W artykule zostanie przeprowadzona analiza statusu prawnego wyodrębnionych kościelnych jednostek organizacyjnych, o których mowa w art. 12 Ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku państwa do Kościoła katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, uznanych przez właściwego miejscowo dyrektora izby administracji skarbowej za odrębne podmioty podatkowe. Zostanie wykazane, że ustalona w wymienionym przepisie reguła, iż jednostki te są wyłącznie organizacyjnym wyodrębnieniem w ramach kościelnych osób prawnych, z których osobowości prawnej korzystają w obrocie prawnym w stosunkach z podmiotami trzecimi, doznaje wyjątków na gruncie prawa pracy i prawa podatkowego. Ponadto zostaną wskazane mankamenty obowiązujących w tej materii przepisów, zwłaszcza dotyczących sprawozdawczości oraz zasad opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych. Dokonana ocena stanu de lege lata zostanie uzupełniona o zgłoszone postulaty de lege ferenda.