Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Teka Komisji Prawniczej PAN Oddział w Lublinie

Tom 13 Nr 2 (2020)

Artykuły

O pojmowaniu suwerenności państwa w warunkach członkostwa w Unii Europejskiej – kilka refleksji w kontekście współczesnych uwarunkowań oraz relacji między Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej a sądami krajowymi

DOI: https://doi.org/10.32084/tekapr.2020.13.2-6  [Google Scholar]
Opublikowane: 31.12.2020

Abstrakt

Pandemia koronawirusa stanowi niespodziewane wyzwanie dla Unii Europejskiej i jej państw członkowskich. Wpisuje się w publiczną debatę na temat kierunku rozwoju instytucjonalnego Unii – Unia może zarówno zacieśnić współpracę, jak i mogą zacząć dominować tendencje odśrodkowe. Szczególną doniosłość będzie miał zarówno wspólnotowy program pomocowy, jak i stanowisko wobec „uwspólnotowienia” planowanych długów. Dnia 5 maja 2020 r. Federalny Trybunał Konstytucyjny RFN wydał wyrok, którego istota sprowadza się do zakwestionowania mocy obowiązującej wyroku TSUE na terytorium Niemiec. Z podobnymi rozstrzygnięciami mieliśmy do czynienia w przypadku hiszpańskiego Sądu Najwyższego. Zwłaszcza niemieckie orzeczenie będzie miało szczególną doniosłość co do relacji prawa unijnego i prawa konstytucyjnego państw członkowskich. W artykule autor omówił najważniejsze dotychczasowe orzeczenia polskiego Trybunału Konstytucyjnego i wynikające z nich wnioski, w tym obowiązek prounijnej wykładni samej Konstytucji RP. Przedmiotem rozważań było także tradycyjne pojmowanie suwerenności państwa i konieczność jego weryfikacji współcześnie, co w istocie dokonuje się od połowy XX w. Rozwój UE będzie najważniejszym czynnikiem sprawczym w jej nowoczesnym pojmowaniu. Autor podkreślił kluczową doniosłość dwóch czynników: konieczności ścisłego przestrzegania zasady pomocniczości, aby ograniczyć nadmierne tendencje regulacyjne UE oraz – z drugiej strony – wymogu maksymalnego uwzględniania porządku prawa unijnego (acquis communaitaire) w wykładni i stosowaniu prawa krajowego, w tym samej Konstytucji.

Bibliografia

  1. Antonowicz, Lech. 2000. Podręcznik prawa międzynarodowego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. [Google Scholar]
  2. Bielecki, Jędrzej. 2020. “Hiszpania: «Nowatorska» decyzja TSUE odrzucona przez SN.” Rzeczpospolita (09.01.2020). [Google Scholar]
  3. Borrell, Josep, and Thierry Breton. 2020. “Dla zjednoczonej, prężnej i suwerennej Europy.” Rzeczpospolita (10.06.2020). [Google Scholar]
  4. Ciapała, Jerzy. 2003. “Konstytucyjna zasada zwierzchnictwa narodu w kontekście członkostwa w Unii Europejskiej.” In Koncepcje suwerenności. Zbiór studiów, ed. Izabela Gawłowicz, and Iwona Wierzchowiecka, 346–50. Warszawa: Wolters Kluwer Polska. [Google Scholar]
  5. Czarny, Piotr. 2010. “Wyrok Federalnego Trybunału Konstytucyjnego RFN w sprawie traktatu Lizbońskiego na tle polskich rozwiązań.” In Prawa człowieka. Społeczeństwo obywatelskie. Państwo demokratyczne. Księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Pawłowi Sarneckiemu, ed. Piotr Tuleja, Monika Florczak–Wątor, and Sebastian Kubas, 142. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe. [Google Scholar]
  6. Dobrowolski, Marek. 2014. Zasada suwerenności narodu w warunkach integracji Polski z Unią Europejską. Lublin: Wydawnictwo KUL. [Google Scholar]
  7. Garlicki, Lech. 2019. Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu. Warszawa: Wolters Kluwer Polska. [Google Scholar]
  8. Góralczyk, Bogdan. 2017. Unia w kryzysie egzystencjalnym? Raport. Warszawa: Nowa Konfederacja. [Google Scholar]
  9. Grzeszczak, Robert. 2011. Władza wykonawcza w systemie Unii Europejskiej. Warszawa: Wydawnictwo Stowarzyszenia Absolwentów Wydziału Prawa i Administracji UW. [Google Scholar]
  10. Haczkowska, Monika, and Mariusz Jabłoński. 2015. “Proceduralno-prawne aspekty stanowienia ustaw przez polskiego prawodawcę w świetle zasady pierwszeństawa prawa unijnego.” In Zasada pierwszeństwa prawa Unii Europejskiej w praktyce działalnosci organów władzy publicznej RP, ed. Mariusz Jabłoński, and Sylwia Jarosz–Żukowska, 149–70. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe UWr. [Google Scholar]
  11. Hałub, Olga. 2015. “Zasada pierwszeństwa prawa unijnego w Republice Federalnej Niemiec.” In Zasada pierwszeństwa prawa Unii Europejskiej w praktyce działalnosci organów władzy publicznej RP, ed. Mariusz Jabłoński, and Sylwia Jarosz–Żukowska, 81–94. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe UWr. [Google Scholar]
  12. Jaskiernia, Jerzy. 2006. “Suwerenność narodu a koncepcja państwa «post-suwerennego».” Państwo i Prawo 10:43–59. [Google Scholar]
  13. Kelemen, Daniel, Piet Eeckhout, Federico Fabbrini, et al. 2020. “Sądy krajowe nie mogą rościć sobie pierwszeństwa wobec TSUE.” Rzeczpospolita (01.06.2020). [Google Scholar]
  14. Kranz, Jerzy. 1996. “Państwo i jego suwerenność.” Państwo i Prawo 7:3–24. [Google Scholar]
  15. Mik, Cezary. 2000. Europejskie prawo wspólnotowe. Zagadnienia teorii i praktyki. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. [Google Scholar]
  16. Milej, Tomasz, and Jasmin Schlezka. 2005. “Erozja kompetencji parlamentów narodowych wskutek integracji europejskiej i próby jej przeciwdziałania na przykładzie parlamentu Republiki Federalnej Niemiec.” Studia Prawno–Ekonomiczne vol. LXXII, 21–53. [Google Scholar]
  17. Morawski, Lech. 2011. “Suwerenność i prawo międzynarodowe – od prawa państw do prawa narodów.” Forum Prawnicze 1:13–36. [Google Scholar]
  18. Plaňavová–Latanowicz, Jana. 2000. Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich i ochrona praw człowieka. Warszawa: ABC. [Google Scholar]
  19. Sarnecki, Paweł. 1999. “Komentarz do art. 126 Konstytucji RP.” In Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, ed. Lech Garlicki, 11. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe. [Google Scholar]
  20. Sarrazin, Thillo. 2013. Europa nie potrzebuje euro. Jak myślenie życzeniowe doprowadziło nas do kryzysu. Warszawa: Studio Emka. [Google Scholar]
  21. Śledzińska–Simon, Anna. 2015. “Lojalność konstytucyjna czy lojalność unijna?” In Zasada pierwszeństwa prawa Unii Europejskiej w praktyce działalnosci organów władzy publicznej RP, ed. Mariusz Jabłoński, and Sylwia Jarosz–Żukowska, 199–224. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe UWr. [Google Scholar]
  22. Weiler, Joseph H.H. 2003. Chrześcijańska Europa. Konstytucyjny imperializm czy wielokulturowość? Poznań: W drodze. [Google Scholar]
  23. Weiler, Joseph H.H. 2005. “Czy Europa potrzebuje konstytucji? Demos, telos i orzeczenie Niemiec w sprawie Traktatu z Maastricht.” Nowa Europa. Przegląd Natoliński 1:66–132. [Google Scholar]
  24. Weiler, Joseph. H.H. 2007. “Europa końca wieku. Czy nowe szaty mają swego cesarza?” Nowa Europa. Przegląd Natoliński 1:17–55. [Google Scholar]
  25. Wiącek, Marcin. 2010. “Wyrok SN z 08.12.2009 r.” Orzecznictwo Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego 5:60–61. [Google Scholar]
  26. Wojtyczek, Krzysztof. 2008. Przekazywanie kompetencji państwa organizacjom międzynarodowym. Kraków: Wydawnictwo Naukowe UJ. [Google Scholar]
  27. Wójtowicz, Krzysztof. 2001. “Suwerenność w procesie integracji Europejskiej.” In Spór o suwerenność, ed. Waldemar Wołpiuk, 156–76. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe. [Google Scholar]
  28. Wójtowicz, Krzysztof. 2012. Sądy konstytucyjne wobec prawa Unii Europejskiej. Warszawa: Wydawnictwo Trybunału Konstytucyjnego. [Google Scholar]
  29. Wójtowicz, Krzysztof. 2018. “Prawne aspekty działania europejskich partii politycznych.” Gdańskie Studia Prawnicze 2:139–50. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.