Salta al menu principale di navigazione Salta al contenuto principale Salta al piè di pagina del sito
Wrocławski Przegląd Teologiczny

V. 32 N. 1 (2024): A Tribute to Joseph Ratzinger – Benedict XVI, vol. 2

Filozofia

Filozoficzna analiza pojęcia wiary na podstawie encyklik Benedykta XVI

DOI: https://doi.org/10.52097/wpt.5657  [Google Scholar]
Pubblicato: 2024-07-11

Abstract

Artykuł podejmuje problem wiary w oparciu o trzy encykliki ­Benedykta XVI. Autor zwraca uwagę na to, co i w jaki sposób papież mówi o wierze z punktu widzenia analizy filozoficznej w nurcie realistycznym. W tym podejściu ważne jest ukazanie istoty, celu oraz struktury aktu wiary. Przeprowadzone studium pozwala wnioskować, że Benedykt XVI broni twierdzenia, które głosi, że wiara nadprzyrodzona to podstawa (baza, substancja) rzeczy niewidzialnych (List do Hebrajczyków). Dzięki wierze możliwe staje się uobecnienie celu w postaci życia wiecznego (szczęśliwego). Zaktualizowanie pełni życia domaga się zaangażowania intelektu i woli w akcie wiary. W ten sposób papież podkreśla, że wiarę konstytuują zarówno racje przedmiotowe (cel), jak i podmiotowe (struktura wiary). Filozoficzna analiza pojęcia wiary ukazana w artykule nie polega tylko na przytoczeniu stanowiska Benedykta XVI, lecz dotyczy również przywołania poglądów tych myślicieli (Bacon, Luter, Kant), z którymi papież polemizuje.

Riferimenti bibliografici

  1. Benedict XVI, Apostolic Letter Porta Fidei, 2011. [Google Scholar]
  2. Benedict XVI, Encyclical Letter Caritas in Veritate, 2009. [Google Scholar]
  3. Benedict XVI, Encyclical Letter Deus Caritas Est, 2005. [Google Scholar]
  4. Benedict XVI, Encyclical Letter Spe Salvi, 2007. [Google Scholar]
  5. Benedykt XVI, Moja wiara, transl. A. Gogolin, Kraków 2023. [Google Scholar]
  6. Benedykt XVI, O Wierze, rozumie i uniwersytecie, [in:] Benedykt XVI, Poznanie prawdy. Wykłady papieskie, Kraków 2017, pp. 25–53. [Google Scholar]
  7. Benedykt XVI, Wiara to nie idea, lecz życie, transl. R. Skrzypczak, [in:] Benedykt XVI, Co to jest chrześcijaństwo? Testament duchowy, Kraków 2023, pp. 123–138. [Google Scholar]
  8. Benedykt XVI, Wiara, nadzieja, miłość. Przewodnik po życiu chrześcijańskim, ed. T. Samulnik, Kraków 2022. [Google Scholar]
  9. Blanco Sarto P., Faith in the Year of Faith. Ratzinger’s Proposal, “Polonia Sacra” 17/2 (2013), pp. 5–15. [Google Scholar]
  10. Blanco-Sarto P., Thomistic Themes in Joseph Ratzinger/Benedict XVI’s Theology, “Wrocław Theological Review” 30/1 (2022), pp. 35–66. [Google Scholar]
  11. Bugajak G., “Reason and Faith”. The Problem of the Separation of Disciplines, “Studia Philosophiae Christianae” 56 (2020), Special Issue 2, pp. 139–157. [Google Scholar]
  12. Cain P.N., Technology and Freedom: Pope Benedict XVI on Faith, Reason, and Politics, “Perspectives on Political Science” 41 (2012), pp. 3–10. [Google Scholar]
  13. Catechism of the Catholic Church, 1992. [Google Scholar]
  14. Corkery J., Reflection on the Theology of Joseph Ratzinger (Pope Benedict XVI), “Acta Theologica” 32/2 (2012), pp. 17–34. [Google Scholar]
  15. Guerreiro E., Świadek prawdy. Biografia Benedykta XVI, transl. J. Tomaszek, Kraków 2018. [Google Scholar]
  16. Horak T., Teologia wiary w Liście do Hebrajczyków, “Collectanea Theologica” 61 (1991), pp. 49–62. [Google Scholar]
  17. Jaroszyński P., Nauka i jej cele w kontekście historii, [in:] Spór o cel. Problematyka celu i celowościowego wyjaśniania, eds. A. Maryniarczyk, K. Stępień, P. Gondek, Lublin 2008, pp. 57–71. [Google Scholar]
  18. John Paul II, Encyclical Letter Fides et Ratio, 1998. [Google Scholar]
  19. Kant I., Krytyka praktycznego rozumu, transl. J. Gałecki, Warszawa 2012. [Google Scholar]
  20. Kaucha K., Joseph Ratzinger’s Argument for the Epistemological Seriousness of Faith, “Verbum Vitae” 39/4 (2021), pp. 1277–1294. [Google Scholar]
  21. Maryniarczyk A., Koncepcja substancji w ujęciu Arystotelesa i św. Tomasza z Akwinu, [in:] Substancja. Natura. Prawo naturalne, eds. A. Maryniarczyk, K. Stępień, P. Gondek, Lublin 2006, pp. 89–119. [Google Scholar]
  22. Nowakowski D., Rozum i wiara w myśli Marcina Lutra, “Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Filozofia” 13 (2016), pp. 247–261. [Google Scholar]
  23. Płotka M., Habitus w koncepcji Arystotelesa i jego średniowiecznych komentatorów, “Hybris” 31/4 (2015), pp. 1–20. [Google Scholar]
  24. Possenti V., Faith and Reason: What Relationship?, “Zeszyty Naukowe KUL” 59/1 (2016), pp. 3–16. [Google Scholar]
  25. Proniewski A., Problematyka wiary w nauczaniu Benedykta XVI, “Rocznik Teologii Katolickiej” 10 (2011), pp. 113–130. [Google Scholar]
  26. Ratzinger J., Europa Benedykta w kryzysie kultur, transl. W. Dzieża, Częstochowa 2005. [Google Scholar]
  27. Ratzinger J., Wiara a teologia, [in:] J. Ratzinger, Kościół. Pielgrzymująca wspólnota wiary, transl. W. Szymona, Kraków 2005, pp. 13–23. [Google Scholar]
  28. Ratzinger J., Wiara i egzystencja, [in:] J. Ratzinger, Przyszłość wiary. Refleksje teologiczne, transl. J. Marecki, Kraków 2019, pp. 39–67. [Google Scholar]
  29. Ratzinger J., Wiara – prawda – tolerancja. Chrześcijaństwo a religie świata, transl. R. Zajączkowski, Kielce 2005. [Google Scholar]
  30. Ratzinger J., Wolność i prawda, [in:] J. Ratzinger, Prawda i wolność. Rozważania o współczesności, transl. R. Zajączkowski, Kraków 2020, pp. 133–178. [Google Scholar]
  31. Ratzinger J., Wprowadzenie w chrześcijaństwo, transl. Z. Włodkowa, Kraków 1994. [Google Scholar]
  32. Ratzinger J./Benedykt XVI, Jezus z Nazaretu, Part 1: Od chrztu w Jordanie do przemienienia, transl. W. Szymona, Kraków 2007. [Google Scholar]
  33. Ratzinger J./Benedykt XVI, Jezus z Nazaretu, Part 2: Od wjazdu do Jerozolimy do zmar¬twychwstania, transl. W. Szymona, Kielce 2011. [Google Scholar]
  34. Seewald P., Benedykt XVI. Życie, transl. W. Szymona, Kraków 2021. [Google Scholar]
  35. Sieńkowski M., Koncepcja dobra najwyższego w ujęciu Tomasza z Akwinu i Immanuela Kanta, “Nurt SVD” 145/1 (2019), pp. 236–252. [Google Scholar]
  36. Sieńkowski M., O wierze i religii w systemie Immanuela Kanta, “Człowiek w Kulturze” 28 (2018), pp. 421–437. [Google Scholar]
  37. Sieńkowski M., Przedmiotowy aspekt wiary według Immanuela Kanta, “Studia Ełckie” 20/4 (2018), pp. 429–439. [Google Scholar]
  38. Sieńkowski M., Wiara a inne typy poznania, “Civitas et Lex” 4 (2014), pp. 69–81. [Google Scholar]
  39. Sieńkowski M., Wiara a racjonalność, Ełk 2020. [Google Scholar]
  40. Słupek R., Teologia aktu wiary w nauczaniu Benedykta XVI w Roku Wiary, “Wrocław Theological Review” 21/2 (2013), pp. 115–126. [Google Scholar]
  41. Tarnowski K., Usłyszeć niewidzialne. Zarys filozofii wiary, Kraków 2005. [Google Scholar]
  42. Tatarkiewicz W., Historia filozofii, vol. 3, Warszawa 2002. [Google Scholar]
  43. Thomas Aquinas, Summa Theologiae, https://www.newadvent.org/summa/ [access: 29.10.2023]. [Google Scholar]
  44. Tomasz z Akwinu, Kwestie dyskutowane o prawdzie, vol. 1, transl. A. Aduszkiewicz, L. Kuczyński, J. Ruszczyński, Kęty 1988. [Google Scholar]
  45. Tomasz z Akwinu, Suma teologiczna, ed. S. Bełcha, vol. 1–34, London 1961–1986. [Google Scholar]
  46. Tomaszewska A., Kant’s Reconception of Religion and Contemporary Secularism, “Roczniki Filozoficzne” 64/4 (2016), pp. 125–148. [Google Scholar]
  47. Wąsek D., Foundations of the Definition of Faith in Dialogue with Porta Fidei by Benedict XVI, “Roczniki Teologiczne” 62/9 (2015), pp. 161–171. [Google Scholar]
  48. Węcławik J., Horyzonty antropologiczne encyklik papieża Benedykta XVI, “Nurt SVD” 152/2 (2022), pp. 213–249. [Google Scholar]
  49. Zyzak W., Faith According to Cardinal Joseph Ratzinger, “The Person and the Challenges” 3/1 (2013), pp. 139–155. [Google Scholar]

Downloads

I dati di download non sono ancora disponibili.