Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Problemy Współczesnej Kryminalistyki

Tom 21 (2017)

Artykuły

Przestępczość przeciwko zabytkom w Polsce południowo-wschodniej w kontekście polsko-ukraińskich relacji historycznych

  • Franciszek Trzebski
DOI: https://doi.org/10.52097/pwk.5525  [Google Scholar]
Opublikowane: 2023-06-06

Abstrakt

Artykuł porusza historię stosunków polsko-ukraińskich od średniowiecza przez powstanie Chmielnickiego, odzyskanie przez Polskę niepodległości, kolejno rzeź wołyńską, akcję „Wisła”, aż po współczesne relacje łączące dwa narody. Na ich tle przeanalizowane zostały kolejne regulacje poświęcone ochronie zabytków oraz efektywność zapisów prawnych względem zniszczeń, grabieży, nielegalnego wywozu artefaktów za granice. Zniszczenia, jakim uległa ukraińska kultura materialna w Polsce, jak i polska na ziemiach wcielonych do Ukraińskiej SSR, często dokonywały się wobec obojętności, za cichym przyzwoleniem lub nawet z inspiracji władz. W końcu autor wysuwa wnioski de lege ferenda co do regulacji prawnych chroniących zabytki.

Bibliografia

  1. Banach A., Nikifor, Wydawnictwo Arkady, Warszawa 2004, s. 14. [Google Scholar]
  2. Bandera honorowym obywatelem, http://www.portal.arcana.pl/Bandera-honorowym-obywatelem-sokala [Google Scholar]
  3. Bedej A., Źródła do siedemnasto- i osiemnastowiecznych dziejów artystycznych kościoła i klasztoru oo. Bernardynów w Sokalu, w: P. Krasny (red.), Sztuka dawnej ziemi chełmskiej i województwa bełskiego, Universitas, Kraków 1999 [Google Scholar]
  4. Biskupski R., Ikony w zbiorach polskich, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1991. [Google Scholar]
  5. Bojarski M., Radecki W., Ochrona zabytków w polskim prawie karnym. Stan aktualny i propozycje de lege ferenda, w: Kaczmarek J. (red.), Prawnokarna ochrona dziedzictwa kultury, Zakamycze, Kraków 2006 [Google Scholar]
  6. Dusik A., Łemkowski Los. Ruś Szlachtowska, „Tygodnik Podhalański”. [Google Scholar]
  7. Eberhardt P., Między Rosją a Niemcami. Przemiany narodowościowe w Europie Środkowo-Wschodniej w XX w., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996 [Google Scholar]
  8. Giedroyc J., Autobiografia na cztery ręce, 2 wyd., Czytelnik, Warszawa 1994 [Google Scholar]
  9. Golat R., Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, Zakamycze, Kraków 2004. [Google Scholar]
  10. Grajko J., Świadczą o naszej tu obecności, „Przegląd Prawosławny” 2010, nr 7 (301) [Google Scholar]
  11. Historia: Tomaszów Lubelski – św. Mikołaja Cudotwórcy, Lublin.cerkiew.pl [Google Scholar]
  12. Interpelacja posła dr. Stefana Barana do Prezesa Rady Ministrów w sprawie zburzenia z polecenia starostów powiatowych 107 świątyń prawosławnych w czerwcu i lipcu 1938 r., „Przegląd Prawosławny” 2008, nr 7 (277) [Google Scholar]
  13. Kaczmarek J.. Prawnokarna ochrona dziedzictwa kultury. Wydawnictwo Zakamycze Kantor Wydawniczy Kraków 2006 [Google Scholar]
  14. Kowal P., Przyczynki do dziejów sprawy ukraińskiej w Polsce, w: Kowal P., Ołdakowski J., Zuchniak M. (red.), Nie jesteśmy ukrainofilami. Polska myśl polityczna wobec Ukraińców i Ukrainy – antologia tekstów, Kolegium Europy Wschodniej, Wrocław 2008 [Google Scholar]
  15. Kowelnews, Miasto, w którym się urodziłem, http://kowelnews.wordpress.com [Google Scholar]
  16. Krawczyk P., Przebrzmiało nawet echo, „Na Przykład” 1994, nr 19. [Google Scholar]
  17. Krochmal T., Problemy ochrony zabytków przed nielegalnym wywozem z kraju, Oficyna Wydawnicza Aspra-JR, Warszawa 2006. [Google Scholar]
  18. Kurier Galicyjski, 30 marca – 12 kwietnia 2012, nr 6(154); [Google Scholar]
  19. Mastej A., Zabytkowe cerkwie w Jasielskiem, „Rocznik Jasielski” 1970–1971 [Google Scholar]
  20. Matka Boska w rękach złodziei, „Super Express”, 13 lipca 1992 r. [Google Scholar]
  21. Mironowicz A., Kościół prawosławny na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2011 [Google Scholar]
  22. Motyka G., Od rzezi wołyńskiej do akcji „Wisła”: konflikt polsko-ukraiński 1943–1947, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2001 [Google Scholar]
  23. Motyka G., W kręgu „Łun w Bieszczadach”. Szkice z najnowszej historii polskich Bieszczad, Oficyna Wydawnicza Rytm, Warszawa 2009. [Google Scholar]
  24. Ogrodzki P., Ikonoklaści w XXI w. Sędzia Sądu Rejonowego w Jarosławiu nakazał zniszczenie 23 ikon, „Cenne, Bezcenne, Utracone” 2005, nr 1–2 [Google Scholar]
  25. Papierzyńska-Turek M., Między tradycją a rzeczywistością. Państwo wobec prawosławia 1918–1939, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1989 [Google Scholar]
  26. Próba podpalenia kościoła w Uściu Gorlickim, „Gazeta Krakowska”, 30 września 1991 r. [Google Scholar]
  27. Rąkowski G., Wołyń, Oficyna Wydawnicza Rewasz, Pruszków 2005 [Google Scholar]
  28. Reinfuss R., Śladami Łemków 1990 Wydawnictwo PTTK Warszawa. [Google Scholar]
  29. Ryńca M., Administracja Apostolska Łemkowszczyzny w latach 1945–1947, Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagellonica”, Kraków 2001 [Google Scholar]
  30. Siemaszko W., Siemaszko E., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939–1945, t. 1–2, Wydawnictwo von Borowiecky, Warszawa 2000 [Google Scholar]
  31. Sowa A.L., Stosunki polsko-ukraińskie 1939–1947: zarys problematyki, Towarzystwo Sympatyków Historii, Kraków 1998 [Google Scholar]
  32. Specyfika i stan badań w dniu dzisiejszym nad sztuką sakralną na południowo-wschodnich kresach Rzeczpospolitej. Uwagi na przykładzie wybranych świątyń bernardyńskich, w: Zabytki sztuki na dawnych kresach wschodnich, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 1997, s. 50–51. [Google Scholar]
  33. Spłonął klasztor w Sokalu, http://www.bibula.com, 27 marca 2012 r. (dostęp 10.10.2017). [Google Scholar]
  34. Tazbir J., Łyżka dziegciu w ekumenicznym miodzie. Po co nam kościół, Wydawnictwo Książkowe Twój Styl, Warszawa 2004. [Google Scholar]
  35. Torzecki R., Polacy i Ukraińcy. Sprawa ukraińska w czasie II wojny światowej na terenie II Rzeczypospolitej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1993 [Google Scholar]
  36. Trzebski F., Kradzieże z muzeów w Polsce. Analiza kryminalistyczna i stopień zagrożenia – wybrane przypadki, „Problemy Współczesnej Kryminalistyki” 2010, t. XIV [Google Scholar]
  37. Wołanie z Wołynia, nr 4 (101), lipiec–sierpień 2011 [Google Scholar]
  38. Wysocki J., Ukraińcy na Lubelszczyźnie w latach 1944–1956, Instytut Pamięci Narodowej, Lublin 2011 [Google Scholar]
  39. Zeidler K., Prawo ochrony dziedzictwa kultury, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2007 [Google Scholar]
  40. Ziembikiewicz Z. „Smok”, W partyzantce u „Rysia”, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1982; G. Motyka, op. cit., s. 367; Z. Mańkowski, J. Markiewicz, J. Naumiuk, Bataliony Chłopskie na Lubelszczyźnie (1940–1944), Wydawnictwo Lubelskie, Lublin 1980. [Google Scholar]