Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer
##common.pageHeaderLogo.altText##

No. 1 (2025)

Artykuły

Tort liability for creating a particular danger to the environment in the 21st century and the social sense of justice

DOI: https://doi.org/10.54383/0031-0344.2025.01.6  [Google Scholar]
Published: 2025-03-11

Abstract

The particular danger of causing damage to the environment has long been considered one of the basic reasons for establishing strict liability in damages. In many European countries, the legislator expressly included this motive in the provisions, thus characterising the harmful event. It is often pointed out in literature that the adoption of a regulatory model based on a general strict liability clause for particularly dangerous activities allows for the adaptation of tort law to the pace of modern technological development. However, the question arises as to what exactly should the increased liability in damages be connected with: the dangerous nature of the activity of the liable entity or with the dangerous nature of the cause of the damage? In order to answer this question in a manner consistent with the social sense of justice, a CAWI survey has been conducted.

The results of the study basically confirm the research hypotheses presented in the introduction: [H1] in the public-opinion assessment, liability for damages independent of fault is appropriate in those cases where the harmful event is particularly dangerous (i.e., the damage is directly related to an event that is extremely dangerous); [H2] in the public-opinion assessment, the profile of the enterprise as such is irrelevant for the choice of the principle of tort liability.

Getting to know the moral judgments and norms prevalent in society allows for a more complete – in the light of axiological functional directives – interpretation of Article 435(1) of the Polish Civil Code and for formulating specific lex ferenda postulates.

References

  1. Bogucki Olgierd, Model wykładni funkcjonalnej w derywacyjnej koncepcji wykładni prawa, Szczecin 2016 [Google Scholar]
  2. Cooter Robert, Ulen Thomas, Ekonomiczna analiza prawa, Warszawa 2011 [Google Scholar]
  3. Czachórski Witold, Czyny niedozwolone (w:) System Prawa Cywilnego, t. 3, cz. 1, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. Z. Radwański, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1981 [Google Scholar]
  4. Czy podróże samolotem są bezpieczne. Dane statystyczne, „Newsweek Polska”, https://www.newsweek.pl/swiat/czy-podroze-samolotem-sa-bezpieczne-dane-statystyczne/j7ytlk3 [Google Scholar]
  5. Deutsch Erwin, Ahrens Hans-Jürgen, Deliktsrecht, München 2014 [Google Scholar]
  6. Domański Ludwik, Instytucje kodeksu zobowiązań, Warszawa 1936 [Google Scholar]
  7. Dybowski Tomasz, W sprawie wykładni art. 152 § 1 KZ, „Nowe Prawo” 1955/7–8 [Google Scholar]
  8. European Group on Tort Law, Principles of European Tort Law, Text and Commentary, Wien 2005 [Google Scholar]
  9. Garlicki Stanisław, Odpowiedzialność cywilna za nieszczęśliwe wypadki, Warszawa 1959 [Google Scholar]
  10. Hart Herbert Lionel Adolphus, Pojęcie prawa, Warszawa 2020 [Google Scholar]
  11. Hart Herbert Lionel Adolphus, The Concept of Law, Oxford 1994 [Google Scholar]
  12. Jędrejek Grzegorz, Wykładnia przepisów prawa cywilnego i materialnego, Warszawa 2020 [Google Scholar]
  13. Kaliński Maciej, Odpowiedzialność odszkodowawcza (w:) System Prawa Prywatnego, t. 6, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. A. Olejniczak, Warszawa 2014 [Google Scholar]
  14. Kawałko Agnieszka, Witczak Hanna, Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2006 [Google Scholar]
  15. Kordela Marzena, Aksjologia źródeł prawa, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2016/2 [Google Scholar]
  16. Kötz Hein, Wagner Gerhard, Deliktsrecht, München 2021 [Google Scholar]
  17. Kuźmicka-Sulikowska Joanna, Zasady odpowiedzialności deliktowej w świetle nowych tendencji w ustawodawstwie polskim, Warszawa 2011 [Google Scholar]
  18. Lewaszkiewicz-Petrykowska Biruta, Odpowiedzialność cywilna prowadzącego na własny rachunek przedsiębiorstwo wprawiane w ruch za pomocą sił przyrody (art. 435 k.c.), Warszawa 1967 [Google Scholar]
  19. Lewaszkiewicz-Petrykowska Biruta, Zakres odpowiedzialności na zasadzie ryzyka prowadzącego na własny rachunek przedsiębiorstwo wprawiane w ruch za pomocą sił przyrody (art. 435 k.c.), „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1968/1 [Google Scholar]
  20. Longchamps de Bérier Roman, Zobowiązania, wyd. III opracowane przez J. Górskiego, Poznań 1948 [Google Scholar]
  21. Łopuski Jan, Odpowiedzialność za szkody wyrządzone w związku z użyciem sił przyrody (art. 152 k.z.): jej znaczenie i ewolucja w perspektywie minionego 70-lecia, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2004/3 [Google Scholar]
  22. Machnikowski Piotr, Prawo zobowiązań w 2025 roku. Nowe technologie, nowe wyzwania (w:) Współczesne problemy prawa zobowiązań, red. A. Olejniczak, J. Haberko, A. Pyrzyńska, D. Sokołowska, Warszawa 2015 [Google Scholar]
  23. Mały słownik języka polskiego, red. S. Skorupka, H. Auderska, Z. Łempicka, Warszawa 1968 [Google Scholar]
  24. Metzing Jacqueline, Gefährdungshaftung: Einzelgesetze oder Generalklausel? Eine rechtsvergleichende Analyse, „Bucerius Law Journal” 2014/2 [Google Scholar]
  25. Pajor Tomasz, Przemiany w funkcjach odpowiedzialności cywilnej (w:) Rozprawy z polskiego i europejskiego prawa prywatnego, red. A. Mączyński, M. Pazdan, A. Szpunar, Kraków 1994 [Google Scholar]
  26. Posner Richard, Economic Analysis of Law, Boston 1986 [Google Scholar]
  27. Radwański Zbigniew, Olejniczak Adam, Zobowiązania – część ogólna, Warszawa 2014 [Google Scholar]
  28. Skonieczny Marcin, Okoń Artur, Artykuł 435 § 1 Kodeksu cywilnego w świetle orzecznictwa sądowego, „Temidium” 2012/3(69) [Google Scholar]
  29. Słownik języka polskiego PWN, https://sjp.pwn.pl/slowniki/ruch.html [Google Scholar]
  30. Statystyczne Vademecum Samorządowca 2020, Urząd Statystyczny w Poznaniu, https://poznan.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_wielkopolskie/portret_wojewodztwa/wojewodztwo_wielkopolskie.pdf [Google Scholar]
  31. Szachułowicz Jan, Odpowiedzialność deliktowa przedsiębiorstw państwowych wprawianych w ruch siłami przyrody, Warszawa 1968 [Google Scholar]
  32. Szpunar Adam, Odpowiedzialność cywilna za wypadki kolejowe, „Nowe Prawo” 1960/11 [Google Scholar]
  33. Śmieja Andrzej, Czyny niedozwolone (w:) System Prawa Prywatnego, t. 6, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. A. Olejniczak, Warszawa 2014 [Google Scholar]
  34. Śmieja Andrzej, Odpowiedzialność odszkodowawcza za zawalenie się budowli (art. 434 k.c.), AUWr 1993/ 1526, Prawo CCXXVI [Google Scholar]
  35. Wałachowska Monika, Sztuczna inteligencja a zasady odpowiedzialności cywilnej (w:) Prawo sztucznej inteligencji, red. L. Lai, M. Świerczyński, Warszawa 2020 [Google Scholar]
  36. Warkałło Witold, Odpowiedzialność odszkodowawcza. Funkcje, rodzaje, granice, Warszawa 1972 [Google Scholar]
  37. Wolter Władysław, O czynie jako działaniu lub zaniechaniu przestępnym, „Państwo i Prawo” 1956/5–6 [Google Scholar]
  38. Wronkowska Sławomira, Podstawowe pojęcia prawa i prawoznawstwa, Poznań 2005 [Google Scholar]
  39. Wronkowska Sławomira, Ziembiński Zygmunt, Zarys teorii prawa, Poznań 2001 [Google Scholar]
  40. Zelek Mariusz, O kryteriach kwalifikacji przedsiębiorstwa lub zakładu jako wprawianego w ruch za pomocą sił przyrody (art. 435 § 1 k.c.), „Przegląd Sądowy” 2019/3 [Google Scholar]
  41. Zelek Mariusz, Ruch przedsiębiorstwa lub zakładu jako przyczyna szkody (art. 435 § 1 k.c.) de lege lata i de lege ferenda, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2018/4 [Google Scholar]
  42. Zieliński Maciej, Wykładnia prawa. Zasady – reguły – wskazówki, Warszawa 2017 [Google Scholar]
  43. Zweigert Konrad, Kötz Hein, Einführung in die Rechtsvergleichung: auf dem Gebiete des Privatrechts, Mohr Siebeck 1996 [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.