Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Tom 13 (2021)

Recenzje

Recenzja: Alina Rogowska, Wolność sumienia i wyznania w orzecznictwie polskiego Trybunału Konstytucyjnego, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2015, ss. 237.

  • Arkadiusz Fastyn
Opublikowane: 31.12.2021

Abstrakt

Recenzowane opracowanie stanowi interesujący przegląd zagadnień dotyczących wolności sumienia i wyznania. Autorka trafnie zdecydowała się na podział rozprawy na część historyczną i część podejmującą bieżące kwestie. Rozwiązanie to zasługuje na uznanie, bowiem w niektórych dziełach z omawianego zakresu marginalizuje się historyczne uwarunkowania wolności sumienia i wyznania, co zazwyczaj nie pomaga odbiorcy w zrozumieniu poruszanych problemów. Dopiero umiejscowienie wolności sumienia i wyznania w historycznym kontekście kształtowania się stosunków religijnych czyni zagadnienia bieżące w pełni czytelnymi, a ponadto pozwala spojrzeć na tę wolność z perspektywy dziejowej.
W części historycznej Autorka omawia rozwój stosunków wyznaniowych, mając na względzie przede wszystkim krąg kultury prawnej Europy. Niestety, trudno zrozumieć poczynione na wstępie zastrzeżenie, że idea wolności sumienia i wyznania była niewątpliwie obca starożytności. Tak radykalne stanowisko wymagałoby szczegółowego uzasadnienia. Natomiast zawarte po tym zastrzeżeniu wyjaśnienia są ogólnikowe. Trafnie wskazuje się tam na specyfikę dominującego w starożytności politeizmu, w którego naturę wpisana była różnorodność. To stwierdzenie niezbyt koresponduje z wcześniejszym zastrzeżeniem. W starożytności występowało zjawisko przenikania kultów religijnych. W literaturze przedmiotu wskazuje się na występujący w tym okresie synkretyzm. W tych realiach wolność sumienia i wyznania nie przejawiała się w taki sposób jak w późniejszej erze dominacji wielkich religii monoteistycznych. Nie oznacza to jednak, że nie była obecna w życiu starożytnych społeczeństw. Można chyba zaryzykować tezę, że była po prostu postrzegana jako zjawisko naturalne. Bez potrzeby potwierdzania odpowiednim aktem rangi państwowej. Tego obrazu nie zmieniają, obecne w starożytności, przypadki podejmowanej przez państwo ingerencji w stosunki wyznaniowe. Przypadek takiej ingerencji w Egipcie wywołał zresztą sprzeciw społeczny.

Downloads

Download data is not yet available.