Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Łódzkie Studia Teologiczne

Tom 34 Nr 3 (2025)

Artykuły

„Dominus pars mea…” – średniowieczny rozwój i teologia tonsury kleryckiej

  • Dawid Makowski
DOI: https://doi.org/10.52097/lst.2025.3.207-215  [Google Scholar]
Opublikowane: 08.12.2025

Abstrakt

This article deals with the issue of clerical tonsure, i.e. a separate ceremony that existed in the Church from around the 5th to the 20th century. It was a rite through which specific men were included in the clergy. This incision consisted of a haircut and putting the candidate on the mantle of the clergy. The publication focuses on the medieval development and theology of the rite in order to be able to see the importance of the clergy in the Middle Ages, resulting from the message of the ceremony. To this end, the text is divided into three parts. The first chapter is devoted to the issue of the number and naming of the lower grades of the clergy in the Middle Ages. The second chapter describes the origin of the tonsure and its shape in medieval liturgical books. The third part of the article shows the theology of this rite based on the teachings of medieval scholars. The whole text has been summarized with conclusions that concern both the summary of the publication, as well as the observation of the contemporary problem related to the clouding in seminaries.

Bibliografia

  1. Anzelm z Canterbury, Pieśń pogardy dla świata, w: Patrologia Latina, red. J.-P. Migne, t. 158, Paris 1853, 689–706. [Google Scholar]
  2. Anzelm z Havelbergu, O porządku kanoników regularnych, w: Patrologia Latina, red. J.-P. Migne, t. 188, Paris 1855, 1093–1117. [Google Scholar]
  3. Beda Czcigodny, Dzieje Kościoła Anglów, tłum. I. Salamonowicz-Górska, Warszawa 2020. [Google Scholar]
  4. Bider M., Ewolucja diakonatu kobiet w ustawodawstwie synodów galijskich u schyłku chrześcijańskiej starożytności, Roczniki Nauk Prawnych, 27 (2017), nr 2, 97–128. [Google Scholar]
  5. Botte B., Le Rituel d’ordination des Statuta Ecclesiæ antiqua, Recherches de théologie ancienne et médiévale 11 (1939), 223–241. [Google Scholar]
  6. Das Sacramentarium Gregorianum nach dem Aachener Urexemplar, hg. D.H. Lietzmann, Münster 1921. [Google Scholar]
  7. Dyduch J., Posługa lektora i akolity w świetle obowiązujących przepisów kościelnych, Ruch Biblijny i Liturgiczny 40(2) (1987), 133–141. [Google Scholar]
  8. Eadmer z Canterbury, O podobieństwach, w: Patrologia Latina, red. J.-P. Migne, t. 159, Paris 1854, 605–708. [Google Scholar]
  9. Eneasz z Paryża, Księga przeciw Grekom, w: Patrologia Latina, red. J.-P. Migne, t. 121, Paris 1852, 689–762. [Google Scholar]
  10. Frighetto R., De rei à clérigo: a tonsura como mecanismo de afastamento político no reino hispano-visigodo de Toledo (Século VII), Revista Diálogos Mediterrânicos 18 (2020), 106–127. [Google Scholar]
  11. Górski E., Święcenia niższe i wyższe. Studium liturgiczno-historyczne, Sandomierz 1954. [Google Scholar]
  12. Guerri E.C., La tonsura como objeto de reglamentación canónica en las diócesis de occidente, Cristianismo y Aculturación en tiempos del Imperio Romano 7 (1990), 291–299. [Google Scholar]
  13. Hamperek, Reforma święceń niższych i subdiakonatu, Prawo Kanoniczne: kwartalnik prawno-historyczny 16(3–4) (1973), 209–228. [Google Scholar]
  14. Honoriusz z Autun, Skarb duszy, w: Patrologia.-P. Latina, red. J.-P. Migne, vol. 172, Paris 1854, 541–603. [Google Scholar]
  15. Hugo z Ruan, Noty do ksiąg O Chrzcie i O Pokucie, w: Patrologia Latina, red. J.-P. Migne, vol. 192, Paris 1855, 1139–1248. [Google Scholar]
  16. Kordel M., Liturgja mozarabska (hiszpańsko-wizygocka) w dziele „De Ecclesiasticis Officiis” św. Izydora z Sewilli. Studium historyczno-liturgiczne, Kraków 1935. [Google Scholar]
  17. Korneliusz, Listy, w: Patrologia Latina, red. J.-P. Migne, vol. 3, Paris 1845, 699–838. [Google Scholar]
  18. Krakowiak C., Święcenia niższe. Posługi i funkcje wiernych świeckich w liturgii, Lublin 2019. [Google Scholar]
  19. Księga Pontyfików 1–96 (do roku 772), tłum. P. Szewczyk, M. Jesiotr, Kraków 2014. [Google Scholar]
  20. Kwiatkowski D., Struktura i teologia obrzędu święceń prezbiteratu w posoborowych pontyfikałach, Poznańskie Studia Teologiczne, 2 (2001), 163–205. [Google Scholar]
  21. Lécuyer J., What is a priest?, New York 1959. [Google Scholar]
  22. Leonhard C., Symbölchen für den notwendigen Wandel, Kompass 5 (2021), 9. [Google Scholar]
  23. Le Pontifical Romano-Germanique du dixiéme siècle, ed. M. Andrieu, Roma 1963. [Google Scholar]
  24. Makowski D., From ordines minores to ordines maiores. The development of the ordination of the subdiaconate by the XIII century, Ephemerides Liturgicæ 138 (2024), 214–229. [Google Scholar]
  25. Makowski D., Posługi współczesnego Kościoła, Kraków 2023. [Google Scholar]
  26. McManus R.F., Thirty Years of Liturgical Renewal. Statements of the Bishops’ Committee on the Liturgy, Washington 1987. [Google Scholar]
  27. Molitor R., Vom Sakrament der Weihe, b. 1, Regensburg 1938. [Google Scholar]
  28. Paulus VI, Motu Proprio datæ „Ministeria Quædam” disciplina circa primam tonsuram, ordines minores et subdiaconatus in Ecclesia Latina innovatur, Acta Apostolicæ Sedis 64, 529–534. [Google Scholar]
  29. Pius XII, Constitutio Apostolica ,,Sacramentum Ordinis”. De sacris ordinibus diaconatus, presbyteratus et episcopatus, Acta Apostolicæ Sedis 40 (1948), 5–7. [Google Scholar]
  30. Pontificale Romanum. Editio typica 1961–1962. Edizione anastatica e Introduzione, red. M. Sodi, A. Toniolo, Città del Vaticano, 2008. [Google Scholar]
  31. Preuss A., Pohle J., The Sacraments a dogmatic treatise, vol. 4, London 1917. [Google Scholar]
  32. Ramm M., Heilige Berufung. Die niederen und höheren Weihen nach der überlieferten Form in ihren Riten erklärt, Wigratzbad 2010. [Google Scholar]
  33. Rudzińska K., Kara wydalenia ze stanu duchownego, Prawo Kanoniczne: kwartalnik prawno-historyczny 53(1–2) (2010), 203–231. [Google Scholar]
  34. Synod Kartagiński IV, Starożytne Statuty Kościoła, w: Dokumenty synodów od 431 do 504 roku, red. A. Baron, H. Pietras, Kraków 2011, 262–272. [Google Scholar]
  35. Synod w Adge, Kanony, w: Dokumenty synodów od 506 do 553 roku, red. A. Baron, H. Pietras, Kraków 2014, 1–4 i 6–14. [Google Scholar]
  36. Synod w Irlandii, Kanony, w: Dokumenty synodów od 431 do 504 roku, red. A. Baron, H. Pietras, Kraków 2011, 189–193. [Google Scholar]
  37. Synod w Rzymie III, List do wszystkich biskupów, III, w: Dokumenty synodów od 431 do 504 roku, red. A. Baron, H. Pietras, Kraków 2011, 300–304. [Google Scholar]
  38. Synod w Wrocester, Dekret, w: Sacrorum Conciliorum nova et amplissima collectio, red. J.D. Mansi, vol. 23, Venetiis 1779, 517–520. [Google Scholar]
  39. Święty Leonard z Porto Mauricio L., Skarb ukryty, przekł. J. Labis, Kraków 1870. [Google Scholar]
  40. Wieland F., Die genetische Entwicklung der sog. Ordines Minores in den drei ersten Jahrhunderten, Rom 1887. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.

Podobne artykuły

1 2 3 4 > >> 

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.