Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer
##common.pageHeaderLogo.altText##

Vol. 31 (2024)

Artykuły

Father Walenty Gadowski’s concern for catechism and catechesis – unknown texts from the Tarnów Diocese Archives

  • Ks. Piotr Jaworski
DOI: https://doi.org/10.52097/rs.2024.297-326  [Google Scholar]
Published: 2024-12-12

Abstract

Father Walenty Gadowski (1861-1956) was one of the pioneers of the catechetical renewal movement, promoting new methods of religious teachings in the broadest sense. In addition to his pastoral ministry, Father W. Gadowski undertook many activities in this direction, such as the development of catechisms with a new way of conveying knowledge. When teaching religion, he advocated for the frequent use of illustrations, texts from the Holy Scripture, biblical stories, examples from native history and the lives of saints. He made every effort to ensure that catechisms spoke to the student’s whole personality, hence his calls for improvements to the catechisms.
Father W. Gadowski’s contribution to contemporary catechetics is immense. He was first and foremost a practitioner of catechesis, a courageous pioneer who was not afraid to look for new ways, solutions in teaching religion, not abandoning the scientific achievements and experience of his predecessors and catechists, and most importantly, he himself was not only the author of catechisms for children, adolescents and adults, but also an excellent practitioner who placed great emphasis on adapting the teachings to the audience’s perceptive capabilities, i.e. accessibility.
The Tarnów Diocese Archives possess a rich scholarly legacy of Father Walenty Gadowski, including texts that are virtually unknown because they have not been published anywhere, or have been published only in part.
These writings include: Religious Education, Didactics and Methodology, Christian Pedagogy and the so-called May Readings written for May services in the diocese but also outside the diocese. In addition to those mentioned, this collection also includes less extensive texts such as: Preparation for First Confession and First Communion for Pre-School Children, Elementary Catechesis. The collections constituting Father Gadowski’s legacy also include two texts that are extremely important for catechesis: On Improving the Catechism and Teaching the Catechism, which constitute the subject of this study. All the texts mentioned remain in the collection of the Tarnów Diocese Archives.

References

  1. Źródła teologiczne [Google Scholar]
  2. Biblia Tysiąclecia. Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, opr. z inicjatywy Benedyktynów tynieckich, wyd. V, Warszawa 2000. [Google Scholar]
  3. Pismo święte Starego i Nowego Testamentu. W przekładzie z języków oryginalnych ze wstępami i komentarzami, t. 4, Nowy Testament, oprac. zespół pod red. Mariana Wolniewicza, wyd. 3, Poznań, 1994. [Google Scholar]
  4. Dokumenty soborów powszechnych. Tekst grecki, łaciński, polski, t. 2 (869-1312). Konstantynopol IV, Lateran I, Lateran II, Lateran III, Lateran IV, Lyon I, Lyon II, Vienne, red. A. Baran, H. Pietras, wznowienie [2], Kraków 2004 (Źródła Myśli Teologicznej; 26). [Google Scholar]
  5. Dokumenty soborów powszechnych. Tekst grecki, łaciński, polski, t. 4 (1511-1870), Lateran V, Trydent, Watykan I, układ i oprac. A. Baron, H. Pietras, Kraków 2005 (Źródła Myśli Teologicznej; 33). [Google Scholar]
  6. Źródła archiwalne: [Google Scholar]
  7. 1. Archiwum Diecezjalne w Tarnowie [Google Scholar]
  8. Gadowski W., Nauczanie katechizmu, sygn. PG VI/2, Spuścizna ks. Gadowskiego. [Google Scholar]
  9. Gadowski W., O ulepszenie katechizmu, sygn. PG VI/2, Spuścizna ks. Gadowskiego. [Google Scholar]
  10. Upominek duchowny na kolędę, oprac. Gadowski W. sygn. PG VI/2, Spuścizna ks. Gadowskiego. [Google Scholar]
  11. Opracowania: [Google Scholar]
  12. Adamus A., Kształcenie uczuć, „Szkoła”, 1891, nr 41, s. 485. [Google Scholar]
  13. Banniard M., Wczesne średniowiecze na Zachodzie, przekł. A. Kuryś, Warszawa 1998. [Google Scholar]
  14. Blachnicki F., Sympatycy czy chrześcijanie? Katechumenat na dzisiejszą godzinę, Kraków 2008. [Google Scholar]
  15. Euzebiusz z Cezarei, Historia Kościelna; O męczennikach palestyńskich, z grec. tł., zaopatrzył wstępem, objaśnieniami, skorowidzami A. Lisiecki, Poznań 1924 (Pisma Ojców Kościoła w Polskiem Tłumaczeniu, t. 3), VI, 3,3;15. [Google Scholar]
  16. Ireneusz z Lyonu, Wykład nauki apostolskiej, wstęp, przekł. i oprac. W. Myszor, Kraków 1997 (Źródła Myśli Teologicznej 7). [Google Scholar]
  17. Jan Paweł II, Wierzę w Boga Ojca Stworzyciela, Citta del Vaticano 1987. [Google Scholar]
  18. Karbowiak A., Dzieje wychowania i szkół w Polsce, [t. 1], W wiekach średnich, cz. 1, Od 966 do 1363 roku, Petersburg 1898. [Google Scholar]
  19. Karbowiak A., Dzieje wychowania i szkół w Polsce, t. 2, Wieki średnie, Cz. 2, Okres trzeci od 1364 do 1432 roku, Petersburg 1903. [Google Scholar]
  20. Kochel J., Katecheza ewangelizacyjna w nauczaniu pastoralnym Carlo Maria Martiniego, Opole 1999 (Opolska Biblioteka Teologiczna, nr 31). [Google Scholar]
  21. Ku doświadczeniu wiary. Księga dedykowana Księdzu Profesorowi Andrzejowi Offmańskiemu w 70. rocznicę urodzin i 40. rocznicę pracy naukowo-dydaktycznej, red. nauk. K. Kantowski, W. Lechów, Szczecin 2012. [Google Scholar]
  22. Kuchta J., Nowe kierunki i dążenia współczesnej katolickiej pedagogiki. (Na tle obrazu chaosu we współczesnym wychowaniu), Lwów 1939 (Lwowska Biblioteczka Pedagogiczna. Nowa Seria; nr 1). [Google Scholar]
  23. Langkammer H., Teologia Nowego Testamentu, cz. 2, Paweł, List do Hebrajczyków, Wrocław 1985. [Google Scholar]
  24. Litak S., Edukacja początkowa w polskich szkołach w XIII-XIII wieku, Lublin 2010 (Prace z Dziejów Szkolnictwa i Opieki Społecznej w Polsce; t. 1). [Google Scholar]
  25. Łuszczak G., Od teorii stopni formalnych do teorii komunikacji i dialogu w dydaktyce szkolnej i katechetycznej, Kraków 2012. [Google Scholar]
  26. Marcin z Bragi, Dzieła, wstęp i oprac. M. Starowieyski, J. Naumowicz, Kęty 2008. [Google Scholar]
  27. Marrou H.-I., Historia wychowania w starożytności, Warszawa 1969. [Google Scholar]
  28. Murawski R., Historia katechezy, w: Historia katechezy i katechetyka fundamentalna. Praca zbiorowa, red. J. Stala, Tarnów 2003, s. 17-106. [Google Scholar]
  29. Murawski R., Historia katechezy, cz. 1, Katecheza w pierwszych wiekach, Warszawa 2011. [Google Scholar]
  30. Muszyński H., Fundamentalne prawdy katechizmu apostolskiego według HBR 6, 1-2, „Studia Pelplińskie”, 1977, s. 237-262. [Google Scholar]
  31. Paprocki, H., Hipolita Rzymskiego „Tradycja Apostolska”. Wstęp, przekład, komentarz, „Studia Theologica Varsaviensia”, 14 (1976), nr 1, s. 145-169. [Google Scholar]
  32. Polak R., Wychowanie dzieci i młodzieży w myśli o. Jacka Woronieckiego OP. Studium z dziejów polskiej myśli pedagogicznej, Warszawa-Radzymin 2024. [Google Scholar]
  33. Ratzinger J., Przekazywanie i źródła wiary. Konferencja wygłoszona w katedrze Notre Dame w Paryżu – 16 stycznia 1983 r., w: Powstanie i znaczenie katechizmu Kościoła Katolickiego w wypowiedziach papieża Jana Pawła II i kardynała Josepha Ratzingera, tł. i oprac. J. Królikowski, Poznań 1997, s. 67-87. [Google Scholar]
  34. Riché P., Edukacja i kultura w Europie Zachodniej (VI-VIII wiek), Warszawa 1995 (Nowa Marianna). [Google Scholar]
  35. Św. Cezary z Arles, Kazania do ludu (1-80), przekł. S. Ryznar i J. Pochwat, wstęp J. Pochwat, całość przejrz. A. Baran, Kraków 2011 (Źródła Myśli Teologicznej 57). [Google Scholar]
  36. Św. Grzegorz z Nyssy, Wybór pism, tł. W. Kania, wstęp i oprac. E. Stanula, Warszawa 1974, s. 5-26 (Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy, t. 14). [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.

Similar Articles

1 2 3 > >> 

You may also start an advanced similarity search for this article.