Sobór Watykański II za jedną z podstaw układania stosunków między Kościołem i państwem uznał zasady współdziałania obu społeczności. Przed jej ostateczną proklamacją w numerze 76. Konstytucji duszpasterskiej o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, Ojcowie Soboru poddali gruntownej analizie dotychczasowe modele i podstawy wzajemnych relacji Kościoła i państwa. Przedmiotem artykułu jest próba ukazania drogi soborowej do głębszego zrozumienia eklezjologii katolickiej w dziedzinie układania wzajemnych stosunków społeczności kościelnej i państwowej, której aksjomatem jest zasada współdziałania. Propozycje, jakie podlegały dyskusjom podczas kongregacji generalnych w okresie przygotowawczym poszczególnych schematów dokumentów, nie zawsze były akceptowane. Uczestnicy Soboru na nowo odczytali posłannictwo Kościoła w świecie, dlatego też krytycznie odnieśli się do tzw. „nieszczęsnego rozdziału" (infausta separatio) państwa i Kościoła. Uznali, że relacje te powinny być podyktowane szczerym współdziałaniem obu społeczności i ich władz, ponieważ zarówno w Kościele, jak i w państwie są ci sami ludzie, a jedynie racje ich przynależności do nich są inne.