Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Teka Komisji Prawniczej PAN Oddział w Lublinie

Tom 18 Nr 1 (2025)

Artykuły

The Legal Representative and the Witness in Civil Procedure. Remarks on the Duties of the Advocate/Attorney-at-Law and the Direction of Statutory Change

DOI: https://doi.org/10.32084/tkp.9795  [Google Scholar]
Opublikowane: 31.07.2025

Abstrakt

The situation of an advocate/attorney-at-law appearing in civil proceedings both as a legal representative and witness is controversial because it goes beyond the scope of providing legal assistance. This poses a threat to his or her independence and the obligation to maintain professional secrecy. Combining these procedural roles at the same time is negatively perceived by organizations of legal professions, hence the prohibition, resulting from ethical rules, on proposing a motion for the questioning of an advocate/attorney-at-law as a witness, or the inability to provide legal assistance in the case if the lawyer testified as a witness about the circumstances of the case. Such a situation is formally possible, as the Code of Civil Procedure does not prohibit testimony by a professional legal representative of a party. The protection of professional secrecy is ensured by the right to refuse to answer a question if the testimony would entail a violation of essential professional secret (Article 261(2)). The obligation to keep professional secrecy under the Law on Advocates and the Act on Attorneys-at-Law prevents an advocate/attorney-at-law from testifying about circumstances related to the legal assistance provided, also in the case of the consent or request made by the client being represented. With this respect, there have been drafts to amend the civil procedure, but each of them is flawed. Under the draft law of 2018, the advocate/attorney-at-law had the right to refuse to testify about circumstances covered by professional secrecy, but it provided for the court’s right to exempt the advocate/attorney-at-law from professional secrecy, in a way similar to the provisions of criminal procedure. The second draft, which is now at the stage of the legislative process (after the petition of 2019 was filed), rules out the possibility of testifying as a witness by a legal representative. This amendment raises a lot of reservations, and in its modified version, submitted as part of public consultation by legal professional associations, boils down to petrifying the protection of advocate/attorney-at-law secrecy in civil proceedings. This is a risky solution, as it may lead to a restriction of the right to a fair trial on the level of evidence taking by rendering it impossible, in special situations, to weigh this value and protection of the client’s interest against the value of the protection of professional secrecy.

Bibliografia

  1. Baumgart, Błażej. 2019. “Pełnomocnik, który został świadkiem.” In Gremio 131:31-32. [Google Scholar]
  2. Baszuk, Radosław. 2015. “Tajemnica adwokacka. W poszukiwaniu kontratypów wyłączających bezprawność dyscyplinarną.” In Etyka adwokacka a kontradyktoryjny proces karny, edited by Jacek Giezek, and Piotr Kardas, 305-20. Warszawa: Wolters Kluwer. [Google Scholar]
  3. Baszuk, Radosław. 2019. “Pomiędzy prawem i etyką. Odpowiedzialność dyscyplinarna za ujawnienie tajemnicy adwokackiej.” In Ochrona tajemnicy adwokackiej (radcy prawnego) a działania władzy, edited by Marcin Mrowicki, 115-25. Warszawa: Rzecznik Praw Obywatelskich. [Google Scholar]
  4. Bergier, Wojciech, and Jakub Jacyna. 2016. Etyka zawodu adwokata. Regulamin wykonywania zawodu adwokata. Komentarz praktyczny, orzecznictwo, wzory i kazusy. Warszawa: C.H. Beck. [Google Scholar]
  5. Błaszczak, Łukasz. 2019. “Problem tajemnicy zawodowej adwokata i radcy prawnego a dowód z zeznań świadka w procesie cywilnym.” Palestra 7-8:155-81. [Google Scholar]
  6. Błaszczak, Łukasz. 2022. “Problem ujawnienia tajemnicy zawodowej przez radców prawnych i adwokatów występujących w charakterze strony powodowej lub pozwanej w procesach cywilnych z udziałem swoich klientów.” In Wykonywanie zawodu radcy prawnego. 40-lecie samorządu radcowskiego. Przeszłość – teraźniejszość – przyszłość, edited by Krystian Mularczyk, Michał Pyrz, Tomasz Scheffler, et al., 188-219. Warszawa: C.H. Beck. [Google Scholar]
  7. Bogusz, Mariusz. 2022. “O konstrukcji tajemnicy adwokackiej (między rygoryzmem a relatywizacją).” In Zbrodnia i kara. Refleksje o przeszłości, teraźniejszości i przyszłości prawa karnego. Księga upamiętniająca Profesora Jarosława Warylewskiego, edited by Wojciech Zalewski, Jacek Potulski, and Tomasz Snarski, 667-78. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego. [Google Scholar]
  8. Buchała, Kazimierz. 1969. “W sprawie sporu o tajemnicę adwokacką.” Palestra 2:35-51. [Google Scholar]
  9. Chojniak, Łukasz. 2015. “Obowiązek zachowania tajemnicy adwokackiej a kolizja interesów adwokata i jego klienta.” In Etyka adwokacka a kontradyktoryjny proces karny, edited by Jacek Giezek, and Piotr Kardas, 279-94. Warszawa: Wolters Kluwer. [Google Scholar]
  10. Ereciński, Tadeusz, and Marcin Dziurda (eds.). 2024. Postępowanie dowodowe. Komentarz do art. 227-315 k.p.c. Warszawa: Wolters Kluwer. [Google Scholar]
  11. Garlicki, Stanisław. 1964. In Stanisław Garlicki, Alfred Kaftal, and Marian Cieślak. “Trójgłos w sprawie tajemnicy zawodowej adwokata.” Palestra 3:1-14. [Google Scholar]
  12. Gawryluk, Marek. 2012. Prawo o adwokaturze. Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer. [Google Scholar]
  13. Giezek, Jacek. 2014. “O granicach tajemnicy adwokackiej oraz zgodzie „dysponenta” na jej ujawnienie.” Palestra 9:60-72. [Google Scholar]
  14. Gil, Izabella. 2022. “Pełnomocnik zawodowy (adwokat lub radca prawny) jako świadek w postępowaniu cywilnym.” In Tajemnica adwokacko-radcowska i notarialna oraz inne środki ochrony zaufania w postępowaniu cywilnym, edited by Sławomir Cieślak, 25-48. Warszawa: Wolters Kluwer. [Google Scholar]
  15. Górski, Krzysztof. 2023. In Kodeks postępowania cywilnego. Vol. 1: Komentarz. Art. 1-45816, edited by Tomasz Szanciło. Warszawa: Legalis. [Google Scholar]
  16. Gruszecka, Dagmara. 2019. “Między dyskrecją adwokata a dyskrecjonalnością ujawnienia – uwagi prawnoporównawcze na temat dysponenta tajemnicy i jej efektywnej ochrony.” Palestra 7-8:51-88. [Google Scholar]
  17. Gutowski, Maciej. 2019a. “O granicach tajemnicy adwokackiej w prawie prywatnym.” Palestra 7-8:182-201. [Google Scholar]
  18. Gutowski, Maciej. 2019b. “Tajemnica adwokacka w procesie cywilnym a projekt Ministerstwa Sprawiedliwości.” In Ochrona tajemnicy adwokackiej (radcy prawnego) a działania władzy, 103-14. Warszawa: Rzecznik Praw Obywatelskich. [Google Scholar]
  19. Kaftal, Alfred. 1970. “Procesowe zagadnienia tajemnicy adwokackiej.” Palestra 1:31-50. [Google Scholar]
  20. Klatka, Zenon. 2004. Wykonywanie zawodu radcy prawnego i adwokata. Warszawa: C.H. Beck. [Google Scholar]
  21. Klatka, Zenon. 2017. “Dochowanie tajemnicy zawodowej.” In Zawód radcy prawnego. Historia zawodu i zasady jego wykonywania, edited by Arkadiusz Bereza, 342-62. Warszawa: C.H. Beck. [Google Scholar]
  22. Knoppek, Krzysztof. 1984. “Przesłuchanie pełnomocnika procesowego w charakterze świadka w postępowaniu cywilnym.” Nowe Prawo 4:74-77. [Google Scholar]
  23. Knoppek, Krzysztof. 2016. In System prawa procesowego cywilnego. Postępowanie procesowe przed sądem pierwszej instancji. Vol. II. Part 2, edited by Tadeusz Wiśniewski. Editor-in-chief Tadeusz Ereciński, 335-68. Warszawa: Wolters Kluwer. [Google Scholar]
  24. Knoppek, Krzysztof. 2021. In Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Vol. I: Artykuły 1-366, edited by Tadeusz Wiśniewski. Warszawa: Lex. [Google Scholar]
  25. Korczak, Leszek. 2019. “Kilka uwag o zakresie przedmiotowym obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej przez radców prawnych.” In Ochrona tajemnicy adwokackiej (radcy prawnego) a działania władzy, 43-45. Warszawa: Rzecznik Praw Obywatelskich. [Google Scholar]
  26. Korczak, Leszek. 2022. In Ustawa o radcach prawnych. Komentarz, edited by Tomasz Scheffler. Warszawa: C.H. Beck. [Google Scholar]
  27. Korczak, Leszek. 2023. In Kodeks Etyki Radcy Prawnego. Komentarz, edited by Tomasz Scheffler. Warszawa: C.H. Beck. [Google Scholar]
  28. Kożuch, Małgorzata. 2015. “Obowiązek zachowania tajemnicy adwokackiej, a interes klienta w jej ujawnieniu.” In Etyka adwokacka a kontradyktoryjny proces karny, edited by Jacek Giezek, and Piotr Kardas, 262-78. Warszawa: Wolters Kluwer. [Google Scholar]
  29. Kurosz, Krzysztof. 2024. “Konflikt interesów klienta i osoby, na której rzecz radca prawny wykonywał czynności przed uzyskaniem statusu radcy prawnego.” Radca prawny. Zeszyty naukowe 3:109-31. [Google Scholar]
  30. Łojewski, Kazimierz. 1970. Instytucja odmowy zeznań w polskim prawie karnym. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze. [Google Scholar]
  31. Machnikowska, Anna. 2022. “Tajemnica zawodowa radcy prawnego w kontekście postępowania cywilnego.” In Tajemnica adwokacko-radcowska i notarialna oraz inne środki ochrony zaufania w postępowaniu cywilnym, edited by Sławomir Cieślak, 65-92. Warszawa: Wolters Kluwer. [Google Scholar]
  32. Malicki, Andrzej. 2015. “O dysponowaniu tajemnicą adwokacką oraz jej granicach – perspektywa adwokacka.” In Etyka adwokacka a kontradyktoryjny proces karny, edited by Jacek Giezek and Piotr Kardas, 214-24. Warszawa: Wolters Kluwer. [Google Scholar]
  33. Marchwicki, Wojciech. 2015. Tajemnica adwokacka. Analiza konstytucyjna. Warszawa: C.H. Beck. [Google Scholar]
  34. Matusiak-Frącczak, Magdalena. 2023. Ochrona poufności komunikacji klienta z adwokatem. Standardy międzynarodowe, standard Unii Europejskiej oraz standardy krajowe wybranych państw a prawo polskie. Warszawa: C.H. Beck. [Google Scholar]
  35. Mojski, Wojciech. 2018. “Odpowiedzialność dyscyplinarna radców prawnych. Wybrane aspekty konstytucyjne i międzynarodowe.” Radca prawny. Zeszyty naukowe 4:26-36. [Google Scholar]
  36. Naumann, Jerzy. 2023. Zbiór Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu. Komentarz. Warszawa: Legalis. [Google Scholar]
  37. Rusinek, Michał. 2007. Tajemnica zawodowa i jej ochrona w polskim procesie karnym. Kraków: Wolters Kluwer. [Google Scholar]
  38. Sala-Szczypiński, Marcin. 2025. Słowo radcy. Część I. Tajemnica radcowska. Ujęcie instytucjonalne. Warszawa: C.H. Beck. [Google Scholar]
  39. Skibińska, Magdalena. 2020. “Dowód z przesłuchania świadka – adwokata lub radcy prawnego – a problem tajemnicy zawodowej.” In Aktualne zagadnienia postępowania dowodowego i środków dowodowych w postępowaniu cywilnym, „Acta Iuridica Lebusana” 2020, vol. 14:55-86. [Google Scholar]
  40. Skoczek, Zygmunt. 1969. “Spór o tajemnicę adwokacką.” Palestra 2:28-35. [Google Scholar]
  41. Sowiński, Piotr, Krzysztof. 2024. “O potrzebie ochrony tajemnicy obrończej (art. 178 pkt 1 k.p.k.).” In Wierna Polsce. Księga jubileuszowa w 100. rocznicę urodzin Pani Profesor Krystyny Paluszyńskiej-Daszkiewicz, edited by Justyn Piskorski, Marlena Paszko, and Magdalena Błaszczak, 683-702. Łódź: Wydawnictwo Naukowe ArchaeGraph Diana Łukomiak. [Google Scholar]
  42. Warylewski, Jarosław. 2015. “Tajemnica adwokacka i odpowiedzialność karna za jej naruszenie (ujawnienie).” Palestra 5-6:7-16. [Google Scholar]
  43. Woroniecka, Anita. 2023. In Kodeks Etyki Radcy Prawnego. Komentarz, edited by Tomasz Scheffler. Warszawa: C.H. Beck. [Google Scholar]
  44. Ziemianin, Karolina. 2019a. Dowód z zeznań świadka w procesie cywilnym. Warszawa: C.H. Beck. [Google Scholar]
  45. Ziemianin, Karolina. 2019b. “Tajemnica adwokacka a zeznania świadka w procesie cywilnym.” In Gremio 131:30. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.

Podobne artykuły

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 > >> 

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.