Tom 72 (1989): Nasza Przeszłość
Artykuły
Wiedeńsko-polska gazeta seryjna na tle działalności informacyjnopropagandowej dworu i episkopatu polskiego w latach potopu szwedzkiego (1656-1658)
Abstrakt
W pierwszej połowie lutego 1656 r. ukazała się w Wiedniu w oficynie znanego typografa cesarskiego i wydawcy gazet dworskich, Stanisława Mateusza Kosmerowiusza, nieznana relacja o. Augustyna Kordeckiego o oblężeniu Jasnej Góry przez Szwedów w listopadzie—grudniu 1655 r. Relacja przeora klasztoru paulinów, napisana 31 grudnia 1655 r. zapoczątkowała tak zwaną anonimową wiedeńsko-polską serię gazetową, ukazującą się z inspiracji królowej Ludwiki Marii i prymasa Andrzeja Leszczyńskiego w wydawnictwie S. M. Kosmerowiusza w latach 1656— 1658. Seria była poświęcona wyłącznie relacjonowaniu przebiegu wojny polsko-szwedzkiej w omawianym okresie. Miała zdecydowanie prokatolicki charakter i była adresowana przede wszystkim do kręgów katolickich w monarchii Habsburgów i Rzeszy Niemieckiej, spełniając z powodzeniem funkcję organu demaskującego praktyki zwalczania Kościoła katolickiego w Polsce przez Karola Gustawa i jego protestanckich i ariańskich zwolenników. Wydawanie wiedeńsko-polskiej gazety seryjnej w stolicy Habsburgów było ważnym osiągnięciem polskiego dworu królewskiego i episkopatu, z którego inicjatywy podobne gazety pojawiały się w tym samym czasie i wcześniej w Paryżu, Brukseli i Holandii. Gazeta stała się ważnym źródłem historycznym dla dziejów Polski. Opublikowano w nim między innymi: akta konfederacji łańcucko-zambrowskiej, tekst słynnych ślubów lwowskich króla Jana Kazimierza, listy sprawozdawcze króla polskiego ks. T. Bronowskiego, wybitnych generałów polskich S. Czarnieckiego, J. Lubomirskiego i W. K. Gosiewskiego, prymasa A. Leszczyńskiego, wicekanclerza biskupa A. Trzebickiego, sekretarza królowej P. Des Noyers oraz wielu innych osobistości z różnych kręgów państwowych, wojskowych i kościelnych. Relacjonowano niemal wyłącznie wydarzenia militarno-polityczne i religijne w Polsce, z których część nie jest znana w historiografii.
Bibliografia
- Białkowski L., Szkice z życia Wielkopolski w siedemnastym wieku, Poznań 1925. [Google Scholar]
- Burbianka M., Z dziejów drukarstwa śląskiego X V I I wieku, Baumannowie i ich spadkobiercy, W rocław 1977. [Google Scholar]
- Czapliński W., Rola magnaterii i szlachty w pierwszych latach wojny szwedzkiej, w : Polska w okresie drugiej wojny północnej 1655— 1660 (dalej skrót: Polska w okresie), Warszawa 1957. [Google Scholar]
- Hajdukiewicz L., Dokumentacja bio-bibliograficzna, Historia nauki polskiej, Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk 1974. [Google Scholar]
- Kersten A ., Chłopi polscy w walce z najazdem szwedzkim 1655— 1656, Warszawa 1958. [Google Scholar]
- Kersten A., Pierwszy opis obrony Jasnej Góry w 1655 roku, Warszawa 1959. [Google Scholar]
- Kubala L., Wojny duńskie i pokój oliwski, Lwów 1922. [Google Scholar]
- Łukasiewicz J., Krótki opis kościołów parafialnych w dawnej diecezji poznańskiej, III archidiakonat warszawski, Poznań 1863. [Google Scholar]
- Myk W. , Nieznana relacja o. Augustyna Kordeckiego z 1655 r. oraz materiały źródłowe o oblężeniu Jasnej Góry w prasie Polski, Austrii, Szwecji i Brandenburgii, „Studia Claromontana” R. 8: 1987. [Google Scholar]
- Myk W. i S., Król Jan I I I Sobieski i prasa europejska okresu odsieczy wiedeńskiej w: Trylogia, Sobieski, wiktoria wiedeńska, Lublin 1985. [Google Scholar]
- Piwarski K., Stosunki szwedzko-brandenburskie a sprawa polska w czasie pierwszej wojny północnej, w: Polska w okresie, t.1. [Google Scholar]
- Schierse B., Dos Breslauer Zeitungswesen vor 1742, Breslau 1902. [Google Scholar]
- Targosz K., Pinocci Hieronim. Studium z dziejów kultury naukowej w Polsce XVII wieku, Wrocław, Warszawa, Kraków 1967. [Google Scholar]
- Walewski A., Historya wyzwolenia Polski za panowania Jana Kazimierza 1655— 1660, Kraków 1868. [Google Scholar]
- Wegner J., Warszawa w latach potopu szwedzkiego 1655-1657, Wrocław 1957. [Google Scholar]
Downloads
Download data is not yet available.
