Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Teka Komisji Prawniczej PAN Oddział w Lublinie

Tom 11 Nr 2 (2018)

Artykuły

Ochrona dóbr osobistych jednostki ze szczególnym uwzględnieniem (karnej) ochrony wolności jednostki

DOI: https://doi.org/10.32084/tekapr.2018.11.2-4  [Google Scholar]
Opublikowane: 31.12.2018

Abstrakt

W artykule przedstawiono problematykę ochrony dóbr osobistych jednostki. Wskazano na ich znaczenie dla jednostki i społeczeństwa. Podkreślono konieczność ochrony tych wartości, obok odpowiednich rozwiązań cywilnoprawnych i konstytucyjnych, także w normach prawa karnego. Autor przedstawia przedmiotowy zakres ochrony wymienionych dóbr w polskich kodeksach karnych z 1932 r., 1969 r. i 1997 r. oraz poziom represji karnej zachowań naruszających te wartości. Analiza obejmuje problematykę ochrony godności i nietykalności człowieka, wolności sumienia i wyznania, życia i zdrowia człowieka oraz wolności osobistej w różnych jej aspektach. Autor podkreśla, że ochrona tych dóbr osobistych jest w polskim prawie karnym stabilna mimo zmieniających się warunków ustrojowych. Rozwiązania prawnokarne wzmacniają ochronę cywilnoprawną i konstytucyjną. Wartości te były i są chronione w polskich kodeksach karnych w stopniu nieustępującym standardom europejskim. Autor krytycznie ocenia postulaty zgłaszane do polskiego ustawodawcy w kierunku ograniczenia ochrony godności człowieka do poziomu norm cywilnoprawnych. Uznaje za nieuzasadnione wprowadzenie do obowiązującego Kodeksu karnego kwalifikowanych postaci zabójstwa – nie były one znane w kodeksach z 1932 r. i 1969 r. Analizuje wątpliwości dotyczące przesłanek wprowadzania do przestępstw przeciwko wolności niektórych nowych czynów – utrwalanie wizerunku nagiej osoby w określonej sytuacji oraz uporczywe nękanie.

Bibliografia

  1. Bojarski, Tadeusz. 1971. „Mir domowy jako przedmiot ochrony prawnokarnej. Geneza i analiza pojęcia.” Studia Prawnicze 28:155–191. [Google Scholar]
  2. Bojarski, Tadeusz. 1982. Odmiany podstawowych typów przestępstw w polskim prawie karnym. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze. [Google Scholar]
  3. Bojarski, Tadeusz. 1989. „Naruszenie miru domowego.” W System Prawa Karnego. T. IV, cz. 2, § 51, 54. Wrocław–Warszawa: Ossolineum. [Google Scholar]
  4. Bojarski, Tadeusz. 1989. „Naruszenie tajemnicy korespondencji.” W System Prawa Karnego. T. IV, cz. 2, § 52, 68–77. Wrocław–Warszawa: Ossolineum. [Google Scholar]
  5. Bojarski, Tadeusz. 1992. Karnoprawna ochrona nietykalności mieszkania jednostki. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. [Google Scholar]
  6. Bojarski, Tadeusz. 1993. „O systematyce części szczególnej kodeksu karnego.” Przegląd Prawa Karnego 8:19–32. [Google Scholar]
  7. Bojarski, Tadeusz. 2002. Kodeks karny. Wyd. 3. Kraków: Kantor Wydawniczy Zakamycze. [Google Scholar]
  8. Bojarski, Tadeusz. 2006. Zmiany w polskim prawie karnym po wejściu w życie kodeksu karnego z 1997 r. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. [Google Scholar]
  9. Chybiński, Olgierd. 1980. „Przestępstwa przeciwko czci i nietykalności cielesnej.” W Prawo karne. Część szczególna, red. Witold Świda, 243–259. Wrocław–Warszawa: Polskie Wydawnictwo Naukowe. [Google Scholar]
  10. Ciepły, Filip (red.). 2014. Odpowiedzialność karna artysty za obrazę uczuć religijnych. Warszawa: Wydawca Instytut na Rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris. [Google Scholar]
  11. Cieślak, Marian. 1985. System prawa karnego. T. IV, cz. 1: O przestępstwach w szczególności. Warszawa: Ossolineum. [Google Scholar]
  12. Daszkiewicz, Krystyna. 1968. Przestępstwo z premedytacją. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze. [Google Scholar]
  13. Daszkiewicz, Krystyna. 1983. Przestępstwa z afektu w polskim prawie karnym. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze. [Google Scholar]
  14. Daszkiewicz, Krystyna. 2000. Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu. Komentarz. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. [Google Scholar]
  15. Dobosz, Izabela. 1989. Tajemnica korespondencji jako dobro osobiste oraz jej ochrona w prawie cywilnym. Kraków: Uniwersytet Jagielloński. [Google Scholar]
  16. Filar, Marian. 1997. Przestępstwa seksualne w nowym kodeksie karnym. Nowa kodyfikacja karna. Kodeks karny. Krótkie komentarze. Warszawa: Ministerstwo Sprawiedliwości. [Google Scholar]
  17. Gaberle, Andrzej. 2007. „Kwalifikowana postać przestępstwa zniesławienia a Prawo prasowe.” Państwo i Prawo 11:20–34. [Google Scholar]
  18. Gardocki, Lech. 2011. „Meandry zakresu kryminalizacji w sferze wolności seksualnej i obyczajności w polskim prawie karnym.” W Teoretyczne i praktyczne problemy współczesnego prawa karnego, red. Aneta Michalska–Warias, Ireneusz Nowikowski, i Joanna Piórkowska–Flieger, 365–373. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. [Google Scholar]
  19. Gardocki, Leszek. 2011. Prawo karne. Wyd. 17. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. [Google Scholar]
  20. Glaser, Stefan, i Aleksander Mogilnicki. 1934. Kodeks karny. Komentarz. Kraków: Księgarnia Powszechna. [Google Scholar]
  21. Gubiński, Arnold. 1961. Zabójstwo pod wpływem silnego wzburzenia. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. [Google Scholar]
  22. Hypś, Sławomir. 2017. „Przestępstwa przeciwko wolności sumienia i wyznania.” W Kodeks karny komentarz, red. Alicja Grześkowiak, i Krzysztof Wiak, 931–941. Wyd. 5. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. [Google Scholar]
  23. Kalitowski, Michał. 2016. „Przestępstwa przeciwko ochronie informacji.” W Prawo karne. Część ogólna, szczególna i wojskowa, red. Teresa Dukiet–Nagórska, 472–478. Warszawa: Wolters Kluwer. [Google Scholar]
  24. Kokot, Rajnhardt. 2001. Zabójstwo kwalifikowane. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. [Google Scholar]
  25. Krukowski, Józef. 2003. „Konstytucyjna ochrona wolności sumienia i wyznania.” W Sześć lat Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej. Doświadczenia i inspiracje, red. Leszek Garlicki, i Andrzej Szmyt, 159–167. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe. [Google Scholar]
  26. Księżopolska–Breś, Agnieszka. 2010. Odpowiedzialność karna za dzieciobójstwo w prawie polskim. Warszawa: Oficyna a Wolters Kluwer business. [Google Scholar]
  27. Kulesza, Jan. 2008. Przestępstwo nieudzielenia pomocy w niebezpieczeństwie. Art. 162 k.k. na tle uwag dotyczących § 323c niemieckiego kodeksu karnego. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. [Google Scholar]
  28. Kulesza, Witold. 2012. „Przestępstwa przeciwko czci i nietykalności cielesnej” W System Prawa Karnego. T. X, red. Jarosław Warylewski, 1001–1093. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. [Google Scholar]
  29. Kunicka–Michalska, Barbara, i Janina Wojciechowska. 2001. Przestępstwa przeciwko wolności sumienia i wyznania, wolności seksualnej i obyczajności oraz czci i nietykalności cielesnej. Rozdział XXIII, XXIV, XXV i XXVII Kodeksu karnego. Komentarz. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. [Google Scholar]
  30. Leszczyński, Juliusz. 1992. Zabójstwa na tle seksualnym w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze. [Google Scholar]
  31. Majewski, Jarosław, i Włodzimierz Wróbel. 1993. „Prawnokarna ochrona dziecka poczętego.” Państwo i Prawo 5:35–44. [Google Scholar]
  32. Majewski, Jarosław. 1997. „Karalność aborcji w Polsce w świetle ostatnich zmian legislacyjnych.” Państwo i Prawo 4:65–74. [Google Scholar]
  33. Makarewicz, Juliusz. 1938. Kodeks karny z komentarzem. Wyd. 5. Lwów: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. [Google Scholar]
  34. Makowski, Wacław. 1924. Prawo karne. O przestępstwach w szczególności. Warszawa: Nakładem Księgarni F. Hoesicka. [Google Scholar]
  35. Makowski, Wacław. 1937. Kodeks karny. Komentarz. Warszawa: Nakładem Księgarni F. Hoesicka. [Google Scholar]
  36. Marek, Andrzej. 2011. Prawo karne. Wyd. 10. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. [Google Scholar]
  37. Michalska–Warias, Aneta. 2012. „Przestępstwa przeciwko wolności.” W Kodeks karny. Komentarz, red. Tadeusz Bojarski, 532–547. Warszawa: Wolters Kluwer. [Google Scholar]
  38. Michalski, Bogusław. 2000. Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu. Nowa kodyfikacja karna. Krótkie komentarze. Warszawa: Ministerstwo Sprawiedliwości. [Google Scholar]
  39. Mozgawa, Marek. 2012. „Ujęcie przestępstw przeciwko wolności w polskich kodeksach karnych 1932-1997.” W System Prawa Karnego. T. X, red. Jarosław Warylewski, 336–544. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. [Google Scholar]
  40. Nowosad, Aleksandra. 2014. Bójka i pobicie. Warszawa: Wolters Kluwer. [Google Scholar]
  41. Papierkowski, Zdzisław. 1957. „Dalsze uwagi o projekcie k.k.” Polonia Sacra 1:299–349. [Google Scholar]
  42. Paprzycki, Leszek K. 2009. „Prawnokarna ochrona życia i zdrowia istoty ludzkiej.” W Pro Scientia et Disciplina. Księga Jubileuszowa z okazji 50-lecia Studenckiego Koła Naukowego prawników Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, red. Henryk Groszyk, Jarosław Kostrubiec, i Mateusz Grochowski, 211–230. Warszawa: Oficyna a Wolters Kluwer. [Google Scholar]
  43. Pazdan, Maksymilian. 2011. „Ochrona dóbr osobistych. Komentarz do art. 23.” W Kodeks cywilny. T. I: Komentarz do art. 1 do 449, red. Krzysztof Pietrzykowski, 112–139. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. [Google Scholar]
  44. Pikulski, Stanisław. 2012. „Życie ludzkie jako przedmiot ochrony prawnokarnej.” W System Prawa Karnego. T. X, red. Jarosław Warylewski, 3–20. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. [Google Scholar]
  45. Piórkowska–Flieger, Joanna. 2012. „Przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu powszechnemu.” W Kodeks karny. Komentarz, red. Tadeusz Bojarski, 444–468. Warszawa: Wolters Kluwer. [Google Scholar]
  46. Raglewski, Janusz. 2008. „Przestępstwa przeciwko czci i nietykalności cielesnej.” W Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz. T. II, red. Andrzej Zoll, 763–856. Wyd. 3. Warszawa: Lex a Wolters Kluwer business. [Google Scholar]
  47. Sienkiewicz, Zofia. 2012. „Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu.” W Marek Bojarski, Jacek Giezek, i Zofia Sienkiewicz, Prawo karne materialne, 491–507. Wyd. 5. Warszawa: Wolters Kluwer. [Google Scholar]
  48. Szeroczyńska, Małgorzata. 2004. Eutanazja i wspomagane samobójstwo na świecie. Studium prawnoporównawcze. Kraków: Universitas. [Google Scholar]
  49. Szewczyk, Maria. 1996. „Eutanazja. Rozważania prawnoporównawcze.” W Problemy nauk penalnych. Prace ofiarowane Pani Profesor Oktawii Górniok, red. Leon Tyszkiewicz, 187–202. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. [Google Scholar]
  50. Świda, Witold. 1973. „Przestępstwa przeciwko wolności.” W Igor Andrejew, Witold Świda, i Władysław Wolter, Kodeks karny z komentarzem, 479–509. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze. [Google Scholar]
  51. Tarnawski, Maciej. 1991. Zabójstwo uprzywilejowane w ujęciu polskiego prawa karnego. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. [Google Scholar]
  52. Tyszkiewicz, Leon. 1999/2000. „Co i jak zmienić w nowym kodeksie karnym.” Palestra 12(1):28–41. [Google Scholar]
  53. Warylewski, Jarosław. 2012. „Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności.” W System Prawa Karnego. T. X, red. Jarosław Warylewski, 563–880. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. [Google Scholar]
  54. Wąsek, Andrzej. 1982. Prawnokarna problematyka samobójstwa. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze. [Google Scholar]
  55. Wiak, Krzysztof. 2001. Ochrona dziecka poczętego w polskim prawie karnym. Lublin: Wydawnictwo KUL. [Google Scholar]
  56. Wiak, Krzysztof. 2015. „Przestępstwa przeciwko życiu w Kodeksie karnym z 1932 r.” W Kodeks karny z 1932 r., 207–216. Lublin: Wydawnictwo KUL. [Google Scholar]
  57. Wiak, Krzysztof. 2017. „Godność człowieka jako podstawa aksjologiczna polskiego prawa karnego.” W Aksjologiczne podstawy polskiego prawa karnego w perspektywie jego ewolucji, red. Alicja Grześkowiak, i Igor Zgoliński, 9–26. Bydgoszcz: Wydawnictwo Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy. [Google Scholar]
  58. Williams, Glanville. 1976. Świętość życia a prawo karne. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich. [Google Scholar]
  59. Wolter, Władysław 1973. „Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu.” W Igor Andrejew, Witold Świda, i Władysław Wolter, Kodeks karny z komentarzem, 436–478. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze. [Google Scholar]
  60. Wolter, Władysław. 1973. „Przestępstwa przeciwko czci i nietykalności osobistej.” W Igor Andrejew, Witold Świda, i Władysław Wolter, Kodeks karny z komentarzem, 519–535. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze. [Google Scholar]
  61. Wolter, Władysław. 1976. „Uprzywilejowane typy przestępstw.” Państwo i Prawo 1/2:105–111. [Google Scholar]
  62. Wróbel, Włodzimierz. 2008. „Przestępstwa przeciwko wolności sumienia i wyznania.” W Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz. T. II, red. Andrzej Zoll, 539–556. Wyd. 3. Warszawa: Lex a Wolters Kluwer business. [Google Scholar]
  63. Zielińska, Eleonora. 1986. Oceny prawnokarne przerywania ciąży. Studium porównawcze. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego. [Google Scholar]
  64. Zielińska, Eleonora. 1990. Przerywanie ciąży. Warunki legalności w Polsce i na świecie. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze. [Google Scholar]
  65. Zoll, Andrzej. 2008. „Przestępstwa przeciwko wolności.” W Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz. T. II, red. Andrzej Zoll, 498–538. Wyd. 3. Warszawa: Lex a Wolters Kluwer business [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.