Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Problemy Współczesnej Kryminalistyki

Tom 24 (2020)

Artykuły

Przestępczość pracownicza na przykładzie kradzieży starodruków z Biblioteki Wojewódzkiej i Miejskiej im. Cypriana Norwida w Zielonej Górze: analiza kryminalistyczna i stopień zagrożenia

  • Franciszek Trzebski
DOI: https://doi.org/10.52097/pwk.5346  [Google Scholar]
Opublikowane: 2023-03-22

Abstrakt

Starodruki, które znajdują się w zbiorach specjalnych bibliotek i stanowią dumę historii Polski, padają łupem złodziei – ci zaś stanowią zaledwie ogniwo w łańcuchu prowadzącym do dobrze sytuowanych kolekcjonerów. Złodziejski proceder niesie szczególnie duże zagrożenie dla Polski, niezbyt bogatej w zabytki piśmiennictwa w bibliotekach, gdyż rozbiory, a szczególnie II wojna światowa, spowodowały ogromne szkody w naszym dziedzictwie kultury. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie metod i warunków wewnętrznych sprzyjających kradzieży dokonywanej przez pracowników na przykładzie kradzieży starodruków  z biblioteki w Zielonej Górze. Inne przypadki z tej kategorii wewnętrznego złodziejstwa zostały opisane w literaturze (spektakularne kradzieże starodruków – inkunabułów i cymeliów w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie wykryte w kwietniu 1999 r. albo mniej głośna kradzież na dużą skalę, ale interesująca jako casus, w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej w Piotrkowie Trybunalskim). Rozwiązaniu problemu wewnętrznych kradzieży nie sprzyjają przeprowadzane nieregularne i z wieloletnim opóźnieniem pełne inwentaryzacje i niewykonywanie skontrum, a także braki odpowiedniego personelu w bibliotekach. Sprawa wewnętrznej kradzieży opisana w artykule pokazuje niedostateczne przestrzeganie przez antykwariuszy obowiązku zgłaszania policji zabytkowych pozycji niewiadomego lub podejrzanego pochodzenia.

Bibliografia

  1. Bereczko E., O kradzieżach zbiorów w bibliotekach, „Cenne, Bezcenne, Utracone” 1998, nr 5. [Google Scholar]
  2. Bieńkowska B., Sądowy epilog kradzieży XVII-wiecznych map, „Cenne, Bezcenne, Utracone” 2002, nr 1, s. 3–4. [Google Scholar]
  3. Estreicher K. (red.), Bibliografia polska XIX stulecia, Państwowe Wydawnictwo Naukowe – Uniwersytet Jagielloński, Warszawa–Kraków. [Google Scholar]
  4. Kaczmarek J., Wprowadzenie, w: tegoż (red.), Prawnokarna ochrona dziedzictwa kultury. Materiały z konferencji Gdańsk, 30 maja – 1 czerwca 2005 r., Zakamycze, Kraków 2006. [Google Scholar]
  5. Kawecka-Gryczowa A., Z dziejów polskiej książki w okresie Renesansu – studia i materiały, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1975. [Google Scholar]
  6. Łaskarzewska H., Biblioteki warszawskie w latach okupacji. Zasady działania, straty księgozbiorów. Straty Warszawy 1939–1945, Raport m.st. Warszawy 2008. [Google Scholar]
  7. Matelski D., Grabież i restytucja polskich dóbr kultury od czasów nowożytnych do współczesnych, t. 2, Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych, Kraków 2006. [Google Scholar]
  8. Mężyński A., Kommando Paulsen. Październik–grudzień 1939 r., Ministerstwo Kultury i Sztuki, Warszawa 1994. [Google Scholar]
  9. Trzebski F., Prawnokarne i kryminalistyczne aspekty ochrony zabytków w zasobach bibliotek i archiwów, „Problemy Współczesnej Kryminalistyki” 2009, t. XIII. [Google Scholar]
  10. Zielińska K., Informacja na temat skali zagrożenia przestępczością kryminalną przeciwko zabytkom w latach 2004–2005, „Cenne, Bezcenne, Utracone” 2006, nr 1. [Google Scholar]
  11. Zielińska K., Informacja na temat stanu zagrożenia przestępczością przeciwko dobrom kultury w 2002 r., „Cenne, Bezcenne, Utracone” 2003, nr 1. [Google Scholar]
  12. Zielińska K., Informacja o skali zagrożenia przestępczością kryminalną przeciwko zabytkom w latach 2003–2004, „Cenne, Bezcenne, Utracone” 2005, nr 1. [Google Scholar]
  13. Zielińska K., Kradzieże materiałów archiwalnych – zagrożenie, główne problemy, ocena zjawiska z punktu widzenia policji, Archiwum Polskiej Akademii Nauk, 2008. [Google Scholar]