Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Wrocławski Przegląd Teologiczny

Tom 17 Nr 1 (2009)

Teologia pastoralna

Wieńce i korony w liturgii sakramentu małżeństwa Kościoła bizantyjskiego i łacińskiego

DOI: https://doi.org/10.34839/wpt.2009.17.1.105-120  [Google Scholar]
Opublikowane: 25.04.2020

Abstrakt

A Roma come in Grecia durante il banchetto nuziale gli sposi portavano sul capo le corone di fiori. Anche in Israele durante il corteo alla luce delle lampade gli sposi portavano corone di stoffa con ornati o di fiori. La corona perciò, nonostante forte l’opposizione di Tertuliano e Clemente Alessandrino che la consideravano una concessione all’idolatria, entrò nei riti nuziali cristiani. La troviamo soprattutto nelle Chiese orientali. Le prime testimonianze vengono da Giovanni Crisostomo e Gregorio di Nazianzo. Nel loro tempo la corona è un segno della vittoria sul piacere. Il rito dell’incoronazione nuziale nella Chiesa bizantina contiene numerose preghiere dopo le quali il prete incorona lo sposo e la sposa, chiamandoli „sevo e serva di Dio”. Poi citando il Salmo 8,1.6 il sacerdote prega: „Signore, nostro Dio, incoronali di gloria e di onore”. Gli sposi appaiono così come il re e la regina. Da molti secoli sono nell’uso le corone dorate. Per quanto riguarda l’incoronazione nella Chiesa latina, non ci sono molte testimonianze della sua presenza. Nella lettera del papa Nicola I ai Bulgari dell’866 si può leggere: „usciti dalla chiesa gli sposi portano sul capo delle corone”. È chiaro che le corone si imponeva sul loro capo dopo le cerimonie liturgiche. I rituali del matrimonio di Polonia dal XV al XIX secolo parlano delle corone che sono usati in certi regioni del paese. Si tratta delle corone di fiori. In Sicilia, dove la coronazione ha convissuto variamente con la velazione, sono le corone di zagare folie e fiori, operate in cera. Nell’Ordo celebrandi matrimonium (editio typica) dell’1969 si dice che si può fare, secondo la consuetudine del luogo, o l’incoronazione o la velazione della sposa (n. 15). Tra le novità nella seconda edizione tipica per la Chiesa in Italia del Rituale del matrimonio (2004) è certamente degna di nota la presenza del rito dell’incoronazione degli sposi. Il rito è molto semplice. Si usino le corone dorate o argentate e decorate con sobrietà, oppure corone di fiori. Secondo le rubriche del rituale, l’incoronazione degli sposi è un segno della loro partecipazione alla regalità di Cristo.

Bibliografia

  1. Augé M., Dal tiruale „tipico” ai rituali particolari del matrimonio. Analisi comparativa di alcune relazioni, w: La celebrazione del matrimonio cristiano, Bologna 1977, s. 246–247. [Google Scholar]
  2. Augrain C., Lacan M.F., Sługa Boży, w: Słownik teologii biblijnej, red. X. Léon-Dufour, Poznań 1990. [Google Scholar]
  3. Baldanza G., Il rito del matrimonio nell’Eucologio Barberini 336. Analisi della sua visione teologica, „Ephemerides Liturgicae” 93 (1979), p. 316–351. [Google Scholar]
  4. Barba M., Il rito del matrimonio. Tra „editio typica altera” e nuova edizione italiana, „Rivista Liturgica” 6 (2004). [Google Scholar]
  5. Baus K., Der Kranz in Antike und Christentum. Eine religionsgeschichtliche Untersuchung mit besonderer Berücksichtigung Tertulians, Bonn 1940. [Google Scholar]
  6. Collectio Rituum continens excerpta e Rituali Romano Ecclesiis Poloniae adaptato, Katowice 1963, s. 164. [Google Scholar]
  7. Crociani L., Rituali nuziali del mondo latino occidentale, Siena 2001. [Google Scholar]
  8. Dacquino P., Storia del matrimonio cristiano alla luce della Bibbia, Torino 1984. [Google Scholar]
  9. Dain A., Les Novelles de Léon VI, Paris 1944. [Google Scholar]
  10. Denzinger H., Ritus Orientalium, Coptorum, Syrorum et Armenorum in adminis-trandis sacramentis, t. 2, Wirceburgi 1864. [Google Scholar]
  11. Euchologion to mega, Roma 1873, w: A. Raes, Le mariage. Sa célébration et sa spiritualité dans les Églises d’Orient, Chevetogne 1959, s. 53–75. [Google Scholar]
  12. Évenou J., Le mariage, w: A.G. Marti-Mort, L’Église en prière, t. 3: Les sacrements, Paris 1984. [Google Scholar]
  13. Forstner D., Świat symboliki chrześcijańskiej, Warszawa 1990. [Google Scholar]
  14. Goar J., Euchologion sive Rituale Graecorum, Venezia 1730. [Google Scholar]
  15. Grzegorz z Nazjanzu, List 231, w: Testament św. Grzegorza z Nazjanzu oraz XIV i LXXI List św. Bazylego do Grzegorza, z greckiego tłum. oraz wstępem i objaśnieniami opatrzył J. Stahr, Poznań 1933. [Google Scholar]
  16. Hrycuniak S., Małżeństwo w Kościele prawosławnym, „Rocznik Teologiczny ChAT" 21 (1979), nr1. [Google Scholar]
  17. Jan Paweł II, Adhortacja apostolska O zadaniach rodziny chrześcijańskiej w świecie współczesnym „Familiaris consortio”, Rzym 1981. [Google Scholar]
  18. Jan Złotousty, Na I List do Tymoteusza, Homilia IX, 2, w: Homilie na Listy Pasterskie św. Pawła i na List do Filemona, tłum. T. Sinko, Kraków 1949, s. 99–100. [Google Scholar]
  19. Klemens Aleksandryjski, Paedagogus, PG 8, 247–684, tłum. M. Szarmach: Klemens Aleksandryjski, Wychowawca, Toruń 2012 [Google Scholar]
  20. Kopaliński W., Słownik symboli, Warszawa 1990. [Google Scholar]
  21. Kopiczko A., Rytuał warmiński biskupa Krzysztofa Andrzeja Jana Szembeka z 1733 roku, w: Agendy i rytuały diecezji warmińskiej (1574-1939), red. W. Nowak, Olsztyn 1999. [Google Scholar]
  22. Leclercq H., Mariage, w: Dictionnaire d’archéologie chrétienne et de liturgie, t. 10, Paris 1932, kol. 1889–1890. [Google Scholar]
  23. Léon-Dufour X., Słownik Nowego Testamentu, Poznań 1981. [Google Scholar]
  24. Małaczyński F., Obrzędy sakramentu małżeństwa w rozwoju historycznym, „Ruch Biblijny i Liturgiczny” 14(1961)1–2. [Google Scholar]
  25. Metz R., La consécration des vierges dans l’Église romaine, Presses Universitaires de France 1954. [Google Scholar]
  26. Meyendorff J., Małżeństwo w prawosławiu. Liturgia, teologia, życie, Lublin 1995. [Google Scholar]
  27. Mikron euchologion 1968, w: F. van de Paverd, Forme celebrative del matrimonio nella Chiese orientali, w: La celebrazione del matrimonio cristiano, Bologna 1977, s. 56–57. [Google Scholar]
  28. Modzelewska B., Nowakowski P., Małżeństwo w Kościołach prawosławnych. Aspekt liturgiczny, w: Encyklopedia katolicka, t. 11, Lublin 2006, kol. 1097. [Google Scholar]
  29. Molin J.B. Mutembe P., Le Rituel du mariage en France du XIIe au XVIe siècle, Paris 1974. [Google Scholar]
  30. Molin J.B., Le mariage au moyen âge, w: La celebrazione cristiana del matrimonio. Simboli e testi, ed. D. Faredi, „Studia Anselmiana” 93 (1986). [Google Scholar]
  31. Nowak W., Elementy Agendy Marcina Kromera w odnowionej liturgii sakramentu małżeństwa dostosowanej do zwyczajów diecezji polskich, „Ruch Biblijny i Liturgiczny” 2–3(1979). [Google Scholar]
  32. Nowak W., Życie liturgiczne na Warmii na przełomie XVII i XVIII wieku w świetle rytuału (1682 r.) kardynała Michała Radziejowskiego, w: Agendy i rytuały diecezji warmińskiej (1574-1939), red. W. Nowak, Olsztyn 1999. [Google Scholar]
  33. Obrzędy sakramentu małżeństwa dostosowane do zwyczajów diecezji polskich, Katowice 1996. [Google Scholar]
  34. Obrzędy sakramentu małżeństwa dostosowane do-zwyczajów diecezji polskich, , Katowice 1986. [Google Scholar]
  35. Osvaldo R., Celebrazione del matrimonio nel rito etiopico, w: La celebrazione del matrimonio cristiano, ed. G. Farnedi, Bologna 1977. [Google Scholar]
  36. Paprocki H. (tłum.), Obrzędy sakramentu małżeństwa według tradycji Kościoła bizantyńskiego, „Vox Patrum” 8-9 (1985), s. 345–363. [Google Scholar]
  37. Paverd F. van de, Forme celebrative del matrimonio nella Chiese orientali, w: La celebrazione del matrimonio cristiano, Bologna 1977. [Google Scholar]
  38. Pignoria P., Symbolarum epistolicarum, Patavii 1628. [Google Scholar]
  39. Raes A., Le mariage. Sa célébration et sa spiritualité dans les Églises d’Orient, Chevetogne 1959. [Google Scholar]
  40. Rituale Romano riformato a norma dei decreti del Concilio Vaticano II promulgato da Papa Paolo VI e riveduto da Papa Giovanni Paolo II. Rito del matrimonio, Roma 2004. [Google Scholar]
  41. Rituale Romanum ex Decreto sacrosancti oecumenici Concilii Vaticani II instauratum auctoritate Pauli Pp. VI promulgatum. Ordo celebrandi matrimonium, editio typica, „Typis Polyglottis Vaticanis” 15 (1969). [Google Scholar]
  42. Rituale Romanum Pauli V Pontificis Maximi jussu editum aliorumque Pontificum cura recognitum atque auctoritate ssmi D. N. Pii Papae XI ad normam Codicis Iuris Canonici accommodatum Ecclesiis Poloniae adaptatum, editio typica, Katoviciis 1927, s. 353. [Google Scholar]
  43. Rituale sacramentorum ac aliarum Ecclesiae caeremoniarum ex decreto Synodi Provin. Petricoviensis ad uniformem Ecclesiarum Regni Poloniae usum reimpressum, editio prima post typicam, Cracoviae 1892, s. 301. [Google Scholar]
  44. Ritzer K., Le mariage dans les Églises chrétiennes du Ier au XIe siècle, Paris 1970. [Google Scholar]
  45. Schenk W., Liturgia sakramentów świętych, cz. 2, Lublin 1964. [Google Scholar]
  46. Schillebeeckx E., Il matrimonio. Realtà terrena e mistero di salvezza, Roma 1971. [Google Scholar]
  47. Smykowska E., Liturgia prawosławna. Mały słownik, Warszawa 2004. [Google Scholar]
  48. Sorci P., La velazione e l’incoronazione, „Rivista Liturgica” 6 (2004). [Google Scholar]
  49. Tertulian, O wieńcu, w: Wybór pism, t. 3, tłum. T. Skibiński, „Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy”, 65 (2007), s. 107–124. [Google Scholar]
  50. Valenziano C., Costanti e varianti in celebrazioni coniugali di culture cristiane, w: La celebrazione del matrimonio cristiano, Bologna 1977. [Google Scholar]
  51. Vries S.Ph. de, Obrzędy i symbole Żydów, Kraków 1999. [Google Scholar]
  52. Wincenty Kadłubek, Kronika, IV, 20, Monumenta Poloniae Historica 2, red. A. Bielowski, Warszawa 1961. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.