Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer
Baner text

No. 1/83 (2025)

Artykuły

Socio-economic situation of rural municipalities in Mazowieckie Voivodeship in selected aspects of sustainable development

  • Małgorzata Szalast-Piwińska
Published: 2025-06-26

Abstract

he aim of this article is to analyse the socio-economic situation of rural municipalities in Mazowieckie Voivodeship, based on selected indicators across areas corresponding to the goals of sustainable development (social, economic, and environmental). The research focuses on 215 rural municipalities within Mazowieckie Voivodeship.
The findings indicate a consistent trend of growing disparities in the socio-economic situation of rural municipalities between the two regions of Mazowieckie Voivodeship: the Warsaw Capital Region (Polish: warszawski stołeczny) and the Mazovian Regional Region (Polish: mazowiecki regionalny). Rural municipalities in the Warsaw Capital Region are the leaders in terms of demographic potential and socio-economic development. In contrast, rural municipalities in the Mazovian Regional Region are characterised by a lower level of socio-economic development and weaker demographic potential. The disparities between the regions of Mazowieckie Voivodeship also point to an intensifying process of abandoning agricultural activity. One potential opportunity for strengthening development initiatives in municipalities with large areas of legally protected land is support in the form of ecological subsidies.

References

  1. Bank Danych Lokalnych Główny Urząd Statystyczny, https://bdl.stat.gov.pl, access 10.02.2025. [Google Scholar]
  2. Bański J., Wyzwania rozwojowe na obszarach wiejskich w województwie mazowieckim. “Mazowsze. Studia Regionalne. Analizy i Studia” 2018, nr 25, DOI: 10.21858/msr.25.03. [Google Scholar]
  3. Brundtland G.H., Our Common Future: Report of the World Commission on Environment and Development, Geneva 1987, UN-Dokument A/42/427, http://www.un-documents.net/ ocf-ov.htm, access 9.05.2025. [Google Scholar]
  4. Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody, https://crfop.gdos.gov.pl/, access 14.02.2025. [Google Scholar]
  5. Chojnicki Z., Czyż T., Rozwój społeczno-gospodarczy w ujęciu regionalnym, „Biuletyn PAN. Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju” 2005, z. 219. [Google Scholar]
  6. Główny Urząd Statystyczny, Ochrona środowiska 2024, Warszawa 2024. [Google Scholar]
  7. Iwańska M., Bieńkowska W., Obszary wiejskie na Mazowszu w świetle dokumentów strategicznych województwa, “Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu” 2009, t. 11, z. 4. [Google Scholar]
  8. Kampania 17 celów, https://kampania17celow.pl, access 5.02.2025. [Google Scholar]
  9. Król M.A., Instrumenty ochrony środowiska i ładu przestrzennego na obszarach wiejskich w Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju w kontekście procesu integracji europejskiej [in:] Integracja Europejska jako determinanta polityki Wiejskiej. Aspekty Prawne, red. P. Litwiniuk, Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa FAPA 2017. [Google Scholar]
  10. Kubiczek A., Jak mierzyć dziś rozwój społeczno-gospodarczy krajów?, “Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy” 2014, nr 38. [Google Scholar]
  11. Łysoń P., Zróżnicowanie obszaru województwa mazowieckiego pod względem historycznym, demograficznym i warunków życia. Wnioski do korekty podziału terytorialnego, “Opinie i Ekspertyzy” 2017, nr 256, Kancelaria Senatu, Warszawa 2017. [Google Scholar]
  12. Malina A., Analiza przestrzennego zróżnicowania poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego województw Polski w latach 2005–2017, “Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy” 2020, nr 61. [Google Scholar]
  13. Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego w Warszawie, Diagnoza sytuacji społeczno-gospodarczej województwa mazowieckiego do Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego 2030+ Innowacyjne Mazowsze, Warszawa, 24.08.2021. [Google Scholar]
  14. Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego w Warszawie, Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego 2030+ Innowacyjne Mazowsze, Warszawa 2022. [Google Scholar]
  15. Męczyński M., Konecka-Szydłowska B., Gadziński J., Poziom rozwoju społeczno-gospodarczego i klasyfikacja małych miast w Wielkopolsce, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej, Poznań 2010. [Google Scholar]
  16. Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, Koncepcja Rozwoju Kraju 2050. Projekt, Warszawa 2024, https://www.gov.pl/web/fundusze-regiony/zapoznaj-sie-z-projektem-krk-2050, access 7.05.2025. [Google Scholar]
  17. Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego do 2030 roku “Rozwój społecznie wrażliwy i terytorialnie zrównoważony”, https://www.gov.pl/web/fundusze-regiony/krajowa-strategia-rozwoju-regionalnego, access 5.02.2025. [Google Scholar]
  18. Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, Roczny raport regionalny 2022. Raport z monitoringu Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2030 „Rozwój społecznie wrażliwy i terytorialnie zrównoważony”, Warszawa 2023, https://www.gov.pl/ web/fundusze-regiony/krajowa-strategia-rozwoju-regionalnego, access 15.02.2025. [Google Scholar]
  19. Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.), https://www.gov.pl/web/fundusze-regiony/informacje-o-strategii-na-rzecz odpowiedzialnego -rozwoju, access 5.02.2025. [Google Scholar]
  20. Organizacja Narodów Zjednoczonych, Przekształcamy nasz świat: Agenda na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030. Rezolucja przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne 25 września 2015 roku, A/RES/70/1, https://www.gov.pl/web/rozwoj-technologia/agenda-2030, access 10.02.2025. [Google Scholar]
  21. Parysek J.J., Rozwój społeczno-gospodarczy oraz czynniki i uwarunkowania rozwoju, “Studia komitetu przestrzennego zagospodarowania kraju PAN” 2018, nr 183. [Google Scholar]
  22. Pawlas I., Regionalne dysproporcje rozwojowe – przypadek Polski, “Studia Ekonomiczne i Regionalne. Economic And Regional Studies” 2017, nr 10(3), DOI: https://doi.org/10.2478/ers-2017–0021. [Google Scholar]
  23. Pawłowska-Tyszko J., Pawłowski M., Konat G., Instrumenty ochrony środowiska w polskim rolnictwie w kontekście jego zrównoważonego rozwoju, Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa 2018. [Google Scholar]
  24. Rozporządzenie Komisji (UE) 2016/2066 z 21 listopada 2016 r. zmieniające załączniki do rozporządzenia (WE) nr 1059/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ustalenia wspólnej Klasyfikacji Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych (NUTS). [Google Scholar]
  25. Sachs J.D., Lafortune G., Fuller G., Sustainable Development Report 2024. The SDGs and the UN Summit of the Future Includes the SDG Index and Dashboards, Dublin University Press, Ireland 2024, DOI 10.25546/108572, https://dashboards.sdgindex.org/ profiles/ poland, access 5.02.2025. [Google Scholar]
  26. Siudek T., Drabarczyk K., Zawojska A., Rozwój społeczny powiatów województwa mazowieckiego – kwantyfikacja i ocena, “Zeszyty Naukowe SGGW – Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej” 2018, nr 123, DOI: https://doi.org/10.22630/ EIOGZ.2018.123.19. [Google Scholar]
  27. Stanny M., Przestrzenne zróżnicowanie rozwoju obszarów wiejskich w Polsce, Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2013. [Google Scholar]
  28. Stanny M., Strzelczyk W., Zróżnicowanie przestrzenne sytuacji dochodowej gmin a rozwój społeczno-gospodarczy obszarów wiejskich w Polsce, “Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu” 2015, t. 17, z. 4. [Google Scholar]
  29. Szalast-Piwińska M., Subwencja ekologiczna – instrument wsparcia dla gmin z obszarami chronionymi, “Ubezpieczenia w Rolnictwie – Materiały i Studia” 2024, nr 2(82), DOI: 10.48058/urms/82.2024.3. [Google Scholar]
  30. Urząd Statystyczny w Warszawie, Procesy demograficzne w województwie mazowieckim w latach 2000–2021 oraz w perspektywie do 2040 r., Warszawa 2022. [Google Scholar]
  31. Urząd Statystyczny w Warszawie, Region mazowiecki regionalny w 2019 r., Warszawa 2020. [Google Scholar]
  32. Urząd Statystyczny w Warszawie, Region mazowiecki regionalny w 2023 r., Warszawa 2024. [Google Scholar]
  33. Urząd Statystyczny w Warszawie, Rocznik statystyczny województwa mazowieckiego, Warszawa 2024. [Google Scholar]
  34. Urząd Statystyczny w Warszawie, Rynek pracy w województwie mazowieckim w 2023 r., Warszawa 2024. [Google Scholar]
  35. Urząd Statystyczny w Warszawie, Sytuacja demograficzna województwa mazowieckiego w 2023 r., Warszawa 2024. [Google Scholar]
  36. Urząd Statystyczny w Warszawie, Województwo mazowieckie w liczbach 2024, Warszawa 2024. [Google Scholar]
  37. Ustawa z 1 października 2024 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, Dz. U. 2024 poz. 1572, 1717. [Google Scholar]
  38. Webb J.W., Ruch naturalny i migracyjny jako składnik przemian ludnościowych, “Przegląd Zagranicznej Literatury Geograficznej” 1964, nr 1. [Google Scholar]
  39. Zaktualizowana​ lista​ gmin​ zagrożonych trwałą​ marginalizacją,​ programowanie 2021–2027, Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego, https://www.gov.pl/web/fundusze-regiony/krajowa-strategia-rozwoju-regionalnego, access 15.02.2025. [Google Scholar]
  40. Załącznik do OSR 15.07.2024, Rządowy projekt ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, https://www.gov.pl/web/finanse/ministerstwo-finansow-zaprezentowalo-projekt-nowej-ustawy-o-dochodach-jednostek-samorzadu-terytorialnego, access 17.09.2024. [Google Scholar]
  41. Ziemiańczyk U., Ocena poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego gmin wiejskich i miejsko-wiejskich w województwie małopolskim, “Infrastruktura i ekologia terenów wiejskich” 2010, nr 14, PAN, Oddział w Krakowie. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.

Similar Articles

1 2 > >> 

You may also start an advanced similarity search for this article.