Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Tom 18 Nr 20 (1) (2023)

Artykuły

Prawne konsekwencje bezskuteczności czynności prawnych wobec stwierdzenia abuzywności klauzul jednostronnie narzuconych w świetle opinii rzecznika TSUE w sprawie C‑520/21

DOI: https://doi.org/10.32084/bsawp.5364  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.06.2023

Abstrakt

Zagadnienie skutków prawnych stwierdzenia nieuczciwości klauzul narzuconych oraz będącej jej następstwem bezskuteczności umowy jej zawierającej staje się szczególnie doniosłym zagadnieniem prawnym w dobie rosnącej liczby spraw kwestionujących ważność umów kredytowych denominowanych w obcej walucie. Na kanwie jednej z tego rodzaju spraw sformułowane zostało pytanie prejudycjalne do TSUE, które ma stać się dopiero przedmiotem rozstrzygnięcia przy użyciu sformułowanej już opinii do sprawy C‑520/21. Poruszana w artykule materia dotyka wprost bezpośrednich skutków upadku umowy zawierającej postanowienia niedozwolone, tj. przywrócenia sytuacji prawnej drugiej strony do stanu sprzed obowiązywania tych postanowień oraz zwrotu spełnionych przez strony świadczeń. Zajmuje się również dalszymi skutkami bezskuteczności umowy, tj. odpowiedzialnością odszkodowawczą podmiotu używającego niedozwolonych klauzul oraz ewentualną dopuszczalnością roszczeń o wynagrodzenie za korzystanie ze spełnionego świadczenia względem kontrahenta takiego użytkownika. Analiza prawna przedstawiona w oparciu o wytyczne opinii oraz dorobek doktryny prawa polskiego i niemieckiego koncentruje się na odpowiednich wytycznych kierunkowych w zakresie kształtowania porządku prawnego państw członkowskich zmierzających do zapewnienia należytej efektywności postanowień dyrektywy 93/13/EWG. Otwierając drogę dla roszczeń odszkodowawczych względem użytkownika postanowień niedozwolonych zaprezentowane zostają potencjalne podstawy prawne dla ukształtowania takiej odpowiedzialności. Jednocześnie pozbawiając nieuczciwych użytkowników postanowień narzuconych prawa do korzystania z wywołania sytuacji abuzywności klauzul zamknięciu ulega dyskusja dotycząca konstruowania ewentualnych roszczeń względem strony pokrzywdzonej abuzywności tj. przede wszystkim konsumentów.

Bibliografia

  1. Bednarek, Małgorzata, i Przemysław Mikłaszewicz. 2020. „Wzorce umów.” W System prawa prywatnego. T. 5, red. Konrad Osajda, 660-879. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. [Google Scholar]
  2. Brandner, Hans. 1997. „§9.” W AGB – Gesetz, red. Peter Ulmer, Hans Brandner, i Horst Hensen, 524-647. Köln: Verlag Dr. Otto Schmidt. [Google Scholar]
  3. Grüneberg, Christian. 2012. „§§ 306.” W Palandt-Kommentar zum BGB mit Nebengesetzen, red. Peter Bassenge, 436-38. München: C.H. Beck. [Google Scholar]
  4. Kramer, Ernst. 2012. „Willenserklärung.” W Münchener Kommentar zum BGB. T. 1: Allgemeiner Teil §§ 1–240, red. Jürgen Säcker, i Roland Rixecker, 1280-744. München: C.H. Beck. [Google Scholar]
  5. Kubiak-Cyrul, Agnieszka, 2023. „Art. 3851 [Niedozwolone klauzule].” W Kodeks cywilny. Komentarz, red. Mariusz Załucki. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. Legalis el. [Google Scholar]
  6. Larenz, Karl, i Manfred Wolff. 1997. Allgemeiner Teil des Bürgerlichen Rechts. München: C.H. Beck. [Google Scholar]
  7. Lindacher, Walter. „§6.” W AGB-Gesetz: Gesetz zur Regelung des Rechts der Allgemeinen Geschäftsbedingungen. Komentar, red. Manfred Wolf, Norbert Horn, i Walter Lindacher, 269-95. München: C.H. Beck. [Google Scholar]
  8. Łętowska, Ewa. 2020. „Kwalifikacje prawne w sprawach o sanację kredytów frankowych – da mihi factum dabo tibi ius.” https://bip.brpo.gov.pl/sites/default/files/Prof._Ewa_%C5%81%C4%99towska_Kwalifikacje_prawne_w_sprawach_o_sanacj%C4%99_kredyt%C3%B3w_frankowych_da_mihi_final_29.06.20.pdf [dostęp: 10.04.2023]. [Google Scholar]
  9. Machnikowski, Piotr. 2020. „Treść umowy.” W System prawa prywatnego. T. 5, red. Konrad Osajda, 563-646. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. [Google Scholar]
  10. Machnikowski, Piotr. 2022. „Art. 58 [Bezprawność czynności].” W Zobowiązania. Przepisy ogólne i powiązane przepisy Księgi I KC. Tom I. Komentarz, red. Piotr Machnikowski. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. Legalis el. [Google Scholar]
  11. Mostowik, Piotr. 2018. „Bezpodstawne wzbogacenie.” W System prawa prywatnego. T. 6, red. Adam Olejniczak, 217-358. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. [Google Scholar]
  12. Pfeiffer, Thomas. 2009. „Richtlinie 93/13/EWG §6.” W Das Recht der Europäischen Union. T. 1: EUV/EVG, red. Eberhard Grabitz, Meinhard Hilf, i Martin Netttesheim, 1-17. München: C.H. Beck. [Google Scholar]
  13. Pisuliński, Jerzy. 2010. „Dyrektywa nie przystaje do umów długoterminowych.” Poradnik Frankowicza nr 96 (5249):6. [Google Scholar]
  14. Pisuliński, Jerzy. 2017. „Sankcja zamieszczenia w umowie niedozwolonego postanowienia w świetle dyrektywy 93/13/EWG i orzecznictwa TSUE.” W Życie umowy konsumenckiej po uznaniu jej postanowienia za nieuczciwe na tle orzecznictwa TSUE, red. Michał Romanowski. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. Legalis el. [Google Scholar]
  15. Ruchała, Piotr, i Rafał Sikorski. 2021. „Art. 3851 [Niedozwolone klauzule].” W Kodeks cywilny. Tom I–III. Komentarz, red. Maciej Gutowski. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. Legalis el. [Google Scholar]
  16. Schmidt, Harry. 1997. „§6.” W AGB – Gesetz, red. Peter Ulmer, Hans Brandner, i Horst Hensen, 437-95. Köln: Verlag Dr. Otto Schmidt. [Google Scholar]
  17. Skory, Maciej. 2005. Klauzule abuzywne w polskim prawie ochrony konsumenta. Kraków: Wydawnictwo Wolters Kluwer. [Google Scholar]
  18. Trzaskowski, Roman. 2013. Skutki sprzeczności umów obligacyjnych z prawem. Warszawa: Wydawnictwo Wolters Kluwer. [Google Scholar]
  19. Trzaskowski, Roman. 2018. „Art. 385(1) Niedozwolone postanowienia umowne, Art. 385(2) Kryteria oceny zgodności z dobrymi obyczajami, Art. 385(3) Szara lista postanowień niedozwolonych.” W Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania. Część ogólna, red. Jacek Gudowski. Warszawa: Wydawnictwo Wolters Kluwer. Lex el. [Google Scholar]
  20. Węgrzynowski, Łukasz. 2006. Niedozwolone postanowienia umowne jako środek ochrony słabszej strony umowy obligacyjnej. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. [Google Scholar]
  21. Wolf, Manfred. 1999. „§9.” W AGB-Gesetz: Gesetz zur Regelung des Rechts der Allgemeinen Geschäftsbedingungen. Komentar, red. Manfred Wolf, Norbert Horn, i Walter Lindacher, 320-406. München: C.H. Beck. [Google Scholar]
  22. Zimmermann, Reinhard. 1992. The Law of Obligation: Roman Foundation of the Civilian Tradition. Cape Town–Wetton–Johannesburg: Clarendon Paperbacks. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.