Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Online First

Artykuły

Dyplomacja Unii Europejskiej 2009-2024. Wymiar prawno-polityczny, personalny, finansowy i proceduralny

DOI: https://doi.org/10.32084/bsawp.9813  [Google Scholar]
Opublikowane: 17.09.2025

Abstrakt

Koncepcja zorganizowania wspólnej europejskiej dyplomacji zmaterializowała się w jednym z trzech głównych filarów Unii Europejskiej, powołanej do życia na początku lat dziewięćdziesiątych XX w. Jej jurydyczne umocowanie, znalazło odbicie w Traktacie z Lizbony, który nadawał UE osobowość prawną. Utworzono instytucję Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych. Kierował nią Wysoki Przedstawiciel Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki i Bezpieczeństwa. Stanowisko to postrzegane było jako atrakcyjne. Znalazło się ono w puli politycznego podziału przywódców państw UE, których europosłowie tworzyli większość w PE. W hierarchii unijnych stanowisk kolejno plasowali się szefowie KE i RE oraz PE, a dopiero tzw. „czwarte branie” dotyczyło szefa unijnej dyplomacji, będącego jednocześnie wiceprzewodniczącym KE. Od początku przypadło ono socjalistom, a od 2024 r. liberałom. Właściwa aktywność unijnej dyplomacji rozpoczęła się od 2011 r. Funkcjonowało wówczas 131 delegatur UE, a ich liczba wzrastała do 145 w 2024 r. Zwiększała się też liczba pracowników zatrudnianych zarówno w centrali w Brukseli, jak i delegaturach. Część z nich zatrudniał bezpośrednio ESDZ, a część delegowała KE, partycypując w rocznych kosztach budżetowych, które rosły. Skuteczność działań ESDZ, od samego początku, poddawana była krytyce. Nasiliła się ona w 2022 r. po ataku Rosji na Ukrainę. W 2024 r. kontrola ESDZ, dokonana przez Europejski Trybunał Obrachunkowy, wykazała poważne braki w zakresie skutecznego zarządzania informacjami, a przez to niemożliwym stało się osiągnięcie koordynacji działań dyplomatycznych w pełnym zakresie.

Bibliografia

  1. Barcz, Jan. 2020. Od lizbońskiej do postlizbońskiej Unii Europejskiej. Główne kierunki reformy ustrojowej procesu integracji europejskiej. Warszawa: Wolters Kluwer. [Google Scholar]
  2. Borrell Fontelles, Josep. 2024. „Europe between two wars. EU foreign policy in 2023.”, https://www.scribd.com/document/795177458/Borrell-Europe-Between-Two-Wars [dostęp: 01.06.2025]. [Google Scholar]
  3. „Borrell pisze opis swojego stanowiska pracy.”, https://pl.eureporter.co/politics/european-external-action-service-eaas/2024/04/15/borrell-writes-his-job-description/ [dostęp: 01.06.2025]. [Google Scholar]
  4. „Catherine Ashton.”, https://pl.wikipedia.org/wiki/Catherine_Ashton [dostęp: 01.06.2025]. [Google Scholar]
  5. „Catherine Ashton British politician.”, https://www.britannica.com/biography/Catherine-Ashton-Baroness-Ashton-of-Upholland [dostęp: 01.06.2025]. [Google Scholar]
  6. „Catherine Ashton wytłumaczy się ze swojej przeszłości.”, https://polskieradio24.pl/artykul/191826,catherine-ashton-wytlumaczy-sie-ze-swojej-przeszlosci [dostęp: 01.06.2025]. [Google Scholar]
  7. Cornin, David. 2005. „The liberal communist.”, https://www.politico.eu/article/the-liberal-communist/ [dostęp: 01.06.2025]. [Google Scholar]
  8. „Curriculum vitae de M. Javier Solana Madariaga.”, https://dorie.ec.europa.eu/es/details/-/card/120097 [dostęp: 01.06.2025]. [Google Scholar]
  9. „Europejska Służba Działań Zewnętrznych (ESDZ).”, https://european-union.europa.eu/institutions-law-budget/institutions-and-bodies/search-all-eu-institutions-and-bodies/european-external-action-service-eeas_pl [dostęp: 01.06.2025]. [Google Scholar]
  10. „Federica Mogherini.”, https://en.wikipedia.org/wiki/Federica_Mogherini [dostęp: 01.06.2025]. [Google Scholar]
  11. Głogowski, Daniel. 2024. „Borrell sprzeciwił się pomysłowi powołania europejskiego komisarza ds. obrony.”, https://legaartis.pl/blog/2024/03/09/borrell-sprzeciwil-sie-pomyslowi-powolania-europejskiego-komisarza-ds-obrony/?utm_source=web-stories-generator [dostęp: 01.06.2025]. [Google Scholar]
  12. Gostkiewicz, Michał. 2024. „’Żelazna Dama’ z Europy Wschodniej. Kim jest Kaja Kallas?”, https://www.dw.com/pl/%C5%BCelazna-dama-z-europy-wschodniej-kim-jest-kaja-kallas/a-69418967 [dostęp: 01.06.2025]. [Google Scholar]
  13. „Javier Solana.”, https://www.biografiasyvidas.com/biografia/s/solana.htm [dostęp: 01.06.2025]. [Google Scholar]
  14. „Javier Solana.”, https://pl.wikipedia.org/wiki/Javier_Solana [dostęp: 01.06.2025]. [Google Scholar]
  15. „Josep Borrell jaki jest.”, https://www.tygodnikprzeglad.pl/josep-borrell-jaki-jest/ [dostęp: 01.06.2025]. [Google Scholar]
  16. “Kaja Kallas, daughter of a Soviet communist banker and head of the Estonian government, is wanted in the Russian Federation (2024).”, https://globaleuronews.com/2024/02/14/kaja-kallas-daughter-of-a-soviet-communist-banker-and-head-of-the-estonian-government-is-wanted-in-the-russian-federation/ [dostęp: 01.06.2025]. [Google Scholar]
  17. „Kaja Kallas.”, https://pl.wikipedia.org/wiki/Kaja_Kallas [dostęp: 01.06.2025]. [Google Scholar]
  18. „Kallas Siim.”, https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3919341.html [dostęp: 01.06.2025]. [Google Scholar]
  19. Kołakowska, Agnieszka. 2007. „Sztuka owijania w bawełnę.”, Rzeczpospolita, www.rp.pl, Plus Minus [dostęp: 01.06.2025]. [Google Scholar]
  20. Kowalczuk, Piotr. 2025. „Federica Mogherini nową twarzą unijnej dyplomacji.”, https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/swiat/1591031,1,federica-mogherini-nowa-twarza-unijnej-dyplomacji.readhttps://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/swiat/1591031,1,federica-mogherini-nowa-twarza-unijnej-dyplomacji.read [dostęp: 01.06.2025]. [Google Scholar]
  21. Luty, Paweł. 2025. „Mogherini – młoda, niedoświadczona i ‘prokremlowska’. Kim jest nowa szefowa unijnej dyplomacji?” https://natemat.pl/115391,mogherini-mloda-niedoswiadczona-i-prokremlowska-kim-jest-nowa-szefowa-unijnej-dyplomacji [dostęp: 01.06.2025]. [Google Scholar]
  22. Malovec. Michal. 2024. „Noty tematyczne o Unii Europejskiej, Parlament Europejski, Polityka zagraniczna: cele, instrumenty i osiągnięcia.”, https://www.europarl.europa.eu/factsheets/pl/sheet/158/polityka-zagraniczna-cele-instrumenty-i-osiagniecia [dostęp: 01.06.2025]. [Google Scholar]
  23. Nitszke, Agnieszka. 2018. „Europejska Służba Działań Zewnętrznych – nowa jakość dyplomacji unijnej?” Politea 3(54):257-69. [Google Scholar]
  24. Piotrowski, Mirosław. 2022a. „Obywatelstwo Unii Europejskiej. Uwarunkowania historyczne – prawne nadużycia i przestępstwa.” Fides, Ratio et Patria. Studia Toruńskie t. XVII:217-38. [Google Scholar]
  25. Piotrowski, Mirosław. 2022b. „Prawno-polityczne aspekty wyboru przewodniczącego Komisji Europejskiej w latach 2004-2019.” Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego t. XVII, 19(2):185-204. [Google Scholar]
  26. Piotrowski, Mirosław. 2025. „Flaga Unii Europejskiej: symbol jedności Europy czy źródło prawno-politycznego i religijnego-historycznego konfliktu w XX i XXI wieku.” Kościół i Prawo 14(27), nr 1:107-33. [Google Scholar]
  27. „Polityka zagraniczna: cele, instrumenty i osiągnięcia.”, www.europarl.europa.eu/factsheets/pl [dostęp: 01.06.2025]. [Google Scholar]
  28. Ryniejska-Kiełdanowicz, Martyna, i Magdalena Ratajczak. 2019. „Dyplomacja kulturalna Unii Europejskiej a idea międzykulturowości.” Przegląd Zachodni nr 2:109-24. [Google Scholar]
  29. „Siim Kallas.”, https://pl.wikipedia.org/wiki/Siim_Kallas [dostęp: 01.06.2025]. [Google Scholar]
  30. „Słaba, ignorancka, prokremlowska, zgubna” czyli „marionetka Putina” na czele unijnej dyplomacji.”, https://tvrepublika.pl/Swiat/Slaba-ignorancka-prokremlowska-zgubna-czyli-marionetka-Putina-na-czele-unijnej-dyplomacji/11019 [dostęp: 01.06.2025]. [Google Scholar]
  31. „Ue, lettera di Matteo Renzi a Juncker: ‘Mogherini candidata Pesc per l’Italia’.”, https://www.ilfattoquotidiano.it/2014/08/01/ue-lettera-di-matteo-renzi-a-juncker-mogherini-candidata-pesc-per-litalia/1079038/ [dostęp: 01.06.2025]. [Google Scholar]
  32. Vahter, Tarmo, i Argo Ideon. 2004. „Siim Kallas – Euroopa Liidu communist.”, https://ekspress.delfi.ee/artikkel/69079477/siim-kallas-euroopa-liidu-kommunist-nr-1 [dostęp: 01.06.2025]. [Google Scholar]
  33. „Ważny urzędnik UE odchodzi. Pamiętna wpadka wiele go nauczyła.”, https://polskieradio24.pl/artykul/3452709,wazny-urzednik-ue-odchodzi-pamietna-wpadka-wiele-go-nauczyla [dostęp: 01.06.2025]. [Google Scholar]
  34. Wróbel, Paweł. 2008. „Polityka zagraniczna i dyplomacja Unii Europejskiej w kontekście zapisów traktatowych.”, https://psz.pl/120-unia-europejska/pawel-wrobel-polityka-zagraniczna-i-dyplomacja-unii-europejskiej-w-kontekscie-zapisow-traktatowych [dostęp: 01.06.2025]. [Google Scholar]
  35. Wójcik, Łukasz. 2013. „Lady Akuszerka. Catherine Ashton: gwiazda unijnej dyplomacji.”, https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/swiat/1563329,1,lady-akuszerka-catherine-ashton-gwiazda-unijnej-dyplomacji.read [dostęp: 01.06.2025]. [Google Scholar]
  36. Zychowicz, Piotr. 2009. „Czerwona baronessa.”, https://web.archive.org/web/20130210080037/http://www.rp.pl/artykul/395885.html [dostęp: 01.06.2025]. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.

Podobne artykuły

<< < 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 > >> 

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.