Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Językoznawstwo baner

Nr 4/25 (2025)

Artykuły

Nalot! Przygotować się na „udziwienie”! – o komendach i ostrzeżeniach występujących w mowie obozowej używanej na Majdanku

DOI: https://doi.org/10.25312/j.10236  [Google Scholar]
Opublikowane: 11.12.2025

Abstrakt

Artykuł traktuje o elementach mowy obozowej Majdanka (lagerszprachy), którymi są komendy i ostrzeżenia. Scharakteryzowanych zostało 21 jednostek językowych, z czego 18 stanowią zapożyczenia, zaś 3 to neologizmy znaczeniowe (neosemantyzmy). Oprócz prezentacji i analizy materiału badawczego w tekście zostały przybliżone również aspekty związane z funkcjonowaniem i rzeczywistością obozu na Majdanku, stan badań czy charakterystyka samej bazy materiałowej. Artykuł kończy podsumowanie zawierające wnioski z przeprowadzonych analiz.

Bibliografia

  1. Bajerowa I. (2005), Zarys historii języka polskiego 1939–2000, Warszawa: PWN. [Google Scholar]
  2. Bajerowa I. (red.) (1996), Język polski czasu drugiej wojny światowej (1939–1945), Warszawa: Energeia. [Google Scholar]
  3. Bańko M., Svobodová D., Rączaszek-Leonardi J., Tatjewski M. (2016), Nie całkiem obce. Zapożyczenia wyrazowe w języku polskim i czeskim, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego. [Google Scholar]
  4. Batko-Tokarz B. (2012), Klasyfikacja haseł słownikowych do pola tematycznego „płeć”, „Język Polski”, R. XCII, z. 3, s. 184–193. [Google Scholar]
  5. Batko-Tokarz B. (2019), Tematyczny podział słownictwa współczesnego języka polskiego, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. [Google Scholar]
  6. Grzegorczykowa R. (1984), Zarys słowotwórstwa polskiego. Słowotwórstwo opisowe, Warszawa: PWN. [Google Scholar]
  7. Jadacka H. (2001), System słowotwórczy polszczyzny (1945–2000), Warszawa: PWN. [Google Scholar]
  8. Karszniewicz-Mazur A. (1988), Zapożyczenia leksykalne ze źródła niemieckiego we współczesnej polszczyźnie, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. [Google Scholar]
  9. Kida J. (1998), Stylistyka, styl i język artystyczny w edukacji polonistycznej, Rzeszów: Wydawnictwo Oświatowe Fosze. [Google Scholar]
  10. Klemensiewicz Z. (1953), O różnych odmianach współczesnej polszczyzny, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy. [Google Scholar]
  11. Kranz T. (2007), Zagłada Żydów w obozie koncentracyjnym na Majdanku, Lublin: Państwowe Muzeum na Majdanku. [Google Scholar]
  12. Mencel T. (red.) (1991), Majdanek 1941–1944, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie. [Google Scholar]
  13. Murawska Z. (1991), Warunki egzystencji więźniów, [w:] T. Mencel (red.), Majdanek 1941–1944, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, s. 129–170. [Google Scholar]
  14. Nagórko A. (1998), Zarys gramatyki polskiej, Warszawa: PWN. [Google Scholar]
  15. Numery i oznakowania więźniarskie w zbiorach PMM (2020), https://www.majdanek.eu/pl/news/numery_i_oznakowania_wiezniarskie/1261 [dostęp: 18.09.2025]. [Google Scholar]
  16. Przybylska R. (2003), Wstęp do nauki o języku polskim. Podręcznik dla szkół wyższych, Kraków: Wydawnictwo Literackie. [Google Scholar]
  17. Sonczyk W. (1973), Język polski w niemieckich obozach koncentracyjnych w czasie II wojny światowej, „Językoznawca”, nr 26–27, s. 3–19. [Google Scholar]
  18. Walczak B. (1997), Słownictwo obcego pochodzenia na warsztacie badacza: problem granic („głębokości”) opisu genetycznego, „Prace Slawistyczne”, nr 105, s. 269–280. [Google Scholar]
  19. Walczak B. (2010), Swoistość zapożyczeń z języków blisko spokrewnionych (na przykładzie zapożyczeń czeskich i wschodniosłowiańskich w języku polskim), „Linguistica Copernicana”, nr 2(4), s. 189–199. [Google Scholar]
  20. Wesołowska D. (2002), Język lagrów a język łagrów. Badania; założenia badawcze, „Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica”, nr 1, s. 409–420. [Google Scholar]
  21. Wiśnioch M. (2018), Przewodnik po obiektach historycznych: Miejsce Pamięci i Muzeum na Majdanku, Lublin: Państwowe Muzeum na Majdanku. [Google Scholar]
  22. Wykaz skrótów – słowniki [Google Scholar]
  23. DEPL – Pańków M. (red.) (2001–2024), Słownik DEPL.pl, https://www.depl.pl/index.php [dostęp: 16.09.2025]. [Google Scholar]
  24. DWDS – Digitales Wörterbuch der deutschen Sprache (Der deutsche Wortschatz von 1600 bis heute), https://www.dwds.de/ [dostęp: 16.09.2025]. [Google Scholar]
  25. SJP PWN – Słownik języka polskiego PWN, https://sjp.pwn.pl/ [dostęp: 16.09.2025]. [Google Scholar]
  26. SJPD – Doroszewski W. (red.) (1958–1969), Słownik języka polskiego, t. 1–11, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. [Google Scholar]
  27. SPA – Minisłownik pojęć z historii Auschwitz, https://www.auschwitz.org/media/slownik-pojec/ [dostęp: 16.09.2025]. [Google Scholar]
  28. SWO – Słowniczek wyrażeń obozowych, http://www.majdanek.com.pl/slowniczek/slowniczek%20obozowy.html [dostęp: 16.09.2025]. [Google Scholar]
  29. TR PWN – Translatica PWN, https://translatica.pl/ [dostęp: 16.09.2025]. [Google Scholar]
  30. Wykaz skrótów – opracowania naukowe [Google Scholar]
  31. KO – Kość J. (1980), Uwagi o języku więźniów obozu koncentracyjnego na Majdanku. [Bemerkungen zur Sprache der Häftlinge im Konzentrationslager Majdanek], „Poradnik Językowy”, nr 6, s. 288–295. [Google Scholar]
  32. KU – Kuraszkiewicz W. (1947), Język polski w obozie koncentracyjnym, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL. [Google Scholar]
  33. PAC – Pacuła J. (2010), Auschwitz – słowa i milczenie. Studium leksykalno-semantyczne, Bielsko-Biała: Wydawnictwo Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej. [Google Scholar]
  34. PMM – Państwowe Muzeum na Majdanku (b.r.), https://www.majdanek.eu/pl [dostęp: 18.09.2025]. [Google Scholar]
  35. SN – Blumental N. (1947), Słowa niewinne, Kraków–Łódź–Warszawa: Centralna Żydowska Komisja Historyczna. [Google Scholar]
  36. WES – Wesołowska D. (1996), Słowa z piekieł rodem. Lagerszpracha. Totalitaryzm i język, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”. [Google Scholar]
  37. Wykaz skrótów – wspomnienia obozowe [Google Scholar]
  38. AJ – Andrzej Janiszek (1964), Pawiak-Majdanek 17.01.1943–22.07.1944, [w:] Zbiór pamiętników, relacji i ankiet byłych więźniów (Sygn. VII), sygn. VII M-56, Lublin: Państwowe Muzeum na Majdanku. [Google Scholar]
  39. AZ – Aleksander Zakościelny (1964), Wspomnienia P-3427, [w:] Zbiór pamiętników, relacji i ankiet byłych więźniów (Sygn. VII), sygn. VII M-93, Lublin: Państwowe Muzeum na Majdanku. [Google Scholar]
  40. CS – Czesław Skoraczyński (1984), Żywe numery, Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza w Krakowie. [Google Scholar]
  41. DBM – Danuta Brzosko-Mędryk (1975), Niebo bez ptaków, Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej. [Google Scholar]
  42. IL – Irena Lipińska (1965), [w:] Zbiór pamiętników, relacji i ankiet byłych więźniów (Sygn. VII), sygn. VII M-25, Lublin: Państwowe Muzeum na Majdanku. [Google Scholar]
  43. JB – Jan Buczek (1988), Zbiór nagrań audiowizualnych (Sygn. XXII), sygn. XXII-14, Lublin: Państwowe Muzeum na Majdanku. [Google Scholar]
  44. JZ – Jan Zakrzewski (1977), A my żyjemy dalej…, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie. [Google Scholar]
  45. KC – Kamila Czuryszkiewicz (2013), Krwawa środa 3 listopada 1943 w pamięci świadków, Lublin: Państwowe Muzeum na Majdanku. [Google Scholar]
  46. KT – Krystyna Tarasiewicz (1988), My z Majdanka – wspomnienia byłych więźniarek pod redakcją i w opracowaniu Krystyny Tarasiewicz, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie. [Google Scholar]
  47. MG – Marta Grudzińska (2011), Majdanek: obóz w relacjach więźniów i świadków, Lublin: Państwowe Muzeum na Majdanku. [Google Scholar]
  48. StS – Stanisława Sokół (1979), Nagrania audio (Sygn. VIII), sygn. VIII-22, Lublin: Państwowe Muzeum na Majdanku. [Google Scholar]
  49. TC 2 – Tadeusz Czajka (1962), Czerwone punkty, [w:] Zbiór pamiętników, relacji i ankiet byłych więźniów (Sygn. VII), sygn. VII M-2, Lublin: Państwowe Muzeum na Majdanku. [Google Scholar]
  50. ZP – Zofia Pawłowska (1945), Na krawędzi, [w:] Zbiór pamiętników, relacji i ankiet byłych więźniów (Sygn. VII), sygn. VII M-222, Lublin: Państwowe Muzeum na Majdanku. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.

Podobne artykuły

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 > >> 

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.