Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Tom 95 (2001): Nasza Przeszłość

Edycja źródłowa

Kronika sióstr nazaretanek w Stryju z lat 1939-1945

  • Danuta Kozieł
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2001.95.401-478  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.06.2001

Abstrakt

Siostry Najświętszej Rodziny z Nazaretu założyły swoją placówkę w Stryju w 1913 roku. Oprócz kilkuletniej przerwy (1927-1935) Siostry Nazaretanki pracowały tam do sierpnia 1945 roku; w okresie międzywojennym prowadziły szkołę podstawową i gimnazjum dla dziewcząt. W czasie II wojny światowej prowadziły działalność charytatywną na rzecz najbiedniejszych i zaangażowały się w ratowanie Żydów. Siostry udzielały także schronienia polskim uchodźcom, którzy uciekali przed terrorem ukraińskich nacjonalistów. Matka przełożona Waleria Czarnowska prowadziła pamiętnik przez lata okupacji sowieckiej i niemieckiej, aż do zachorowania i śmierci w styczniu 1945 r. W jej zapiskach pojawiają się przebłyski życia codziennego w małym miasteczku na polskim Wschodzie w tych wstrząsających czasach, a także kronika rosnącego lokalnego zaangażowania w różne inicjatywy wzajemnej pomocy. Autorka rejestrowała wydarzenia związane z jej społecznością, ale jeszcze bardziej zależało jej na ukazaniu szerokiego spojrzenia na życie w Stryju pod okupacją sowiecką, a następnie niemiecką. W swoich notatkach odnotowała szeroki wachlarz problemów, nie wahając się opisać nawet tych najbardziej drastycznych. Jej świadectwo jest o tyle cenne, że jako aktywna członkini Rady Głównej Opieki Społecznej znalazła się w samym centrum opisywanych przez siebie wydarzeń. Kronikę kontynuowała S. Aniceta Blarowska aż do wysiedlenia Sióstr Nazaretanek ze Stryja 17 sierpnia 1945 r. Ostatnia część poświęcona jest głównie różnym formom nacisku i zastraszania wymierzonym w pozostałą ludność polską. Celem tej akcji było zmuszenie Polaków do opuszczenia swoich domów i przeniesienia się na zachód, na tzw. Ziemie Odzyskane, czyli tzw. ziemie aż do Odry, które po wojnie zostały przekazane Polsce. Kronika Zgromadzenia Sióstr Najświętszej Rodziny w Stryju pozostanie ważnym źródłem historii lat wojennych 1939-1945 na dawnych województwach wschodniej Polski.

Bibliografia

  1. Albert A. , Najnowsza historia Polski, t. 1, Londyn 1994. [Google Scholar]
  2. Krzyżanowski A. , Statystyka Polski, Kraków 1915. [Google Scholar]
  3. Mirkiewicz D. , L. Stelmaszuk , Zgromadzenie Sióstr Najśw. Rodziny z Nazaretu w latach 1939-1947, w: Żeńskie zgromadzenia zakonne w Polsce 1939 -1947, t. 7, Warszawa 1994. [Google Scholar]
  4. Niewola R., Dzieje Zgromadzenia Sióstr Najsw. Rodziny z Nazaretu w latach 1939-1945 w Polsce, Lublin 1971. [Google Scholar]
  5. Pankiewicz A. , Rada Główna Opiekuńcza w: Słownik Historii Polski 1939 -1949, Kraków 1994. [Google Scholar]
  6. Siedlecki J. , Polaków w ZSRR w latach 1939-1986, Bydgoszcz 1990. [Google Scholar]
  7. Tomkowicz F. , N. Rutkowska N. , Zgromadzenie Sióstr Najśw. Rodziny z Nazaretu i jego wkład w dorobek polskiego Millennium, w: Sacrum Poloniae Millennium, t. 4, Rzym 1957. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.