Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer
##common.pageHeaderLogo.altText##

Vol. 31 (2024)

Artykuły

St Barbara’s chapel in the Bochnia salt mine (1923-1946)

  • Dariusz Śladecki
DOI: https://doi.org/10.52097/rs.2024.493-517  [Google Scholar]
Published: 2024-12-12

Abstract

In the 17th century, the Cracow salt mines established the custom of arranging sacred interiors in their underground mines. Over the course of three centuries, more than 20 chapels were built in the Bochnia salt mine, of which the St Barbara’s Chapel was the lowest below the surface (at a depth of 388 m). This chapel was built in 1923 on the initiative of Stanislaw Rzepecki, then a foreman. It differed from the older buildings by the innovative architectural solution of dividing the interior into two storeys and placing the altar on a platform, accessed by a grand staircase on two sides, as well as by placing the Tomb of Christ in the lower storey and separating the space with a fountain. The plan of the chapel was rectangular in shape, measuring 8.6 m wide by 12 m long. The usable space of the interior was increased by a cavernous room adapted as a vestry. The height of the chapel was approximately 8.5 m. The centrepiece of the interior was a late Baroque altarpiece made of wood with a painting of St Barbara (1923) by mine worker Antoni Katra, who was also the author of two other paintings in this chapel: Christ in the Tomb and Adoration of the Child Jesus by a Miner (1921). On the sides of the altar were two stained-glass windows (illuminated by electric light) placed in niches carved into the inch and two wooden candlesticks suspended from the ceiling, decorated with strings of salt crystals. In addition, on the side wall of the chapel hangs a painting from the 18th/19th century, painted in tempera on a board - depicting St Kinga. In 1946, the chapel ceased to have a sacred function and part of the furnishings: the altarpiece and paintings by Antoni Katra were moved to the St Kinga Chapel. After 1990, the deepest pits below the depth of 327 m began to be reseeded, resulting in the closure of a large part of the mine, including the level where the St Barbara Chapel was located.

References

  1. Źródła rękopiśmienne [Google Scholar]
  2. Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [Google Scholar]
  3. Rewizja dolna żupy wielickiej, 25 X. 1680 r., Zbiór z Biblioteki Narodowej, rkps 16; Komisja w żupach wielickich i bocheńskich, 8X-20X.1699 r., Zbiór Popielów, rkps 298; Rewizja dolna żupy wielickiej, 19 IV 1733 r., Zbiór z Biblioteki Narodowej, rkps sygn. 27; Ordynacje żupne, 5 VI 1735 – 29 X 1737 r., Dział XVIII, rkps nr 96. [Google Scholar]
  4. Archiwum Muzeum Żup Krakowskich w Wieliczce [Google Scholar]
  5. Komisja i rewizja generalna żupy wielickiej, 15 VIII – 10 IX 1647 r., rkps sygn.008; Komisja w żupach krakowskich, 26 XI 1658 – 31 III 1659 r., rkps sygn. 009; Inwentarz Archiwum Salinarnego za lata 1772-1867. Opr. L. Cehak, t. 1-4, rkps sygn. 944/1/1 zb. sp., t. 1. cz. 1 (1772-1779); rkps sygn. 944/1/2 zb. sp., t. 1. cz. 2 (1780-1784); rkps sygn. 944/1/3 zb. sp., t. 1. cz. 3 (1785-1799); rkps 944/2/1 zb. sp. t. 2, cz.1 (1800-1807), rkps 944/2/2, zb. sp. t. 2 cz. 2 (1809-1816); rkps 944/2/3, zb. sp., t. 2, cz. 3 (1817-1830); rkps 944/3, zb. sp., t. 3 (1831-1850); rkps 944/4, zb. sp., t. 4 (1851-1867); Teki Fischera, rkps nr sygn. 46; M. Seykotta, Przewodnik po kopalni wielickiej, rkps sygn. 83; Protokoły Konsultacyjne saliny wielickiej z lat 1772-1906, rkps sygn. 53-68. [Google Scholar]
  6. Biblioteka Czartoryskich w Krakowie [Google Scholar]
  7. Rewizja żup wielickich i bocheńskich, 30 VII – 14 VIII. 1685 r., rkps 1022; Rękopisy do dziejów Wieliczki M. A. Seykotty, nr inw. MNK 2965IV, vol. VII. [Google Scholar]
  8. Biblioteka Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie [Google Scholar]
  9. Komisja w żupach krakowskich, 23 II – 11 VIII 1703 r., rkps sygn. 75. [Google Scholar]
  10. Biblioteka w Kórniku [Google Scholar]
  11. Komisja w żupach wielickich i bocheńskich, 1 VII – 31 VII 1698 r., rkps sygn. 841; Komisja w żupach krakowskich, komorach mazowieckich i składach wielkopolskich, 5 VII 1762- 11 IV 1763 r., rkps sygn. 461. [Google Scholar]
  12. Biblioteka Naukowa Uniwersytetu Lwowskiego [Google Scholar]
  13. Komisja w żupach wielickich i bocheńskich, 22 I – 9 II 1669 r., rkps sygn. 429/III; Komisja w żupach wielickich i bocheńskich, 20 VI – 4 VIII 1670 r., rkps sygn. 429/III; Komisja w żupach wielickich i bocheńskich, IX 1672 r., rkps sygn. 429 /III; Komisja w żupach krakowskich, 3 IV – 14 IV 1674 r., rkps sygn. 429/III; Komisja w żupach wielickich i bocheńskich, 30 VII – 14 VIII 1685 r., rkps sygn. 430/III; Komisja w żupach wielickich i bocheńskich, 28 VI – 1 VIII 1690 r., rkps sygn. 430/III; Komisja w żupach wielickich i bocheńskich, 23 II – 11 VIII 1703 r., rkps sygn. 430/III; Komisja żup wielickiej i bocheńskiej, 31 XII 1709 – 24 IV 1710 r., rkps sygn. 430/III; Komisja żup krakowskich, I 1714 r., rkps sygn. 430/III; Komisja żup wielickich i bocheńskich, 10 VII – 4 IX 1717 r., rkps sygn. 431/III; Komisja żup wielickich i bocheńskich, 6 II – 25 III 1723 r., rkps sygn. 431/III; Komisja w żupach wielickich i bocheńskich, 11 IX 1724 – 26 V 1725 r., rkps 432/III; Komisja w żupach wielickich i bocheńskich, 1 VII – 29 IX 1730 r., rkps sygn. 432/III; Komisja w żupach Wieliczki i Bochni, 28 VII – 6 VIII 1733 r., rkps sygn. 432/III; Komisja w żupach krakowskich, komorach mazowieckich i składach wielkopolskich, 5 VII 1762 – 11 IV 1763 r., rkps sygn. 433/III. [Google Scholar]
  14. Biblioteka Polskiej Akademii Nauk w Krakowie [Google Scholar]
  15. Rewizja dolna żupy wielickiej, 22 VI – 4 VII 1693 r., rkps sygn. 402; Komisja w żupach krakowskich sub tempus interregni po śmierci Najjaśniejszego Króla JMci Jana III, 10 I – 1 II 1697 r., rkps sygn. 403. [Google Scholar]
  16. Biblioteka Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu [Google Scholar]
  17. Komisja w żupie wielickiej, 1 V 1642 r., rkps sygn. 3608/II; Rewizja żupy wielickiej, 20 XII 1642 r., rkps sygn. 218/II; Rewizja gór wielickich, 19 IX 1646 r., rkps sygn. 218/II; Komisja i rewizja generalna żup wielickich, 15 VIII – 10 IX 1647 r., rkps sygn. 3608/II; Komisja i rewizja generalna żupy wielickiej, 9 IX 1648 r., rkps sygn. 3608/II; Komisja w żupach krakowskich, 20 I 1661 r., rkps sygn. 9526/II; Komisja w żupach wielickich i bocheńskich, 8 VIII 1661 r., rkps sygn. 6140/II; Komisja w żupach krakowskich, 3 VII 1674 – 16 III 1676, rkps sygn. 211/II; Komisja w żupach krakowskich, 20 VI – 1 VIII 1690 r., rkps sygn. 9685/II, por BNUL; Komisja w żupie wielickiej, 8 XI 1698 r., rkps 9685/II; Komisja w żupach krakowskich, XI 1743 r., rkps sygn. 3395/III [Google Scholar]
  18. Kopalnia Soli w Bochni. Dział Kadr [Google Scholar]
  19. Księga wypisów robotników salinarnych za lata 1880-1935; Dział Mierniczo-Geologiczny, Księga objazdów sztygarskich w Kopalni Soli w Bochni za lata 1922-1950, rkps nsygn. [Google Scholar]
  20. Źródła drukowane [Google Scholar]
  21. Österrreichisches Nationalbibliothek, ÖNB Bildarchiv und Grafiksammlung, A. M. Seykotta, Album der Stadt und des Steinsalzbergwerkes zu Wieliczka, Wieliczka 1851 r., sygn. Pk.764. [Google Scholar]
  22. Instrukcje górnicze dla żup krakowskich z XVI-XVIII wieku, opr. Keckowa A., Wrocław-Warszawa-Kraków 1963. [Google Scholar]
  23. Schematyzm funkcjonariuszy małopolskich państwowych zakładów salinarnych zestawiony wedle stanu z dnia 1 stycznia 1922, Kraków 1922. [Google Scholar]
  24. Opracowania [Google Scholar]
  25. Banach R., Grób i relikwie bł. Kingi w ciągu dziejów, „Studia i Materiały do Dziejów Żup Solnych w Polsce”, XVIII (1994), s. 47-52. [Google Scholar]
  26. Boczkowski F., O Wieliczce pod względem historyi naturalnej dziejów i kąpieli, Bochnia 1843. [Google Scholar]
  27. Charkot J., Skubisz M., Kaplice św. Krzyża w komorze Piżmowa i przy podłużni Geramb w kopalni wielickiej, „Studia i Materiały do Dziejów Żup Solnych w Polsce”, XXVI (2009), s. 65-92. [Google Scholar]
  28. Dobrowolska D., Górnicy salinarni Wieliczki w latach 1880-1939. Studium historyczno-socjologiczne załogi robotniczej, Wrocław-Warszawa-Kraków 1965. [Google Scholar]
  29. Dziwik K., Saliny krakowskie w latach 1772-1918, w: Dzieje żup krakowskich, Wieliczka 1988, s. 223-304. [Google Scholar]
  30. Flasza J., Bochnia. Przewodnik po mieście, Bochnia 1998 [Google Scholar]
  31. Grubenkarte von dem obern Theile der Wieliczkaer Saline zur Übersicht des Strecken Betriebes und besonders der durch Fremde befahrenden Gasttour, L. E. Hrdina, Wiedeń 1842. [Google Scholar]
  32. Hrdina L. E., Hrdina J. N., Geschichte der Wieliczkaer Saline, Wiedeń 1842. [Google Scholar]
  33. Janicka-Krzywda U., Wierzenia górników wielickich, „Studia i Materiały do Dziejów Żup Solnych”, VIII (1979), s. 127-156. [Google Scholar]
  34. Janicka-Krzywda U., Postać bł. Kingi w legendzie ludowej, „Studia i Materiały do Dziejów Żup Solnych”, X (1981), s. 154-178. [Google Scholar]
  35. Kalwajtys E., Kaplica Św. Antoniego w kopalni soli w Wieliczce, „Studia i Materiały do Dziejów Żup Solnych w Polsce”, XIX (1996), s. 47-110. [Google Scholar]
  36. Kalwajtys E., Świadectwa kultu świętej Kingi w górnictwie solnym, „Studia i Materiały do Dziejów Żup Solnych w Polsce”, XXI (2001), s. 257-272. [Google Scholar]
  37. Kalwajtys E., Kaplica Świętej Kunegundy w komorze Boczaniec, „Studia i Materiały do Dziejów Żup Solnych w Polsce”, XXIII (2003), s. 37-52. [Google Scholar]
  38. Kalwajtys E., Kaplica pod wezwaniem św. Krzyża w komorze Lizak na poziomie I w Kopalni Soli w Wieliczce, „Studia i Materiały do Dziejów Żup Solnych w Polsce”, XXVII (2011), s. 269-299, [Google Scholar]
  39. Kanior M., Kult bł. Kingi na Ziemi Krakowskiej w ciągu wieków, „Studia i Materiały do Dziejów Żup Solnych w Polsce”, XXI (2001), s. 239-255. [Google Scholar]
  40. Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, t. V, Województwo poznańskie, z. 24, red. T. Ruszczyńska, Warszawa 1964. [Google Scholar]
  41. Konwerska B., Opis trasy turystycznej Kopalni soli Wieliczka w świetle opracowania Jana Nepomucena oraz Ludwika Emanuela Hrdiny z 1842 r., „Studia i Materiały do Dziejów Żup Solnych w Polsce”, XXXII (2017), s. 10-68. [Google Scholar]
  42. Konwerska B., Ruch turystyczny w Kopalni Soli Wieliczka w okresie zarządu austriackiego (1772-1918), Wieliczka 2020. [Google Scholar]
  43. Kowalski L., Fischer S, Żywot bł. Kingi i dzieje jej kultu, Tarnów 1992. [Google Scholar]
  44. Kornecki M., Bł. Kinga – pamiątki, obiekty kultu, dzieła sztuki. Inwentarz z terenu diecezji tarnowskiej, „Currenda”, 1990, nr 1-3, s. 87-129. [Google Scholar]
  45. Kramiszewska A., Visio religiosa w polskiej sztuce barokowej, Lublin 2003 [Google Scholar]
  46. Kurowski P., Trasy turystyczne w kopalni wielickiej, „Studia i Materiały do Dziejów Żup Solnych w Polsce”, XVI (1990), s. 124-140. [Google Scholar]
  47. Kurowski P., Działalność wystawiennicza żupy wielickiej do 1951 roku, „Studia i Materiały do Dziejów Żup Solnych w Polsce”, XVII (1992), s. 113-130. [Google Scholar]
  48. Ligęza J., Żywirska M., Zarys kultury górniczej. Górny Śląsk, Zagłębie górnicze, Katowice 1964. [Google Scholar]
  49. Łabęcki H., Górnictwo w Polsce. Opis kopalnictwa i hutnictwa polskiego, t. 1-2, Warszawa 1841-1843. [Google Scholar]
  50. Łuszczkiewicz W., O gotyckim drewnianym posągu św. Kingi, odkrytym w klasztorze klarysek w Starym Sączu, „Sprawozdania Akademii Umiejętności”, 1892, wydz. 1. [Google Scholar]
  51. Łuszczkiewicz W., O posążku drewnianym św. Kingi w Starym Sączu, „Sprawozdania Komisji do Badania Historii Sztuki w Polsce”, V (1896). [Google Scholar]
  52. Macharska M. Seria rycin Ikones et miracula Sanctorum Poloniae, próba wyjaśnienia genezy, „Rocznik Biblioteki PAN w Krakowie”, 13 (1967). [Google Scholar]
  53. Morelowski M., O trzech wiążących się grupach malarzy, rzeźbiarzy, snycerzy i innych artystów Polaków, szkoły krakowskiej XVIII i początku XIX wieku i ich związku z zagranicą, „Prace Komisji Historji Sztuki PAU”, V (1930), [Google Scholar]
  54. nr 1. [Google Scholar]
  55. Paluch-Staszkiel K., Kaplica bł. Kingi w kopalni Soli w Wieliczce, „Studia i Materiały do Dziejów Żup Solnych”, X (1981), s. 103-151. [Google Scholar]
  56. Śladecki D., Funkcje religijne kaplicy w bocheńskiej kopalni soli, „Currenda”, 1987, nr 4-67, s. 207-215. [Google Scholar]
  57. Śladecki D., Z dziejów kaplic w bocheńskiej kopalni soli, „Currenda”, 1987, nr 7-9, s. 360-377. [Google Scholar]
  58. Śladecki D., Kaplica bł. Kingi w bocheńskiej kopalni soli, „Studia i Materiały do Dziejów Żup Solnych w Polsce”, XV (1989) s. 103-140. [Google Scholar]
  59. Śladecki D., Ikonografia błogosławionej Kingi w sztuce na terenie diecezji tarnowskiej, „Currenda”, 1989, nr 7-9, s. 377-385. [Google Scholar]
  60. Śladecki D., Podziemne miejsca kultu w tradycji bocheńskich górników, „Rocznik Bocheński”, 5 (2001), s. 65-86. [Google Scholar]
  61. Śladecki D., Kaczyka. Zabytki i sąsiedzi, „Tygiel”, 2002, nr 4/29, s. 80-83. [Google Scholar]
  62. Śladecki D, Praktyki religijne górników w Wieliczce i Bochni w kontekście preferowanych wartości w okresie zarządu austriackiego w latach 1772-1918 (w świetle dokumentów salinarnych), „Resovia Sacra”, 28 (2021), s. 605-627. [Google Scholar]
  63. Śladecki D, Sztuka i władza w kopalni w Wieliczce w okresie zarządu austiackiego w latach 1772-1918, „Resovia Sacra”, R.30 (2023), s. 187-212. [Google Scholar]
  64. Śladecki D, Wizerunki malarskie i rzeźbiarskie św. Kingi z XVIII i XIX wieku z kopalni soli zachowane w Bochni, „Rocznik Kolbuszowski”, 23 (2023), s. 167-189. [Google Scholar]
  65. Walczy Ł, Kult bł. Kingi w małopolskich ośrodkach górnictwa solnego, „Studia i Materiały do Dziejów Żup Solnych w Polsce”, XVIII (1994), s. 27-36. [Google Scholar]
  66. Walczy Ł., Przemiany organizacyjne oraz kadra urzędnicza w żupach krakowskich w początkowym okresie administracji austriackiej (1772-1809), „Studia i Materiały do Dziejów Żup Solnych w Polsce”, XIX (1996), s. 111-156. [Google Scholar]
  67. Walczy Ł., Zarządzanie salinami krakowskimi w okresie zaboru austriackiego (1772-1918), „Studia i Materiały do Dziejów Żup Solnych w Polsce”, XXII (2002), s. 56-78. [Google Scholar]
  68. Windakiewicz E., Kaplice w kopalni wielickiej, „Życie Techniczne”, z. 5: 1938, s. 188-191. [Google Scholar]
  69. Wojciechowski T., Zarys rozwoju przestrzennego kopalni bocheńskiej do 1772 roku, „Studia i Materiały do Dziejów Żup Solnych w Polsce”, X (1981), s. 45-101. [Google Scholar]
  70. Wojciechowski T., Kościelne dzieje Bochni w czasach staropolskich, Tuchów 2003. [Google Scholar]
  71. Wojciechowski T., Kopalnia Soli w Bochni, wyd. 2 uzup., Bochnia 2016. [Google Scholar]
  72. Wolańska A., Skubisz M., Krzyż i sól. Dziedzictwo wiary wielickich górników, Wieliczka 2016. [Google Scholar]
  73. Wolańska A., Wiara i patriotyzm w rzeźbach wielickich górników, Kraków 2018. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.