Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Nr 4/25 (2025)

Artykuły

Fonologiczna innowacja w średniowiecznej Islandii. Pierwsza rozprawa gramatyczna jako prekursorski opis systemu dźwiękowego języka

DOI: https://doi.org/10.25312/j.9794  [Google Scholar]
Opublikowane: 11.12.2025

Abstrakt

Pierwsza rozprawa gramatyczna (Fyrsta málfræðiritgerðin), powstała w XII wieku na Islandii, stanowi jedno z najwcześniejszych i najbardziej innowacyjnych dzieł opisujących system dźwiękowy języka w sposób zbliżony do współczesnych metod językoznawczych. Autor, pozostający anonimowy, podejmuje pionierską próbę stworzenia pisma fonemicznego, w którym każdemu fonemowi przyporządkowany jest odrębny znak graficzny. Opracowuje dokładną klasyfikację samogłosek i spółgłosek na podstawie ich cech fonetycznych, takich jak długość, nosowość czy miejsce artykulacji, oraz proponuje nową nomenklaturę liter opartą na ich funkcji w języku mówionym. Traktat wyróżnia się nie tylko precyzją opisu, ale także przejrzystością argumentacji oraz wyraźnym dążeniem do standaryzacji pisowni islandzkiej. Omawiane rozwiązania są prekursorskim przejawem podejścia fonologicznego, które zostanie ujęte w ramy naukowe dopiero w XX wieku przez szkołę praską. Dzieło to pozostaje jednym z najważniejszych zabytków średniowiecznego językoznawstwa europejskiego i cennym źródłem do badań nad historią języka islandzkiego.

Bibliografia

  1. Benediktsson H. (1972), The First Grammatical Treatise. Introduction. Text. Notes. Translation. Vocabulary. Facsimiles, Reykjavík: University of Iceland. [Google Scholar]
  2. Collinder B. (1957), Íslenzka Kalevala-þýðingin, https://timarit.is/page/3285262#page/n7/mode/2up [dostęp: 18.11.2025]. [Google Scholar]
  3. Fyrsta Málfrœðiritgerðin, https://etext.old.no/gramm / [dostęp: 24.11.2025]. [Google Scholar]
  4. Gade K.E. (2009), Jóns saga helga (JBp), [w:] K.E. Gade (red.), Poetry from the Kings’ Sagas 2: From c. 1035 to c. 1300 (Skaldic Poetry of the Scandinavian Middle Ages 2.), Turnhout: Brepols. [Google Scholar]
  5. Kvaran G. (2001), Hvernig var fyrsta málfræðiritgerðin?, https://www.visindavefur.is/svar.php?id=1502 [dostęp: 18.11.2025]. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.

Podobne artykuły

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 > >> 

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.