Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Nasza Przeszłość

Tom 20 (1964): Nasza Przeszłość

Artykuły

Sprowadzenie jezuitów do Polski

  • Jan Korewa
DOI: https://doi.org/10.52204/np.1964.20.13-49  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.12.1964

Abstrakt

Przełożeni Towarzystwa Jezusowego wykazali zainteresowanie Polską w okresie świątecznym 1549 r., kiedy to dwóch jezuitów musiało zostać tam wysłanych jako towarzysze nuncjusza apostolskiego. Założenie kolegium w Wiedniu znacznie zwiększyło to zainteresowanie. W ten sposób zrodziła się pierwsza inicjatywa zakładania kolegiów w Polsce. Pierwsze negocjacje prowadzone przez kardynała Hozjusza za pośrednictwem Marcina Kromera, przyszłego biskupa warmińskiego, w latach 1554-1555 zakończyły się niepowodzeniem, ponieważ obie strony nie znały się jeszcze wystarczająco dobrze. Zbyt krótki pobyt (wrzesień-grudzień 1555 r.) Salmerona, towarzysza nuncjusza w Polsce, nie przyniósł żadnych rezultatów. Przybycie innego jezuity, Piotra Kanizjusza (wrzesień 1558-luty 1559), było punktem wyjścia do negocjacji z arcybiskupem-prymasem Janem Przerembskim. Celem tych negocjacji było założenie kolegiów w Gnieźnie i Łowiczu, ale i one zakończyły się niepowodzeniem. To wpływ kolegium w Wiedniu był najbardziej skuteczny w otwarciu drzwi dla jezuitów w Polsce. Przed przybyciem św. Stanisława Kostki kolegium to miało już 70% polskich pensjonariuszy. Powrót Hozjusza po Soborze Trydenckim, pobyt w Polsce Jana Franciszka Commendone, który był zdecydowanym zwolennikiem zakładania kolegiów jezuickich, wywarły głęboki wpływ na generała Leineza. Postanowił on wysłać pierwszy zespół jezuitów na Warmię, którzy przybyli w dwóch grupach 1 i 2 listopada 1564 roku.

Bibliografia

  1. H. Barycz, Historia Uniwersytetu Jagiellońskiego w epoce humanizmu, Kraków 1935. [Google Scholar]
  2. H. Barycz, Polacy na studiach naukowych w Rzymie w epoce Odrodzenia, Kraków 1938. [Google Scholar]
  3. J. Brodrick, The progress of the Jesuits, 1556-1579, London-New York-Toronto 1946. [Google Scholar]
  4. Concilium Tridentinum. Diariorum, actorum , epistularum, tractatuum nova collectio, t. I, IV, X, Freiburg 1901-1961. [Google Scholar]
  5. B. Duhr S. I., Geschichte der Jesuiten in den Ländern Deutscher Zunge im XVI. Jahrhundert, t. I, Freiburg 1907. [Google Scholar]
  6. T. Gostyński, Franciszek Krasiński, polityk złotego wieku, Warszawa 1937. [Google Scholar]
  7. H. Jedin, Geschichte des Konzils von Trient, t. II, Freiburg 1957. [Google Scholar]
  8. Korespondencja Hieronima Rozrażewskiego, wyd. ks. P. Czaplewski, t. I, Toruń 1937-1939, s. 5. [Google Scholar]
  9. A. Kroess , Geschichte der bömischen Provinz der Gesellschaft Jesu, Wien 1910, s. 82. [Google Scholar]
  10. J. Lortz, Die Reformation in Deutschland, t. II, 2 Aufl., Freiburg 1941, s. 192 n. [Google Scholar]
  11. J. Lortz, Kardinal Stanislaus Hosius. Beiträge zur Erkenntnis der Persönlichkeit und des Werkes, Braunsberg 1931, s. 171, 191, 208 n. [Google Scholar]
  12. S. Maricius, Korespondencja z lat 1551-1555, „Archiwum do Dziejów Literatury i Oświaty w Polsce”, Kraków 1929, t. I. [Google Scholar]
  13. Monumenta Historica Societatis Iesu, t. 90, Matriti-Romae, 1894-1962. [Google Scholar]
  14. Monumenta Ignatiana, Epistolae et instructiones, t. I-XII, S. I, Matriti 1903-1911. [Google Scholar]
  15. Nuntiaturberichte aus Deutschland nebst ergänzenden Aktenstücken, Abt. II, Bd 2, wyd. A. Wandruszka, Wien 1953, nr 66. [Google Scholar]
  16. J. Pajewski, Węgierska polityka Polski w połowie XVI w., Kraków 1932. [Google Scholar]
  17. K. Piekarski, Odkrycie „Volsciany” w zbiorach Biblioteki Jagiellońskiej, Kraków 1929. [Google Scholar]
  18. K. Piwarski, Dzieje Prus Wschodnich w czasach nowożytnych, Gdańsk 1946. [Google Scholar]
  19. W. Pociecha, Arcybiskup gnieźnieński Mikołaj Dzierzgowski, prymas Polski (ok. 1490-1559), „Nasza Przeszłość”, 1947, t. 2. [Google Scholar]
  20. S. Rescius, Stanislai Hosii vita, Pelplini 1938. [Google Scholar]
  21. J. Tazbir, Jezuici w Polsce do połowy XVIII w., [w:] Szkice z dziejów papiestwa, red. K. Piwowarski, 1961. [Google Scholar]
  22. J. Umiński, Opinie o cnotach, świątobliwości i zasługach Stanisława Hozjusza, Lwów 1932. [Google Scholar]
  23. A. Walawander, Kronika klęsk elementarnych w Polsce i w krajach sąsiednich w latach 1450-1586, t. I, Lwów 1932-1935. [Google Scholar]
  24. J. Warszawski S. I., Polonica z rzymskiego kodeksu nowicjuszy Towarzystwa Jezusowego, Rzym 1955. [Google Scholar]
  25. S. Załęski, Jezuici w Polsce, t. I, Lwów 1900. [Google Scholar]
  26. H. Zins, Początki reformacji na Warmii, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, Warszawa 1957, t. II. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.

Podobne artykuły

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.