Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer
Teka Commission of Legal Sciences Polish Academy of Sciences Branch in Lublin

Vol. 14 No. 1 (2021)

Articles

Legal Grounds for Forming and Altering the Basic Territorial Division of the State

DOI: https://doi.org/10.32084/tekapr.2021.14.1-31  [Google Scholar]
Published: 2022-07-21

Abstract

The issue of territorial division of a state has been subject of the science of administrative law for years. The aim of territorial division is to introduce certain order in human activity in a given area. This refers in particular to general territorial division, which has most significance and plays the most important role in functioning of state and society. Thus, the issue of legal regulations concerning the prerequisites for shaping this order and the conditions for making alterations to it remains topical. The author presents the issue of legal regulations regarding the premises this order and the conditions for its transformation as still topical and being rather a long-term process than a single undertaking. It stems from the tension present in the science of administrative law between assuming that the territorial division of the state should be characterised by relative stability, and the simultaneous projection of its alterations in the face of changing conditions forcing transformation in the functioning of public administration. The current model of the basic territorial division is based on the concept laid down in the Constitution of 2 April 1997, assuming that the territorial division of the state must take into account the social, economic or cultural ties, at the same time ensuring that the territorial units are capable of performing public tasks. Moreover, the formal criterion for alterations to the basic territorial system is introducing them by means of an Act. The paper also presents the modern tendency to change the perspective and gradual, however constant, move from the analysis of the territorial division of the state as an element of effectiveness of public administration to the emphasis of the significance of territorial division as the real framework of local and regional self-governance and the areas of social activity.

References

  1. Baranowska–Zając, Wioleta. 2018. “Pozycja, zasady i tryb powoływania oraz zadania pełnomocnika do spraw tworzenia nowej gminy lub łączenia gmin oraz pełnomocnika do spraw tworzenia nowego powiatu lub łączenia powiatów.” Przegląd Prawa Publicznego 9:82–99. [Google Scholar]
  2. Bujny, Jędrzej, and Anna Kudra. 2015. “Połączenie gmin – problemy pojęciowe.” Samorząd Terytorialny 7–8:95–104. [Google Scholar]
  3. Chojnicki, Zbyszko, and Teresa Czyż. 2000. “Nowa organizacja terytorialna Polski i układ regionalny.” Czasopismo Geograficzne 71, no. 3–4:261–77. [Google Scholar]
  4. Cieślak, Zbigniew. 2000. “Podstawy aksjologiczne administracji publicznej w Polsce – próba oceny.” Studia Iuridica, vol. XXXVIII, 59–64. [Google Scholar]
  5. Dolnicki, Bogdan. 2014. “Koncepcja powiatu metropolitalnego.” Samorząd Terytorialny 7–8:5–17. [Google Scholar]
  6. Dolnicki, Bogdan. 2017. “Indywidualny akt normatywny.” Przegląd Prawa Publicznego 6:56–64. [Google Scholar]
  7. Elżanowski, Marek. 1982. Przesłanki podziału terytorialnego. Warsaw: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego. [Google Scholar]
  8. Giętkowski Radosław. 2009. “Podział terytorialny państwa.” In Leksykon prawa administracyjnego. 100 podstawowych pojęć, edited by Eugeniusz Bojanowski, and Krzysztof Żukowski, 227–31. Warsaw: C.H. Beck. [Google Scholar]
  9. Gubała, Marcin. 2020. “Charakter normatywny rozporządzenia Rady Ministrów zmieniającego granice gminy. Glosa do postanowienia TK z dnia 12 czerwca 2019 r., U 1/19.” Samorząd Terytorialny 1–2:151–60. [Google Scholar]
  10. Hardt, Łukasz. 2003. “Instytucjonalne uwarunkowania reformy samorządu terytorialnego w Polsce.” Gospodarka Narodowa 9:89–106. DOI: https://doi.org/10.33119/GN/113803 [Google Scholar]
  11. Iserzon, Emanuel. 1968. Prawo administracyjne. Podstawowe instytucje. Warsaw: Wydawnictwo Prawnicze. [Google Scholar]
  12. Izdebski, Hubert. 2011. “Jednostki pomocnicze gminy – pomiędzy organami gminy a obywatelami jako podmiotem władzy lokalnej.” Samorząd Terytorialny 12:95–110. [Google Scholar]
  13. Izdebski, Hubert. 2016. “Zmiany w zasadniczym podziale terytorialnym państwa. Wybrane aspekty prawne.” Samorząd Terytorialny 7–8:52–64. [Google Scholar]
  14. Kachniarz, Marian. 2011. “Kontrowersje wokół reformy powiatowej.” Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu Gospodarka przestrzenna XXI wieku – nowe wyzwania 152:167–75. [Google Scholar]
  15. Kasiński, Michał. 2009. “Etyczne i polityczno-prawne dylematy samorządu terytorialnego w Polsce.” Annales: Etyka w Życiu Gospodarczym 12, no. 2:141–53. DOI: https://doi.org/10.18778/1899-2226.12.2.13 [Google Scholar]
  16. Koziński, Jerzy, and Elżbieta Wysocka. 1993. “Regionalizacja Polski – przestrzenne aspekty strategii rozwoju.” Samorząd Terytorialny 6:3–88. [Google Scholar]
  17. Kulesza, Michał. 1996. Samorząd terytorialny. Wprowadzenie. 2nd edition. Warsaw: C.H. Beck. [Google Scholar]
  18. Kulesza, Michał. 2000. “Transformacja ustroju administracyjnego Polski (1990–2000).” Studia Iuridica XXXVIII:79–86. [Google Scholar]
  19. Langrod, Jerzy S. 1931. Ze studiów nad podziałem administracyjnym państwa. Cracow: Gebethner i Wolf. [Google Scholar]
  20. Lemańska, Joanna, and Magdalena Małecka–Łyszczek. 2002. “Zagadnienia podziału terytorialnego dla celów administracji.” In Nauka administracji wobec wyzwań współczesnego państwa prawa. International academic conference, Cisna 2–4 June 2002, edited by Jan Łukasiewicz, 313–31. Rzeszów: TNOiK. [Google Scholar]
  21. Leoński, Zbigniew. 1977. “Podział terytorialny.” In System prawa administracyjnego, 366–436. Wrocław: Ossolineum. [Google Scholar]
  22. Leoński, Zbigniew. 1995. Organy administracji państwowej w RP. Poznań: Zachodnie Centrum Organizacji. [Google Scholar]
  23. Lipowicz, Irena. 2015. “Odrodzenie samorządu terytorialnego w Polsce w latach 1990–1998 – perspektywa administracyjna: naprawa transformacji ustrojowej.” Samorząd Terytorialny 3:6–16. [Google Scholar]
  24. Martysz, Czesław. 1999. “Podział zadań i kompetencji pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego ze szczególnym uwzględnieniem samorządowego powiatu i samorządowego województwa.” In Prawo administracyjne w okresie transformacji ustrojowej, edited by Ernest Knosala, Andrzej Matan, and Grzegorz Łaszczyca, 217–30. Cracow: Zakamycze. [Google Scholar]
  25. Mażewski, Lech. 2020. “Państwo unitarne, państwo regionalne czy w kierunku federacji? Trzy koncepcje rozwiązania problemu budowy administracyjno-terytorialnej RP.” Samorząd Terytorialny 1–2:7–18. [Google Scholar]
  26. Mączyński, Marek. 2020. “Zmiana granic pomiędzy communemi: ocena rządowej polityki zmian w podziale terytorialnym pozostaje poza granicami oceny dokonywanej przez Trybunał Konstytucyjny. Glosa do postanowienia TK z dnia 12 czerwca 2019 r., U 1/19.” GSP 1:153–65. DOI: https://doi.org/10.26881/gsp.2020.1.11 [Google Scholar]
  27. Nowak, Marek, and Paweł Śliwa. 2017. “Samorząd terytorialny w oczach socjologów – dyskusja.” Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 3:241–52. DOI: https://doi.org/10.14746/rpeis.2017.79.3.19 [Google Scholar]
  28. Ozimek, Aleksandra. 2013. “Zmiany w podziale terytorialnym państwa w ujęciu Kodeksu wyborczego.” Przegląd Prawa Publicznego 3:23–31. [Google Scholar]
  29. Pawłowska, Agnieszka. 2016. “Ochrona dziedzictwa kulturowego jako zadanie samorządu gminnego.” Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego 10, no. 2:199–213. [Google Scholar]
  30. Piecha, Jacek. 2019. “Rozdział 6: Podział terytorialny państwa.” In Prawo administracyjne, edited by Jacek Jagielski, and Marek Wierzbowski, 241–47. Warsaw: Wolters Kluwer. [Google Scholar]
  31. Sakowicz, Marcin. 2012. “Struktury terytorialne państwa – w poszukiwaniu optymalnych rozwiązań.” Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Spolecznego. Studia i prace 12:129–52. DOI: https://doi.org/10.33119/KKESSiP.2012.1.5 [Google Scholar]
  32. Sługocki, Janusz. 1990. Zagadnienia regionalizmu i tożsamości regionalnej. Bydgoszcz: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej. [Google Scholar]
  33. Sługocki, Janusz. 1997. Pozycja prawnoustrojowa regionu: dylematy regionalizacji w Polsce. Olsztyn: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej. [Google Scholar]
  34. Swianiewicz, Piotr. 2015. “Samorząd jako część państwa i samorząd jako wspólnota obywateli – ile spójności, ile autonomii?” Samorząd Terytorialny 1–2:29–35. [Google Scholar]
  35. Szreniawski, Jan. 2002. Wstęp do nauki administracji. Lublin: Morpol. [Google Scholar]
  36. Szreniawski, Jan. 2004. “Podział terytorialny a funkcjonowanie nowoczesnej administracji.” In Jednostka, państwo, administracja – nowy wymiar, edited by Elżbieta Ura, 515–22. Rzeszów: Mitel. [Google Scholar]
  37. Wysocka Eżbieta. 1992. “Wstępna koncepcja podziału terytorialnego państwa.” Człowiek i Środowisko 16, no. 3–4:203–18. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.