pozasądowych środków ochrony prawnej, w tym prawa do wniesienia skargi do organu nadzorczego» oznacza, że osoba, której dane dotyczą, może skorzystać z omawianego uprawnienia niezależnie od korzystania z innych środków przewidzianych prawem, w tym również ze skargi do organu nadzorczego” – P. Fajgielski, Komentarz do rozporządzenia nr 2016/679 w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (w:) Ogólne rozporządzenie o ochronie danych. Ustawa o ochronie danych osobowych. Komentarz, Warszawa 2022, LEX/el.

 

Bibliografia

  1. Adamiak Barbara (w:) Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, red. B. Adamiak, J. Borkowski, Warszawa 2021 [Google Scholar]
  2. Białecki Marcin, Mediacja w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2012 [Google Scholar]
  3. Biblia Tysiąclecia: www. biblia.deon.pl/rozdzial.php?id=1014#W5 (dostęp: 10.02.2024 r.) [Google Scholar]
  4. Błachnio-Parzych Anna, Przepisy karne w ustawie z 10.5.2018 r. o ochronie danych osobowych, MOP 2018/22 [Google Scholar]
  5. Bródka Adam, Dopuszczalność oraz zakres prowadzenia mediacji w postępowaniu administracyjnym, ADR 2020/1 [Google Scholar]
  6. Czerniawski Michał, Wygoda Krzysztof, Prawo do ochrony danych osobowych jako prawo podstawowe (Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej, europejskie prawo pierwotne i wtórne, Konstytucja RP) (w:) Meritum. Ochrona danych osobowych, red. D. Lubasz, Warszawa 2020 [Google Scholar]
  7. Dragon Agnieszka, Mediacja jako alternatywna metoda rozwiązywania sporów – przypadek czy konieczność, EP 2012/1 [Google Scholar]
  8. Dragon Agnieszka, Proces mediacji. Typologia uczestników i szanse porozumienia, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Społeczny” 2016/3 [Google Scholar]
  9. Fajgielski Paweł, Komentarz do rozporządzenia nr 2016/679 w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (w:) Ogólne rozporządzenie o ochronie danych. Ustawa o ochronie danych osobowych. Komentarz, Warszawa 2022, LEX/el. [Google Scholar]
  10. Fik Piotr, Mediacja cywilna (w:) Mediacja w praktyce mediatora i pełnomocnika, red. C. Rogula, A. Zemke-Górecka, Warszawa 2021 [Google Scholar]
  11. Grzegorczyk Tomasz, Kodeks postępowania karnego, t. 1, Artykuły 1–467. Komentarz, LEX/el 2014, art. 23a [Google Scholar]
  12. Haczkowska Monika, Budowanie bezpieczeństwa w mediacji, ADR 2020/1, s. 18 [Google Scholar]
  13. Indan-Pykno Liliana, Indan-Pykno Maciej, Metodyka pracy i odpowiedzialność zawodowa mediatora w postępowaniu mediacyjnym, Warszawa 2022, Lex/el. [Google Scholar]
  14. Kloc Katarzyna (w:) Ochrona danych osobowych przewodnik po ustawie i RODO ze wzorami, red. M. Gawrońskiego, Warszawa 2021 [Google Scholar]
  15. Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 2, Postępowanie rozpoznawcze, red. T. Ereciński, Warszawa 2016, LEX/el., art. 183 (1) [Google Scholar]
  16. Kordasiewicz Stanisław, Historyczna i międzynarodowa perspektywa mediacji (w:) Mediacje. Teoria i praktyka, red. E. Gmurzyńska, R. Morek, Warszawa 2014 [Google Scholar]
  17. Kordik Anna, Mediacja w postępowaniu administracyjnym – uwagi de lege lata i de lege ferenda, ADR 2019/3 [Google Scholar]
  18. Kosonoga Jacek (w:) Kodeks postępowania karnego, t. 1, Komentarz do art. 1–166, red. R. Stefański, S. Zabłocki, Lex/el. 2017 [Google Scholar]
  19. Lamik Wojciech, Zasada odpowiedzialności odszkodowawczej administratora i podmiotu przetwarzającego na gruncie ogólnego rozporządzenia o ochronie danych (RODO), „Prawo Nowoczesnych Technologii” 2023/2 [Google Scholar]
  20. Legat Olga (w:) Ustawa o ochronie danych osobowych. Komentarz, red. B. Marcinkowski, Lex/el 2018, art. 101 [Google Scholar]
  21. Łuczak-Tarka Joanna, Odpowiedzialność karna (w:) Meritum. Ochrona danych osobowych, red. nauk. D. Lubasz, Warszawa 2020 [Google Scholar]
  22. Mach Klaudia, Pokrzywdzony jako uczestnik mediacji, ADR 2021/4 [Google Scholar]
  23. Mielniczek Paweł, Liszwic Piotr, Czy 1,2 mld euro kary dla Meta (Facebooka) w wyniku wiążącej decyzji EROD jest uzasadnione?, MOP 2023/12 [Google Scholar]
  24. Mielniczek Paweł, Wnioski z kilku lat stosowania RODO – czy prywatność i dane można chronić lepiej?, MOP 2023/2 [Google Scholar]
  25. Poniatowski Piotr, Niedopuszczalne lub nieuprawnione przetwarzanie danych osobowych – aspekty prawnokarne, „Prokuratura i Prawo” 2021/10 [Google Scholar]
  26. Rogula Cezary, Mediacja w prawie międzynarodowym i Unii Europejskiej (w:) Mediacja w praktyce mediatora i pełnomocnika, red. nauk. C. Rogula, A. Zemke-Górecka, Warszawa 2021 [Google Scholar]
  27. Rol Małgorzata, Mediacja jako alternatywny sposób rozwiązywania sporów na tle stosowania prawa – wybrane zagadnienia, ADR 2019/2 [Google Scholar]
  28. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27.04.2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) Dz.U. UE L z 2016 r. nr 119 poz. 1 [Google Scholar]
  29. Siedlecka-Andrychowicz Agnieszka, Mediacja w sprawach karnych (w:) Mediacje. Teoria i praktyka, red. E. Gmurzyńska, R. Morek, Warszawa 2009, s. 203 [Google Scholar]
  30. Skibińska Magdalena, Zalety i wady mediacji jako sposobu rozwiązywania sporów cywilnych, ADR 2010/3 [Google Scholar]
  31. Skrobotowicz Grzegorz Adam, Zalety mediacji karnej, „Prokuratura i Prawo” 2012/2 [Google Scholar]
  32. Strugała Radosław, RODO a odpowiedzialność odszkodowawcza. Podstawowe problemy odpowiedzialności za szkodę spowodowaną nieprawidłowym przetwarzaniem danych osobowych, MOP 2018/17 [Google Scholar]
  33. Szpor Andrzej, Mediacja w prawie administracyjnym (w:) Mediacje. Teoria i praktyka, red. E. Murzyńska, R. Morek, Warszawa 2009, s. 203 [Google Scholar]
  34. Szpor Grażyna, Publicznoprawna ochrona danych osobowych, PUG 1999/12 [Google Scholar]
  35. Szwast Michał, Związanie sądu powszechnego decyzją Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych o stwierdzeniu naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych, MOP 2019/22 [Google Scholar]
  36. Tomzik Dobrosława, Czy art. 187 kpc w brzmieniu po 1 stycznia 2016 r. zwiększy zainteresowanie mediacjami w sprawach cywilnych?, „Młoda Palestra” 2016/2 (9) [Google Scholar]
  37. Tomzik Dobrosława, Mediacje z polecenia sądu a szczególna forma czynności prawnych – uwagi de lege lata i de lege ferenda, „Palestra” 2019/11–12 [Google Scholar]
  38. Tomzik Dobrosława, Zdatność mediacyjna (w:) Mediacja w praktyce mediatora i pełnomocnika, red. A. Zemke-Górecka, C. Rogula, Warszawa 2021 [Google Scholar]
  39. Wilbrandt-Gotowicz Martyna (w:) Komentarz aktualizowany do kodeksu postępowania administracyjnego, red. M. Jaśkowska, M. Wilbrandt-Gotowicz, A. Wróbel, Lex/el 2023, art. 96a [Google Scholar]
  40. Wojciechowska Karolina, Mediacja administracyjna i sądowoadministracyjna (w:) Mediacja w praktyce mediatora i pełnomocnika, red. C. Rogula, A. Zemke-Górecka, Warszawa 2021 [Google Scholar]
  41. Zawadzka Natalia (w:) Ustawa o ochronie danych osobowych. Komentarz, red. D. Lubasz, Warszawa 2019, LEX/el., art. 100 [Google Scholar]
  42. Zięba Piotr, Mediacja w postępowaniu karnym i sprawach dotyczących nieletnich (w:) Mediacja w praktyce mediatora i pełnomocnika, red. C. Rogula, A. Zemke-Górecka, Warszawa 2021 [Google Scholar]
  43. Zimna Małgorzata, Odpowiedzialność karna za naruszenie ochrony danych osobowych, „Prokuratura i Prawo” 2020/1 [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.

Podobne artykuły

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.