Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Wrocławski Przegląd Teologiczny

Tom 32 Nr 1 (2024): A Tribute to Joseph Ratzinger – Benedict XVI, vol. 2

Teologia systematyczna

Autentyczna odnowa Kościoła a odnowa fałszywa. Intelektualne zmagania Josepha Ratzingera w latach 1965–1966

DOI: https://doi.org/10.52097/wpt.8064  [Google Scholar]
Opublikowane: 11.07.2024

Abstrakt

W niektórych publikacjach pojawia się teza o radykalnej zmianie poglądów Josepha Ratzingera, jaka miała przekształcić progresywnego teologa w konserwatywnego strażnika wiary. Niektórzy próbują mówić o dwóch Ratzingerach, a także łączyć tę zmianę z objęciem urzędu biskupiego czy też podjęciem obowiązków prefekta Kongregacji Nauki Wiary. Inni stawiają tezę o wyraźnej ewolucji J. Ratzingera związanej z wydarzeniami roku 1968. Zdaniem autora artykułu w latach 1965–1966 mógł dokonać się pewien rozwój teologii Ratzingera w odniesieniu do kwestii odnowy Kościoła. Ta hipoteza badawcza została skonfrontowana z tekstami niemieckiego teologa. W pierwszej części artykułu ukazane zostało bolesne doświadczenie Ratzingera, który już pod koniec Soboru Watykańskiego II spotyka się z błędną recepcją zamysłu i dokumentów soboru. W drugiej części poddany został analizie problem odnowy fałszywej, powierzchownej, dalekiej od intencji soboru i samego Ratzingera. Następnie zbadane zostały kryteria autentycznej odnowy formułowane przez niemieckiego teologa we wspomnianych latach. Problem rozróżnienia między odnową autentyczną a fałszywą wydaje się dzisiaj szczególnie aktualny.

Bibliografia

  1. Allen Jr. J.L., Cardinal Ratzinger. The Vatican’s Enforcer of the Faith, New York–London 2000. [Google Scholar]
  2. Ayres L., Kelly P., Humphries T., Benedict XVI: A Ressourcement Theologian?, [in:] Ressourcement: A Movement for Renewal in Twentieth-Century Catholic Theology, eds. G. Flynn, P.D. Murray, New York 2011, pp. 423–439. [Google Scholar]
  3. Babiński J., Kuczyńska M., Odnowa teologii szansą dla Kościoła i wiary. Projekt Josepha Ratzingera/Benedykta XVI, “Studia Theologica Varsaviensia” 60/2 (2022), pp. 10–53. [Google Scholar]
  4. Bachanek G., Ksiądz Profesor Joseph Ratzinger na Soborze Watykańskim II, [in:] Studia Soborowe. Historia i recepcja Vaticanum II, ed. M. Białkowski, Toruń 2014, pp. 93–122. [Google Scholar]
  5. Balthasar H.U. von, Burzenie bastionów, transl. E. Marszał, J. Zakrzewski, Kraków 2000. [Google Scholar]
  6. Balthasar H.U. von, Rechenschaft 1965, Einsiedeln 1965. [Google Scholar]
  7. Beyga P., Wybrane aspekty odnowy liturgii w teologicznej refleksji Josepha Ratzingera pięćdziesiąt lat od zakończenia II Soboru Watykańskiego, “Wrocławski Przegląd Teologiczny” 24/1 (2016), pp. 89–100. [Google Scholar]
  8. Congar Y., True and False Reform of the Church, transl. P. Philibert, Collegeville, MN 2011. [Google Scholar]
  9. Czaja A., Wyznawać moc Ducha w historii. Myśl papieża Benedykta XVI ku odnowie Kościoła, [in:] Crux Christi – spes nostra. Księga pamiątkowa dedykowana Księdzu Biskupowi Janowi Kopcowi z okazji 60-lecia urodzin, 35-lecia prezbiteratu, 15-lecia sakry biskupiej i 25-lecia pracy naukowej, Series: Opolska Biblioteka Teologiczna 101, eds. K. Dola, N. Widok, Lublin–Opole 2007, pp. 183–193. [Google Scholar]
  10. De Mey P., Church Renewal and Reform in the Documents of Vatican II: History, Theology, Terminology, “The Jurist” 71 (2011), pp. 369–400. [Google Scholar]
  11. Dulles A., True and False Reform, “First Things” 135 (2003), pp. 14–19. [Google Scholar]
  12. Flynn G., Murray P.D. (eds.), Ressourcement: A Movement for Renewal in Twentieth-Century Catholic Theology, New York 2012. [Google Scholar]
  13. Gałda W., Droga duchowa Hansa Ursa von Balthasara – lata 1940–1988, “Tarnowskie Studia Teologiczne” 34/1 (2015), pp. 25–46. [Google Scholar]
  14. Góźdź K., Kościół jako znak chrześcijańskiej odnowy, [in:] Dlaczego jeszcze jestem w Kościele?, eds. K. Góźdź, S. Kunka, Lublin 2013, pp. 109–122. [Google Scholar]
  15. Grumett D., Movements of Ressourcement in Theology: Foundations for a Council of Renewal, [in:] The Oxford Handbook of Vatican II, eds. C. Clifford, M. Faggioli, Oxford 2023, pp. 44–60. [Google Scholar]
  16. Heim M.H., Joseph Ratzinger. Life in the Church and Living Theology. Fundamentals of Ecclesiology with Refence to Lumen Gentium, San Francisco 2007. [Google Scholar]
  17. Kelly P. (ed.), Ressourcement Theology: A Sourcebook, London 2022. [Google Scholar]
  18. Küng H., Kardinal Ratzinger, Papst Wojtyla und die Angst vor der Freiheit. Nach langem Schweigen ein offenes Wort (1985), [in:] Katholische Kirche – wohin? Wider den Verrat am Konzil, eds. N. Greinacher, H. Küng, München 1986, pp. 389–407. [Google Scholar]
  19. Mushi E., Benedict XVI’s Hermeneutics of Reform and Its Implication for the Renewal of the Church, “Pacifica” 26/3 (2013), pp. 279–294. [Google Scholar]
  20. Nichols A., The Thought of Pope Benedict XVI. An Introduction to the Theology of Joseph Ratzinger, London 2007. [Google Scholar]
  21. Ratzinger J., Angesichts der Welt von heute, Überlegungen zur Konfrontation mit der Kirche im Schema XIII, “Wort und Wahrheit” 20 (1965), pp. 493–504. [Google Scholar]
  22. Ratzinger J., Ergebnisse und Probleme der dritten Konzilsperiode, Köln 1965 (Polish translation: J. Ratzinger, Osiągnięcia i problemy trzeciej sesji, [in:] J. Ratzinger, O nauczaniu II Soboru Watykańskiego. Formułowanie – przekaz – interpretacja, vol. 1, Series: Opera Omnia 7/1, eds. K. Góźdź, M. Górecka, transl. W. Szymona, Lublin 2016, pp. 364–412). [Google Scholar]
  23. Ratzinger J., Die erste Sitzungsperiode des Zweiten Vatikanischen Konzils. Ein Rückblick, Köln 1963 (Polish translation: J. Ratzinger, Pierwsza sesja Soboru Watykańskiego II, [in:] J. Ratzinger, O nauczaniu II Soboru Watykańskiego. Formułowanie – przekaz – interpretacja, vol. 1, Series: Opera Omnia 7/1, eds. K. Góźdź, M. Górecka, transl. W. Szymona, Lublin 2016, pp. 257–280). [Google Scholar]
  24. Ratzinger J., Der Katholizismus nach dem Konzil [lecture given on 14 July 1966 to the Katolikentag in Bamberg], [in:], J. Ratzinger, Zur Lehre des Zweiten Vatikanischen Konzils. Formulierung, Vermittlung, Deutung, vol. 2, Series: Gesammelte Schriften 7/2, ed. G.L. Müller, Freiburg im Breisgau 2012, pp. 1003–1025 (English translation: J. Ratzinger, Catholicism after the Council, transl. P. Russel, https://www.jstor.org/stable/pdf/27659331.pdf [access: 18.02.2024]; Polish translation: J. Ratzinger, Katolicyzm po Soborze, [in:] J. Ratzinger, O nauczaniu II Soboru Watykańskiego. Formułowanie – przekaz – interpretacja, vol. 2, Series: Opera Omnia 7/2, eds. K. Góźdź, M. Górecka, transl. E. Grzesiuk, Lublin 2016, pp. 892–911). [Google Scholar]
  25. Ratzinger J., Konzilsaussagen über die Mission außerhalb des Missionsdekrets, [in:] J. Ratzinger, Zur Lehre des Zweiten Vatikanischen Konzils. Formulierung, Vermittlung, Deutung, vol. 2, Series: Gesammelte Schriften 7/2, ed. G.L. Müller, Freiburg im Breisgau 2012, pp. 919–951 (Polish translation: J. Ratzinger, Wypowiedzi Soboru o misjach poza Dekretem misyjnym, [in:] J. Ratzinger, O nauczaniu II Soboru Watykańskiego. Formułowanie – przekaz – interpretacja, vol. 2, Series: Opera Omnia 7/2, eds. K. Góźdź, M. Górecka, transl. E. Grzesiuk, Lublin 2016, pp. 817–846). [Google Scholar]
  26. Ratzinger J., Die letzte Sitzungsperiode des Konzils, Köln 1966 (Polish translation: J. Ratzinger, Ostatnia sesja soboru, [in:] J. Ratzinger, O nauczaniu II Soboru Watykańskiego. Formułowanie – przekaz – interpretacja, vol. 1, Series: Opera Omnia 7/1, eds. K. Góźdź, M. Górecka, transl. W. Szymona, Lublin 2016, pp. 461–503). [Google Scholar]
  27. Ratzinger J., Die pastoralen Implikationen der Lehre von der Kollegialität der Bischöfe, [in:] J. Ratzinger, Das neue Volk Gottes. Entwürfe zur Ekklesiologie, Düsseldorf 1970, pp. 201–224 (Polish translation: J. Ratzinger, Duszpasterskie implikacje nauki o kolegialności biskupów, “Concilium. Międzynarodowy Przegląd Teologiczny” 1–10 [1965–1966], pp. 52–68). [Google Scholar]
  28. Ratzinger J., Sentire ecclesiam, “Geist und Leben” 36 (1963), pp. 321–326 (Polish translation: J. Ratzinger, Sentire ecclesiam, [in:] J. Ratzinger, O nauczaniu II Soboru Watykańskiego. Formułowanie – przekaz – interpretacja, vol. 1, Series: Opera Omnia 7/1, eds. K. Góźdź, M. Górecka, transl. W. Szymona, Lublin 2016, pp. 281–287). [Google Scholar]
  29. Ratzinger J., Was heißt Erneuerung der Kirche? [a lecture given on 18 June 1965 to Catholic students in Münster], [in:] J. Ratzinger, Kirche – Zeichen unter den Völkern. Schriften zur Ekklesiologie und Ökumene, vol. 2, Series: Gesammelte Schriften 8/2, ed. G.L. Müller, Freiburg im Breisgau 2010, pp. 1186–1202 (Polish translation: J. Ratzinger, Na czym polega odnowa Kościoła?, [in:] J. Ratzinger, Kościół – znak wśród narodów. Pisma eklezjologiczne i ekumeniczne, vol. 2, Series: Opera Omnia 8/2, eds. K. Góźdź, M. Górecka, transl. W. Szymona, Lublin 2013, pp. 1099–1113). [Google Scholar]
  30. Ratzinger J., Weltoffene Kirche? Überlegungen zur Struktur des Zweiten Vatikanischen Konzils [a lecture given on 23 July 1966 in Aachen to the Katholischen Studentengemeinde], [in:] J. Ratzinger, Zur Lehre des Zweiten Vatikanischen Konzils. Formulierung, Vermittlung, Deutung, vol. 2, Series: Gesammelte Schriften 7/2, ed. G.L. Müller, Freiburg im Breisgau 2012, pp. 980–1002 (Polish translation: J. Ratzinger, Kościół otwarty na świat? Refleksje nad strukturą Soboru Watykańskiego II, [in:] J. Ratzinger, O nauczaniu II Soboru Watykańskiego. Formułowanie – przekaz – interpretacja, vol. 2, Series: Opera Omnia 7/2, eds. K. Góźdź, M. Górecka, transl. E. Grzesiuk, Lublin 2016, pp. 871–891). [Google Scholar]
  31. Rowland T., Ratzinger’s Faith. The Theology of Pope Benedict XVI, New York 2008. [Google Scholar]
  32. Sawa P., Benedykta XVI teologia odnowy Kościoła. Wokół eklezjologii nowej ewangelizacji, “Studia Pelplińskie” 49 (2016), pp. 245–267. [Google Scholar]
  33. Schmälzle U.F., Bekehrung oder Neurose? Der Weg der Kirche nach dem II. Vatikanum unter dem Anspruch der Selbstevangelisierung, [in:] Das Konzil war erst der Anfang. Die Bedeutung des II. Vatikanums für Theologie und Kirche, ed. K. Richter, Mainz 1991, pp. 119–139. [Google Scholar]
  34. Schönborn C., Posłowie, [in:] H.U. von Balthasar, Burzenie bastionów, transl. E. Marszał, J. Zakrzewski, Kraków 2000, pp. 67–73. [Google Scholar]
  35. Seewald P., Benedykt XVI. Życie, transl. W. Szymona, Kraków 2021. [Google Scholar]
  36. Verweyen H., Joseph Ratzinger – Benedikt XVI. Die Entwicklung seines Denkens, Darmstadt 2007. [Google Scholar]
  37. Wiedenhofer S., Die Theologie Joseph Ratzingers/Benedikts XVI. Ein Blick auf das Ganze, Regensburg 2016. [Google Scholar]
  38. Zatwardnicki S., Hermeneutyka reformy – hermeneutyka wiary, “Teologia w Polsce” 10/2 (2016), pp. 141–164. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.