Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Tom 19 Nr 21 (1) (2024)

Artykuły

Transparentność klauzul jednostronnie narzuconych – rozważania na tle wyroku Sądu Najwyższego z dnia 19 września 2023 r., II CSKP 1627/22

DOI: https://doi.org/10.32084/bsawp.8545  [Google Scholar]
Opublikowane: 11.06.2024

Abstrakt

Zagadnienie skutków prawnych stwierdzenia nieuczciwości klauzul narzuconych oraz będącej jej następstwem bezskuteczności umowy jej zawierającej staje się szczególnie doniosłym zagadnieniem prawnym w dobie rosnącej liczby spraw kwestionujących ważność umów kredytowych denominowanych w obcej walucie. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 września 2023 r., II CSKP 1627/22 odszedł od dotychczasowej linii interpretacyjnej dotyczącej mechanizmu kontroli kredytowych postanowień narzucanych poprzez daleko idące zawężenie rozumienia wymogu transparentności, a przez to możliwości kontroli postanowień określających główne świadczenia. Poruszana w artykule materia dotyka wprost krytyki przedmiotowego orzeczenia w oparciu o prezentację treści wymogu transparentności stworzonego na gruncie dyrektywy 93/13/EWG, której cele muszą być uwzględniane każdorazowo przy dokonywaniu wykładni prawa kraju członkowskiego. Głównym celem artykułu jest podkreślenie, iż w ramach interpretacji zasada transparentności powinna być rozumiana szeroko jako dotykająca wielu różnych przypadków nietransparentnych klauzul. W tej perspektywie przedstawiona zostaje analiza lingwistyczna transparentności zawierająca się w takich aspektach jak jasność, zrozumiałość oraz jednoznaczność. Analiza prawna przedstawiona w oparciu o wytyczne opinii oraz dorobek doktryny prawa polskiego i niemieckiego koncentruje się na odpowiednich wytycznych kierunkowych w zakresie kształtowania porządku prawnego państw członkowskich zmierzających do zapewnienia należytej efektywności postanowień dyrektywy 93/13/EWG. Otwierając drogę dla szerokiego rozumienia zasady transparentności na gruncie dyrektywy orzecznictwu sądów państw członkowskich pozostawione zostaje zadanie oceny konkretnych przypadków nietransparentności postanowień narzuconych, a w rezultacie uznania ich bezskuteczności.

Bibliografia

  1. Bednarek, Małgorzata, i Przemysław Mikłaszewicz. 2020. „Wzorce umów.” W System prawa prywatnego. T. 5, red. Konrad Osajda, 660-879. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. [Google Scholar]
  2. Biernat, Stanisław. 2006. „Prawo Unii Europejskiej a prawo państw członkowskich.” W Prawo Unii Europejskiej. Zagadnienia systemowe, red. Janusz Barcz, 253-341. Warszawa: Wydawnictwo Prawo i Praktyka Gospodarcza. [Google Scholar]
  3. Brandner, Hans. 1997. „§9.” W AGB – Gesetz, red. Peter Ulmer, Hans Brandner, i Horst Hensen, 524-647. Köln: Verlag Dr. Otto Schmidt. [Google Scholar]
  4. Coester, Michael. 2013. „§307.” W Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, red. Johann Staudinger. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. Legalis el. [Google Scholar]
  5. Gizbert-Studnicki, Tomasz. 1986. Język prawny z perspektywy socjolingwistycznej. Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN. [Google Scholar]
  6. Gorzko, Przemysław. 2019. Reguła contra proferentem a granice wykładni oświadczeń woli w prawie cywilnym. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. [Google Scholar]
  7. Köndgen, Johannes. 1989. „Grund und Grenzen des Transparenzgebots im AGB-Recht Bemerkungen zum “Hypothekenzins-” und zum “Wertstellungs-Urteil” des BGH.” Neue Juristische Wochenschrift 944-51. [Google Scholar]
  8. Łętowska, Ewa. 2001. Ochrona niektórych praw konsumentów. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. [Google Scholar]
  9. Łętowska, Ewa. 2002. Prawo umów konsumenckich. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. [Google Scholar]
  10. Mikłaszewicz, Przemysław. 2022. „Art. 3851.” W Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III A. Zobowiązania. Część ogólna, red. Konrad Osajda. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. Legalis el. [Google Scholar]
  11. Pfeiffer, Thomas. 2009. „Richtlinie 93/13/EWG §6.” W Das Recht der Europäischen Union. T. 1: EUV/EVG, red. Eberhard Grabitz, Meinhard Hilf, i Martin Netttesheim. München: Wydawnictwo C.H. Beck. Legalis el. [Google Scholar]
  12. Pfeiffer, Thomas. 2011. „Was kann ein Verbraucher? Zur Relevanz von Informationsverarbeitungskapazitäten im AGB-Recht und darüber hinaus.” Neue Juristische Wochenschrift 1-7. [Google Scholar]
  13. Płeszka, Krzysztof. 2010. Wykładnia rozszerzająca. Kraków: Zakamycze. [Google Scholar]
  14. Ruchała, Piotr, i Rafał Sikorski. 2021. „Art. 3851 [Niedozwolone klauzule].” W Kodeks cywilny. Tom I-III. Komentarz, red. Maciej Gutowski. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. Legalis el. [Google Scholar]
  15. Schimikowski, Peter. 1998. „Das rechtliche Gebot zu transparenter und inhaltlich angemessener Gestaltung von AVB.” r + s 353-60. [Google Scholar]
  16. Schwintowski, Hans. 2003. „Die Bedeutung interdisziplinären Arbeitens von Rechts- und Sprachwissenschaft.” Neue Juristische Wochenschrift 632-38. [Google Scholar]
  17. Thüsing, Gregor. 2020. „Transparenzgebot.” W Vertragsrecht und AGB-Klauselwerke, red. Friedrich Graf von Stallen, 631-48. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. [Google Scholar]
  18. Trzaskowski, Roman. 2018. „Art. 385(1) Niedozwolone postanowienia umowne, Art. 385(2) Kryteria oceny zgodności z dobrymi obyczajami, Art. 385(3) Szara lista postanowień niedozwolonych.” W Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania. Część ogólna, red. Jacek Gudowski. Warszawa: Wolters Kluwer. Lex el. [Google Scholar]
  19. Wejman, Filip, i Fryderyk Zoll. 1998. Prawo ochrony konsumenta w okresie zmian. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. [Google Scholar]
  20. Willet, Christopher. 2011. „The functions of transparency in regulating contract terms: UK and Australian approaches.” International & Comparative Law Quarterly 60, no. 2:272-85. [Google Scholar]
  21. Wolf, Manfred. 1999. „§9.” W AGB-Gesetz: Gesetz zur Regelung des Rechts der Allgemeinen Geschäftsbedingungen. Komentar, red. Manfred Wolf, Norbert Horn, i Walter Lindacher, 320-406. München: Wydawnictwo C.H. Beck. [Google Scholar]
  22. Zoll, Fryderyk. 1997. „Potrzeba i kierunek nowelizacji kodeksowego ujęcia problematyki wzorców umownych.” Przegląd Legislacyjny nr 1:59-105. [Google Scholar]
  23. Zoll, Fryderyk. 2005. „Art. 109.” W Prawo bankowe. Komentarz. T. 2, red. Fryderyk Zoll. Warszawa: Wolters Kluwer. Lex el. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.