Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Nagłówek strony

Nr 6 (2024)

Od Redakcji

O problemie łączenia (kumulacji) kary grzywny z obowiązkiem naprawienia szkody lub zadośćuczynieniem za doznaną krzywdę

  • Patrycja Bróżek
Opublikowane: 12.07.2024

Abstrakt

Grzywna to jedna z kar, wymieniona na pozycji pierwszej w katalogu kar określonym w treści art. 32 k.k. W związku z możliwością łączenia jej w praktyce z innymi środkami reakcji karnej o charakterze finansowym istotne znaczenie posiada określenie takiej relacji w odniesieniu do obowiązku naprawienia szkody z uwagi m.in. na kwestię związaną z sytuacją majątkową sprawcy i pokrzywdzonego oraz wynikającą z tego in concreto dolegliwością wymierzanej kary, ale nadto również ze względu na aspekt związany ze społecznymi ocenami wymiaru sprawiedliwości. Należy bowiem zauważyć, iż bardzo często zobowiązanie sprawcy do naprawienia wyrządzonej pokrzywdzonemu szkody lub krzywdy w większym stopniu zaspokaja społeczne poczucie sprawiedliwości aniżeli zastosowanie wobec niego kary grzywny. Pomiędzy tymi instytucjami występują jeszcze inne ważne różnice itp.  Posiadają one także pewne cechy/właściwości wspólne. W związku z powyższym należy przede wszystkim odpowiedzieć na następujące pytania: czy zobowiązanie oskarżonego do naprawienia wyrządzonej szkody lub krzywdy może być uznane za okoliczność łagodzącą lub wpływającą w jakimś stopniu na obniżenie wymiaru kary grzywny, czy zatem w przypadku wystąpienia w praktyce możliwości łącznego zastosowania tych instytucji sąd może znacząco zmniejszyć karę grzywny lub nawet całkowicie odstąpić od jej orzeczenia na rzecz pełnej rekompensaty wyrządzonej pokrzywdzonemu szkody, kiedy sąd może orzec obowiązek naprawienia szkody tylko w części, łącząc go w miarę możliwości z karą grzywny, jakimi kryteriami powinien się on kierować, wymierzając karę grzywny orzekaną łącznie z obowiązkiem naprawienia szkody, w jakich przypadkach (wariantach) jest aktualnie możliwe łączne zastosowanie tych instytucji? Celem niniejszej publikacji jest próba odpowiedzi na postawione powyżej pytania i zwrócenie tym samym uwagi na pewne kluczowe kwestie związane ze wzajemną relacją pomiędzy wskazanymi powyżej instytucjami.

Bibliografia

  1. Bierć Andrzej, Zarys prawa prywatnego: Część ogólna, Warszawa 2012 [Google Scholar]
  2. Bróżek Patrycja, Utracone korzyści (lucrum cessans) i tzw. szkoda ewentualna w prawie karnym, „Przegląd Sądowy” 2020/11–12 [Google Scholar]
  3. Buchała Kazimierz, Glosa do wyroku SN z dnia 18 maja 1976 r., V KRN 63/76, „Nowe Prawo” 1977/9 [Google Scholar]
  4. Buchała Kazimierz (w:) Komentarz do Kodeksu Karnego. Część ogólna, red. K. Buchała, Andrzej Zoll, Kraków 1998 [Google Scholar]
  5. Cieślak Wojciech, Nawiązka w polskim prawie karnym, Gdańsk 2006 [Google Scholar]
  6. Dadak Wojciech, Grzywna samoistna w stawkach dziennych, Warszawa 2011 [Google Scholar]
  7. Daszkiewicz Wiesław, Naprawienie szkody w prawie karnym, Warszawa 1972 [Google Scholar]
  8. Dukiet-Nagórska Teresa, Obowiązek naprawczy a specyfika prawa karnego (w:) Idea sprawiedliwości naprawczej a zasady kontynentalnego prawa karnego, red. T. Dukiet-Nagórska, Katowice 2016 [Google Scholar]
  9. Giętkowski Radosław, Obowiązek naprawienia szkody lub zadośćuczynienie za doznaną krzywdę (w:) Środki karne, przepadek i środki kompensacyjne w znowelizowanym kodeksie karnym, red. P. Daniluk, Warszawa 2017 [Google Scholar]
  10. Gostyński Zbigniew, Karnoprawny obowiązek naprawienia szkody, Katowice 1984 [Google Scholar]
  11. Gostyński Zbigniew, Obowiązek naprawienia szkody w nowym ustawodawstwie karnym, Kraków 1999 [Google Scholar]
  12. Guzik Anna, Wpływ warunków materialnych sprawcy na nakładanie obowiązku naprawienia szkody, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2002 [Google Scholar]
  13. Iwański Mikołaj, Jakubowski Michał, Pałka Katarzyna (w:) Nowelizacja prawa karnego 2015. Komentarz, red. W. Wróbel, Kraków 2015 [Google Scholar]
  14. Konarska-Wrzosek Violetta, Dyrektywy wyboru kary w polskim ustawodawstwie karnym, Toruń 2002 [Google Scholar]
  15. Konarska-Wrzosek Violetta (w:) Kodeks karny. Komentarz, red. A. Lach, J, Lachowski, T. Oczkowski, I. Zgoliński, A. Ziółkowska, V. Konarska-Wrzosek, Warszawa 2020 [Google Scholar]
  16. Łukasiewicz Maciej, Ostapa Andrzej, Obowiązek naprawienia szkody – wybrane zagadnienia, „Prokuratura i Prawo” 2001/9 [Google Scholar]
  17. Marek Andrzej, Oczkowski Tomasz (w:) System prawa karnego. Kary i środki karne. Poddanie sprawcy próbie, red. M. Melezini, Warszawa 2010, t. 6 [Google Scholar]
  18. Melezini Mirosława, System wymiaru grzywien w nowym kodeksie karnym, „Monitor Prawniczy” 1998/3 [Google Scholar]
  19. Misztal-Konecka Joanna, Roszczenia majątkowe osób najbliższych dla pokrzywdzonego, Warszawa 2008 [Google Scholar]
  20. Muszyńska Anna, Zmiany w zakresie środków karnych o charakterze majątkowym; uwagi na tle nowelizacji z 2015 roku, „Przegląd Prawa i Administracji” 2015/1–2 [Google Scholar]
  21. Petasz Paweł, Granice kary łącznej grzywny i wysokości stawki dziennej w wyroku łącznym. Glosa do uchwały SN z dnia 29 października 2012 r., I KZP 17/12, GSP-Prz.Orz. 2015/3 [Google Scholar]
  22. Stefański Ryszard Andrzej (w:) Kodeks karny. Komentarz, red. R. Stefański, Warszawa 2015 [Google Scholar]
  23. Szczucki Krzysztof (w:) Kodeks karny. Część ogólna. Tom II. Komentarz do art. 32–116, red. M. Królikowski, R. Zawłocki, Warszawa 2017 [Google Scholar]
  24. Wdzięczna Ewa, Warunkowe umorzenie postępowania karnego w świetle koncepcji sprawiedliwości naprawczej, Toruń 2010 [Google Scholar]
  25. Zalewski Wojciech, Sprawiedliwość naprawcza. Początek ewolucji polskiego prawa karnego?, Gdańsk 2007 [Google Scholar]
  26. Zoll Andrzej (w:) Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz do art. 1–116 Kodeksu karnego, red. K. Buchała, A. Zoll, Zakamycze 1998 [Google Scholar]