Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Łódzkie Studia Teologiczne

Tom 32 Nr 3 (2023)

Varia

Duties of the penitent and confessor in the light of 21 Constitution of the Fourth Lateran Council

  • Jan Dohnalik
DOI: https://doi.org/10.52097/lst.2023.3.141-150  [Google Scholar]
Opublikowane: 09.10.2023

Abstrakt

Na początku XIII w. nastąpił kryzys Kościoła instytucjonalnego. Papież Innocenty III podczas Soboru Laterańskiego IV, w odpowiedzi na kryzys, wprowadził obowiązek corocznej spowiedzi i podkreślił znaczenie tej praktyki sakramentalnej.

Konstytucja Omnis utriusque sexus zawierała zobowiązanie każdego wiernego do spowiedzi przynajmniej raz w roku oraz do przyjmowania Eucharystii w okresie wielkanocnym. Obowiązek ten dotyczył każdego ochrzczonego mężczyzny i kobiety po osiągnięciu wieku rozeznania, który ówcześni komentatorzy Soboru określali na około siedem lat. Choć według średniowiecznych kanonistów obowiązek ten odnosił się do spowiedzi z grzechów śmiertelnych, w praktyce wszyscy wierni byli zachęcani do corocznej spowiedzi. Własny proboszcz miał obowiązek dopilnować wypełnienia tego przykazania przez wiernych powierzonych jego duszpasterskiej pieczy.

W odpowiedzi na poważne zobowiązanie wiernych Konstytucja Omnis utriusque sexus nakładała istotne obowiązki także na spowiedników. Spowiednik miał być roztropny wobec spowiedzi penitenta, był porównywany do lekarza, który musi wybrać leczenie odpowiednie dla danej choroby. Wreszcie 21 Konstytucja Soboru Laterańskiego IV podkreśla obowiązek zachowania tajemnicy spowiedzi ze strony spowiednika i jednocześnie wprowadza surowe kary dla kapłana, który ją złamie.

Wiele z opisanych przepisów jest nadal aktualnych we współczesnym ustawodawstwie kościelnym. Również dzisiaj, w obliczu kryzysu Kościoła, wydaje się wskazane, aby powrócić do owocnego sprawowania sakramentu pokty, co dotyczy zarówno spowiedników, jak i penitentów.

 

Bibliografia

  1. Alanus ab Insulis, Liber Poenitentialis, tom I–II, ed. J. Longere, Louvain–Lille 1965. [Google Scholar]
  2. Braekmans L., Confession et communion au moyen âge et au concile de trente, Gembloux 1971. [Google Scholar]
  3. Canonici C., Hoc salutare statutum frequenter in Ecclesiis publicetur. La ricezione del canone 21 De confessione nella normativa sinodale pre-tridentina (secoli XIII–XV), in: Il Concilio Lateranense IV, a 800 anni dalla sua celebrazione. Una rilettura teologica, ed. N. Ciola, A. Sabetta, P. Sguazzardo, Città del Vaticano 2016, 321–346. [Google Scholar]
  4. Camarena A.S., Aspectos de secreto de confesion en algunos autores anteriores al Concilio Lateranense IV. Excerpta ex dissertatione ad Lauream in Facultate Theologiae Pontificae Universitatis Gregorianae, Mexici 1961. [Google Scholar]
  5. Clinton C., The paschal precept. An historical synopsis and commentary, Washington D.C. 1932. [Google Scholar]
  6. Concilium Lateranense IV (Fourth Lateran Council), Costitutiones, in CCQL 41–118; DSP, II, 220–234. [Google Scholar]
  7. Constitutiones Concilii Quarti Lateranensis una cum Commentariis glossatorum, ed. A. García García, Monumenta Iuris Canonici. Series A: Corpus Glossatorum, vol. 2, Città del Vaticano 1981 (CCQL). [Google Scholar]
  8. Damasus, Apparatus in Concilium Quartum Laterense, w: CCQL, 419–458. [Google Scholar]
  9. Decrees of the Ecumenical Councils, vol. I, ed. N.P. Tanner, London-Wahsington (D.C.) 1990, (DEC). [Google Scholar]
  10. Decretalium D. Gregorii Papae IX. Compilatio (Liber Extra), in Corpus Iuris Canonici, II, ed. A. Friedberg, Graz 1955, 3–928. [Google Scholar]
  11. Dohnalik J., Il precetto pasquale. La normativa sulla Comunione e la confessione annuale (cann. 920 e 989) alla luce della tradizione canonica, Roma 2015. [Google Scholar]
  12. Dohnalik, J., Wiek rozeznania w Kodeksie prawa kanonicznego (kan. 891 i 989) w świetle tradycji kanonicznej, Roczniki Nauk Prawnych 30 (2020)/1, 153–172. [Google Scholar]
  13. Dokumenty Soborów Powszechnych, vol. II (869–1312), ed. A. Baron, H. Pietras, Kraków 2005, (DSP). [Google Scholar]
  14. Gerardi R., ‘Regimen animarum’. Predicazione e disciplina dei sacramenti al Concilio Lateranense IV, in: Il Concilio Lateranense IV, a 800 anni dalla sua celebrazione. Una rilettura teologica, ed. [Google Scholar]
  15. N. Ciola, A. Sabetta, P. Sguazzardo, Città del Vaticano 2016, 275–310. [Google Scholar]
  16. Innocentius III, Sermo de diversis VI. In Concilio Generali Lateranensi habitus, in: Patrologia Latina [Google Scholar]
  17. (PL) 217, 673–680. [Google Scholar]
  18. Innocentius III, Sermo XV. In die sancto parasceves, in: PL 217, 525–530. [Google Scholar]
  19. Innocentius III, List Vineam Domini Sabaoth, 19 kwietnia 1213 r., w: Dokumenty Soborów Powszechnych, t. II (869–1312), red. A. Baron, H. Pietras, Kraków 2005, 214–219. [Google Scholar]
  20. Johannes Teutonicus, Apparatus in Concilium Quartum Laterense, w: CCQL, 187–270. [Google Scholar]
  21. Maleczek W., Vineam Domini. Das papstliche Rundschrein vom 13. April 1213 zur Einberufung des Konzils, w: Il lateranense IV. Le ragioni di un Concilio. Atti del LIII Convegno storico internazionale. Todi, 9–12 Ottobre 2016, Fondazione Centro Italiano di Studi sull’Alto Medioevo, Spoleto 2017, 45–74. [Google Scholar]
  22. Pastuszko M., Sakrament pokuty i pojednania, Kielce 2004. [Google Scholar]
  23. Rainini M., Firmiter Credimus. Premesse teologiche e obiettivi polemici della costituzione I del Concilio Lateranense IV, in: Il lateranense IV Le ragioni di un Concilio. Atti del LIII Convegno storico internazionale. Todi, 9–12 Ottobre 2016, Fondazione Centro Italiano di Studi sull’Alto Medioevo, Spoleto 2017, 111–156. [Google Scholar]
  24. Robert of Flamborough, Liber Poenitentialis. A critical Edition with Introduction and Notes, ed. [Google Scholar]
  25. J.J. Francis Firth, Toronto 1971. [Google Scholar]
  26. Sacra Congregatio de saramentis, Decretum de aetate admittendorum ad primam communionem eucharisticam Quam singulari, AAS 2 (1910), 577–583. [Google Scholar]
  27. Vincentius Hispanus, Apparatus in Concilium Quartum Laterense, w: CCQL, 287–384. [Google Scholar]
  28. Wehrli-Johns M., Des Summae de Poenitentia au canon 21 de Latran IV (1215), in: Il lateranense IV Le ragioni di un Concilio. Atti del LIII Convegno storico internazionale. Todi, 9–12 Ottobre 2016, Fondazione Centro Italiano di Studi sull’Alto Medioevo, Spoleto 2017, 207–222. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.