Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Przegląd Prawa Wyznaniowego

Tom 13 (2021)

Artykuły

Udzielenie ateiście sakramentu namaszczenia chorych a naruszenie jego dóbr osobistych oraz zakazu przetwarzania szczególnych kategorii danych

DOI: https://doi.org/10.34888/ppw.2021.217-239  [Google Scholar]
Opublikowane: 31.12.2021

Abstrakt

Problemem analizowanym w niniejszym artykule jest fakt udzielenia ateiście sakramentu namaszczenia chorych w kontekście naruszenia jego dóbr osobistych oraz zakazu przetwarzania szczególnych kategorii danych. Podstawę rozważań stanowią wyroki Sądu Najwyższego z dnia 20 września 2013 r. (sygn. akt II CSK 1/13) oraz z dnia 12 września 2018 r. (sygn. akt II CSK 536/17), a także poprzedzające je wyroki Sądu Okręgowego i Sądu Apelacyjnego w Szczecinie. Celem artykułu jest udzielenie odpowiedzi na pytania:
1) Czy poddanie osoby nieprzytomnej praktyce przyjętej w religii, której nie wyznaje, godzi w jej wolność sumienia i wyznania, a tym samym czy takie działanie prowadzi do naruszenia jej dóbr osobistych, niezależnie od intencji sprawcy i wykonywania przez niego posług religijnych zgodnie z prawem wewnętrznym danego związku wyznaniowego?
2) Czy związki wyznaniowe oraz ich duchowni mogą przetwarzać szczególne kategorie danych osobowych w takiej sytuacji?

Bibliografia

  1. Źródła [Google Scholar]
  2. Codex Iuris Canonici auctoritate Ioannis Paulii Papae II promulgatus wprowadzony na mocy konstytucji apostolskiej Sacrae disciplinae leges z dnia 25 stycznia 1983 r., AAS 75 (1983), pars II, s. 1–317; tekst polski w: Kodeks Prawa Kanonicznego, przekład polski zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu, tekst dwujęzyczny, tłum. E. Sztafrowski i komisja naukowa pod red. K. Dynarskiego, Poznań 2008. [Google Scholar]
  3. Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską podpisany w Warszawie dnia 28 lipca 1993 r., Dz. U. z 1998 r. Nr 51, poz. 318. [Google Scholar]
  4. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483. [Google Scholar]
  5. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych), https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32016R0679&from=PL [dostęp: 6 września 2020 r.]. [Google Scholar]
  6. Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, tekst jedn. Dz. U. z 2020 r., poz. 849. [Google Scholar]
  7. Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, tekst jedn. Dz. U z 2017 r., poz. 1153. [Google Scholar]
  8. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, tekst. jedn. Dz. U. z 2020 r., poz. 1740. [Google Scholar]
  9. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, tekst jedn. Dz. U. z 2020 r., poz. 1320. [Google Scholar]
  10. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych, tekst jedn. Dz. U. z 2016 r., poz. 922. [Google Scholar]
  11. Orzecznictwo [Google Scholar]
  12. Orzeczenie TK z dnia 7 czerwca 1994 r., sygn. akt K 17/93, Legalis nr 10212. [Google Scholar]
  13. Postanowienie SN z dnia 5 marca 2015 r., sygn. akt III KK 274/14, Legalis nr 1330104. [Google Scholar]
  14. Postanowienie SN z dnia 31 maja 1978 r., sygn. akt II CZ 55/78, Legalis nr 20901. [Google Scholar]
  15. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 16 stycznia 2014 r., sygn. akt I ACa 941/13, Legalis nr 776421. [Google Scholar]
  16. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 4 października 2013 r., sygn. akt I ACa 855/13, Legalis 1002288. [Google Scholar]
  17. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 16 stycznia 2018 r., sygn. akt I ACa 853/17, https://sip.lex.pl/orzeczenia-i-pisma-urzedowe/orzeczenia-sadow/i-aca-853-17-domniemanie-bezprawnosci-naruszenia-dobra-522627372 [dostęp: 6 września 2020 r.]. [Google Scholar]
  18. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 6 czerwca 2012 r., sygn. akt I ACa 290/12 [niepublikowany]. [Google Scholar]
  19. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 23 stycznia 2014 r., sygn. akt I ACa 855/13 [niepublikowany]. [Google Scholar]
  20. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 26 kwietnia 2017 r., sygn. akt I ACa 831/16, Legalis nr 1657738. [Google Scholar]
  21. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 12 listopada 2014 r., sygn. akt VI ACa 126/14, LEX nr 1665875. [Google Scholar]
  22. Wyrok Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 22 grudnia 2015 r., sygn. akt I C 279/12, https://www.saos.org.pl/judgments/content/199663.html [dostęp: 6 września 2020 r.]. [Google Scholar]
  23. Wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 24 stycznia 2012 r., sygn. akt I C 417/11 [niepublikowany]. [Google Scholar]
  24. Wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 27 lipca 2016 r., sygn. akt I C 606/15 [niepublikowany]. [Google Scholar]
  25. Wyrok SN z dnia 8 maja 2019 r., sygn. akt I PK 35/18, Legalis nr 1967685. [Google Scholar]
  26. Wyrok SN z dnia 11 sierpnia 2010 r., sygn. akt I CSK 649/09, Legalis nr 367088. [Google Scholar]
  27. Wyrok SN z dnia 12 września 2018 r., sygn. akt II CSK 536/17, Legalis nr 1832796. [Google Scholar]
  28. Wyrok SN z dnia 13 sierpnia 1975 r., sygn. akt I CR 452/75, Legalis nr 18927. [Google Scholar]
  29. Wyrok SN z dnia 19 lipca 1982 r., sygn. akt I CR 225/82, Legalis nr 23249. [Google Scholar]
  30. Wyrok SN z dnia 19 października 1989 r., sygn. akt II CR 419/89, Legalis nr 26806. [Google Scholar]
  31. Wyrok SN z dnia 20 września 1999 r., sygn. akt III CKN 939/98, „Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna” 2000, nr 3, poz. 56. [Google Scholar]
  32. Wyrok SN z dnia 20 września 2013 r., sygn. akt II CSK 1/13, Legalis nr 739919. [Google Scholar]
  33. Wyrok SN z dnia 23 stycznia 2015 r., sygn. akt V CSK 189/14, Legalis nr 1186795. [Google Scholar]
  34. Wyrok SN z dnia 24 stycznia 2000 r., sygn. akt III CKN 553/98, LEX nr 52737. [Google Scholar]
  35. Wyrok SN z dnia 25 października 1982 r., sygn. akt I CR 239/82, Legalis nr 23387. [Google Scholar]
  36. Literatura [Google Scholar]
  37. Brzozowski W., When anointing becomes annoying: remarks on the Polish Supreme Court’s judgment of 20 September 2013 (II CSK 1/13), „Wroclaw Review of Law, Administration & Economics” 2015, nr 5, s. 70–81. [Google Scholar]
  38. Ferenc-Szydełko E., Wolność sumienia jako dobro prawne [w:] Historia testis temporum, lux veritatis, vita memoriae, nuntia vetustatis: księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Włodzimierzowi Kaczorowskiemu, red. E. Kozerska, M. Maciejewski, P. Stec, Opole 2015, s. 671–689. [Google Scholar]
  39. Gill A., Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 3 lipca 2000 r. (II SA 1128/99), „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2001, z. 12, s. 605–608. [Google Scholar]
  40. https://mc.bip.gov.pl/rada-do-spraw-wspolpracy-z-kosciolami-i-zwiazkami-wyznaniowymi-2019/rada-do-spraw-wspolpracy-z-kosciolami-i-zwiazkami-wyznaniowymi-w-sprawach-przetwarzania-przez-nie-danych-2019.html [dostęp: 6 września 2020 r.]. [Google Scholar]
  41. https://www.gov.pl/web/cyfryzacja/rada-do-spraw-wspolpracy-z-kosciolami-i-zwiazkami-wyznaniowymi-w-sprawach-przetwarzania-przez-nie-danych [dostęp: 25 września 2020 r.]. [Google Scholar]
  42. https://www.prawo.pl/prawo/dane-osob-umierajacych-sa-tajemica-szpitala-ksieza-nie-moga-ich,390192.html?utm_medium=email&utm_source=WKPL_MSG_NSL_NRODO-26-03-19-WKC0117018_EML&utm_campaign=WKPL_MSG_NSL_NRODO-26-03-19-WKC0117018_OTH [dostęp: 13 września 2020 r.]. [Google Scholar]
  43. https://www.prawo.pl/zdrowie/kiedy-mozna-przetwarzac-dane-osobowe-pacjenta-bez-jego-zgody-rodo,261694.html [dostęp: 19 września 2020 r.]. [Google Scholar]
  44. https://www.prawo.pl/zdrowie/kiedy-mozna-przetwarzac-dane-osobowe-pacjenta-bez-jego-zgody-rodo,261694.html [dostęp: 19 września 2020 r.]. [Google Scholar]
  45. Jakubiak T., Intencja przyjęcia sakramentu namaszczenia chorych według wyroku Sądu Najwyższego z uwzględnieniem elementów prawa wyznaniowego, „Warszawskie Studia Teologiczne” 2013, nr 2, s. 161–178. [Google Scholar]
  46. Januchowski A., Wybrane zagadnienia związane z reprezentacją parafii przez proboszcza na gruncie prawa kanonicznego i polskiego, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 2008, t. 11, s. 211–236. [Google Scholar]
  47. Jasiakiewicz M., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 27 lipca 2000 r., IV CKN 88/00, „Rejent” 2005, nr 1, s. 122–137. [Google Scholar]
  48. Kaczmarczyk R., Ochrona swobody sumienia jako dobra osobistego osoby niewierzącej. Glosa do wyroku SN z dnia 20 września 2013 r., II CSK 1/13, „Państwo i Prawo” 2017, z. 3, s. 134–141. [Google Scholar]
  49. Krzywkowska J., Bitowt A., Poddanie człowieka nieakceptowanym przez niego praktykom religijnym [w:] Aktualne problemy wolności myśli, sumienia i religii, red. P. Stanisz, A. Abramowicz, M. Czelny, M. Ordon, M. Zawiślak, Lublin 2015, s. 191–203. [Google Scholar]
  50. Mezglewski A., Opinia prawna dotycząca problemu obowiązywania prawa wewnętrznego związków wyznaniowych w obrocie prawnym, „Przegląd Prawa Wyznaniowego” 2011, t. 3, s. 251–258. [Google Scholar]
  51. Niedziałkowski K., Udzielenie sakramentu namaszczenia chorych bez zgody przyjmującego – aspekty cywilno-kanoniczne, „Kościół i Prawo” 2017, nr 2, s. 163–175. [Google Scholar]
  52. Pazdan M., Komentarz do art. 23 k.c. [w:] Kodeks cywilny, t. 1: Komentarz do art. 1-449(10), red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2011, s. 119–120. [Google Scholar]
  53. Pazdan M., Komentarz do art. 24 [w:] Kodeks cywilny, t. 1: Komentarz do art. 1-449(10), red. K. Pietrzykowski, wyd. 10, Warszawa 2020, Legalis https://sip-1legalis-1pl-1ux0226zx1118.han.uni.opole.pl/document-view.seam?documentId=mjxw62zogi3damrwgm3dmmzoobqxalrvgu4tcnbzgi4q [dostęp: 6 września 2020 r.]. [Google Scholar]
  54. Pietrzak M., Prawo kanoniczne w polskim systemie prawnym, „Państwo i Prawo” 2006, z. 8, s. 16–31. [Google Scholar]
  55. Radecki G., Organy osób prawnych Kościoła katolickiego w Polsce (na styku prawa kanonicznego i prawa cywilnego), „Rejent” 2003, nr 7/8, s. 127–155. [Google Scholar]
  56. Radwański Z., Prawo cywilne - część ogólna, Warszawa 2009. [Google Scholar]
  57. Rakoczy B., Glosa do wyroku SN z dnia 20 września 2013 r., II CSK 1/13, „Przegląd Prawa Wyznaniowego” 2016, t. 8, s. 213–220. [Google Scholar]
  58. Stanisz P., Proboszcz jako reprezentant parafii rzymskokatolickiej w stosunkach majątkowych [w:] Prawo państwowe a prawo wewnętrzne związków wyznaniowych. Pamiętnik VII Zjazdu Katedr i Wykładowców Prawa Wyznaniowego, Gniezno 11-12 IX 2010, red. K. Krasowski, M. Materniak-Pawłowska, M. Stanulewicz, Poznań 2010, s. 191–200. [Google Scholar]
  59. Strus Z., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 20 września 2013 r. w sprawie II CSK 1/13, „Forum Prawnicze” 2013, nr 5, s. 35–49. [Google Scholar]
  60. Walencik D., Opinia prawna w sprawie przetwarzania danych osobowych przez związki wyznaniowe w Polsce, „Przegląd Prawa Wyznaniowego” 2012, t. 4, s. 251–263. [Google Scholar]
  61. Walencik D., Prawo kanoniczne (wewnętrzne) związków wyznaniowych a prawo polskie, „Przegląd Sądowy” 2013, nr 5, s. 11–25. [Google Scholar]
  62. Wenski P., Rozważania nad standardami opieki duszpasterskiej w polskich szpitalach. Uwagi na tle orzeczenia Sądu Najwyższego z 20 września 2013 r., „Prawo i Medycyna” 2015, nr 1, s. 72–86. [Google Scholar]
  63. Zaproszenie na III posiedzenie Rada do Spraw Współpracy z Kościołami i Związkami Wyznaniowymi w sprawach przetwarzania przez nie danych, https://mc.bip.gov.pl/rada-do-spraw-wspolpracy-z-kosciolami-i-zwiazkami-wyznaniowymi-2019/rada-do-spraw-wspolpracy-z-kosciolami-i-zwiazkami-wyznaniowymi-w-sprawach-przetwarzania-przez-nie-danych-2019.html [dostęp: 6 września 2020 r.]. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.