Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Tom 18 (2019)

Filozofia

Rzymskie cnoty virtus i fides w interpretacji św. Augustyna w De civitate Dei

Opublikowane: 31.12.2019

Abstrakt

Dzieło De civitate Dei, w którym Augustyn podejmuje - obok innych wielkich tematów - także temat relacji z rzymskimi cnotami obywatelskimi, zostało napisane podczas groźby upadku Rzymu na początku piątego wieku. Augustyn przedstawia postacie legendarne i historyczne, takie jak Regulus czy Scewola, ponieważ ich virtus i fides mogą - jego zdaniem - stać się przykładem cnoty chrześcijańskiej dla wyznawców nowej religii.

            Virtus - według św. Augustyna - ma być jedną z głównych wartości, które pomagają w lepszym oddaniu się Bogu. Virtus chrześcijan powinien przyczyniać się do pomnażania chwały Bożej. Chrześcijanin stawia przede wszystkim nie swoją chwałę, ale chwałę samego Boga. Ponadto chrześcijanie powinni być gotowi znosić wszelkie cierpienia z odwagą.

            Święty Augustyn konfrontuje niektórych bohaterów chwalonych przez pogan za działania chrześcijan. Przykład Mucjusza Scewoli św. Augustyn mobilizuje chrześcijan do heroicznego zachowania z powodu chwały Bożej i właściwego uzasadnienia potrzeby cierpienia. Augustyn wzywa chrześcijan, aby mogli poświęcić całe swoje ciało, nie winiąc za to Boga. Każdy chrześcijanin, który podejmuje jakiś chwalebny czyn, musi pamiętać tylko o chwale Bożej.

            Kolejną z najbardziej cenionych rzymskich cnót była fides. Było to rozumiane jako lojalność, stabilność i wytrwałość w podejmowaniu decyzji. W „De civitate Dei” Augustyn często pokazywał wartość fides, wykorzystując między innymi przykład Regulusa. Jednak zrozumiał tę cnotę w nieco inny sposób. Odniósł się bezpośrednio do chrześcijańskiej wierności niebiańskiej ojczyźnie, a nie ziemskiej, jak to zrobili poganie. Chrześcijanin, w przeciwieństwie do Regulusa, który pozostał lojalny wobec wroga, ma przekazać swoje losy Stwórcy, który jest dawcą wszystkich darów. Nie jest to już fides rozumiane jako lojalność lub stabilność w myśleniu, ale fides to cnota odnosząca się do Boga.

Bibliografia

BIBLIOGRAFIA

Źródła

AURELIUS AUGUSTINUS. De civitate Dei. PL 41, 13-804, NBA V/1 s. 16-771, V/2, s. 66-766. O państwie Bożym przeciw poganom ksiąg XXIII. Przeł. i opr. W. Kornatowski. Warszawa 1977.
M. TULLIUS CICERO. De finibu. Przeł. W. Kornatowski. O najwyższym stopniu dobrego i złego. Warszawa 1961.
M. TULLIUS CICERO. De officiis. Przeł. W. Kornatowski. O powinnościach. Warszawa 1960.
V. MAXIMUS. Facta et dicta memorabilia, O dziejach i powieściach pamięci godnych ksiąg dziewięć (wybór). Przeł. M. Brożek, „Filomata” 205, 207, 210, 233 (1967-1968).
M. FABIUS QUINTILIANUS. Institutio oratoria. Przeł. M. Brożek. Kształcenie mówcy. Wrocław 1951.
T. LIVIUS. Ab Urbe condita libri. Red. R. S. Conway/C. F. Walters/S. K. Johnson
Oxford 1914. Przeł. A. Kościółek. Dzieje Rzymu od założenia miasta. Wrocław - Warszawa - Kraków 1968.
L. ANNAEUS SENECA. De beneficiis. Przeł. L. Jachimowicz. Pisma filozoficzne. II.
(O dobrodziejstwach). Warszawa 1965.
L. ANNAEUS SENECA. De providentia. Przeł. L. Jachimowicz. Pisma filozoficzne.
I. (O Opatrzności).Warszawa 1965.

II. Opracowania

ECKMANN A. Kultura klasyczna u św. Augustyna. VoxP 6 (1986) z. 10 s. 45-60.
TENŻE. Troska o dobro ojczyzny w teorii i praktyce św. Augustyna. W: „W posłudze Słowa Pańskiego – Księga pamiątkowa poświęcona ks. prof. dr. hab. Józefowi Kudasiewiczowi z okazji 70-lecia urodzin”. Red. S. Bielecki, H. Ordon, H. Witczyk. Kielce 1997 s. 412-422.
FREDOUILLE J. C. Słownik cywilizacji rzymskiej. Przeł. M. Chołyk i K. Jachieć. Katowice 1998.
KOTULA T. Civitas Dei i civitas terrena w społeczeństwie północnoafrykańskim doby św. Augustyna. W: „Studia Antiquitatis Christianae” 2, Warszawa 1980 s. 137-162.
KORNATOWSKI W. Wstęp, w: Święty Augustyn: O Państwie Bożym przeciw poganom ksiąg XXII. Przeł. i opr. W. Kornatowski. Warszawa 1977 s. 7-42.
ŁAPICKI B. O spadkobiercach ideologii rzymskiej – okres chrystianizacji cesarstwa rzymskiego. Łódź 1962.
MARROU H. I. Historia wychowania w starożytności Przeł. S. Łoś, Warszawa 1969.
MARROU H. I. S. Augustin et la fin de culture antique. Paris 1958. Tłum. Włoskie. S. Agostino e la fine della cultura antica. Milano 1987.
MIOZGA S. Symbolika Babilonu w „De civitate Dei” św. Augustyna. „Nowy Filomata” 6 (2002).
TOTIUS LATINITATIS LEXICON. consilio et cura Jacobi Facciolati opera et studio Aegidii Forcellini lucubratum; in hac tertia editione auctum et emendatum a Josepho Furlanetto. Patavii: typis Seminaria. 4 voll. 1827-1831.
WNĘTRZAK K. Znaczenie pojęć filozoficzno-politycznych w „De civitate Dei” św. Augustyna. Kraków 2002.

Downloads

Download data is not yet available.