Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Biuletyn Stowarzyszenia Kanonistów Polskich

Tom 30 Nr 33 (2020)

Artykuły

Władza w Kościele. Ujęcie teologiczno-prawne

DOI: https://doi.org/10.32077/skp.2020.33.1-6  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.06.2020

Abstrakt

Niniejszy artykuł podejmuje problematykę specyfiki władzy w Kościele. Autor wychodzi od przesłanek biblijnych i teologicznych, by następnie scharakteryzować jej prawnokanoniczne aspekty. Władza kościelna wywodzi się od Chrystusa, została przekazana drogą święceń, jest związana z upoważnieniem aktów autorytatywnych w zakresie nauczania, uświęcania oraz rządzenia ludem Bożym, a wykonywana jest na sposób służby. Zgodnie z wolą Założyciela Kościoła, jest to jedna władza, choć odnosi się do poszczególnych funkcji i zadań. Kodeks Prawa Kanonicznego z 1983 r. ze względu na sposób aktualizacji dzieli władzę kościelną na władzę święceń (potestas ordinis) i władzę rządzenia (potestas regiminis seu iurisdictionis). Pierwsza aktualizuje się przez ważne przyjęcie sakramentu święceń, a druga – za pośrednictwem urzędu lub delegacji. Z kolei kościelną władzę rządzenia ze względu na sposób aktualizacji dzieli na zwyczajną (ordinaria) i delegowaną (delegata).

Bibliografia

  1. Adamczyk, Jerzy. 2014. „Współpracownicy proboszcza w parafii w świetle przepisów prawnych.” Studia Prawnicze KUL 3:7-28. [Google Scholar]
  2. Arrieta, Juan I. 2011. „Hierarchiczny ustrój Kościoła.” W Codex Iuris Canonici. Kodeks Prawa Kanonicznego. Komentarz. Powszechne i partykularne ustawodawstwo Kościoła katolickiego. Podstawowe akty polskiego prawa wyznaniowego. Edycja polska na podstawie wydania hiszpańskiego, red. Piotr Majer, 370-440. Kraków: Wolters Kluwer Polska. [Google Scholar]
  3. Bartczak, Adam. 2014. „Proboszcz.” W Wielka Encyklopedia Prawa. T. 2: Prawo Kanoniczne, red. Grzegorz Leszczyński, 162. Warszawa: Fundacja „Ubi societas, ibi ius”. [Google Scholar]
  4. Bączkowicz, Franciszek, Józef Baron, i Władysław Stawinoga. 1957. Prawo kanoniczne. Podręcznik dla duchowieństwa. T. 1. Opole: Wydawnictwo Diecezjalne św. Krzyża. [Google Scholar]
  5. Bocian, Jan B. 2012. „Idea władzy w tradycji biblijnej i nauczaniu kościelnym.” Forum Politologiczne 14:85-113. [Google Scholar]
  6. Calvo, Juan. 2011. „Hierarchiczny ustrój Kościoła.” W Codex Iuris Canonici. Kodeks Prawa Kanonicznego. Komentarz. Powszechne i partykularne ustawodawstwo Kościoła katolickiego. Podstawowe akty polskiego prawa wyznaniowego. Edycja polska na podstawie wydania hiszpańskiego, red. Piotr Majer, 440-76. Kraków: Wolters Kluwer Polska. [Google Scholar]
  7. Calvo-Álvarez, Joaquin, 2011. „Postępowanie sądowe w ogólności.” W Codex Iuris Canonici. Kodeks Prawa Kanonicznego. Komentarz. Powszechne i partykularne ustawodawstwo Kościoła katolickiego. Podstawowe akty polskiego prawa wyznaniowego. Edycja polska na podstawie wydania hiszpańskiego, red. Piotr Majer, 1050-111. Kraków: Wolters Kluwer Polska. [Google Scholar]
  8. Chlewiński, Zdzisław, i Stanisław Majdański. 1989. „Autorytet.” W Encyklopedia katolicka, t. 1, red. Feliks Gryglewicz, 1161-168. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL. [Google Scholar]
  9. Dawidowski, Wiesław, Zuzanna Radzik, Tomasz Rowiński, i in. 2019. „Władza duchowa nieabsolutna?” Więź 4:93-105. [Google Scholar]
  10. Dullak, Kazimierz. 2011. „Najwyższa władza w Kościele a organy wspomagające ją.” Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie 16:49-58. [Google Scholar]
  11. Dzierżon, Ginter. 2012. „Wykonywanie władzy delegowanej kilku lub wielu osobom (kan. 140-141 KPK).” Annales Canonici 8:99-108. DOI: https://doi.org/10.15633/acan.589 [Google Scholar]
  12. Góralski, Wojciech. 2011. „Zasada jedności władzy w Kościele a podział jej funkcji na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą.” W Organizacja i funkcjonowanie administracji w Kościele, red. Józef Krukowski, Wiesław Kraiński, i Mirosław Sitarz, 47-63. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. [Google Scholar]
  13. Grabowski, Ignacy. 1948. Prawo kanoniczne. Wyd. 4. Warszawa: Gebethner i Wolff. [Google Scholar]
  14. Jougan, Alojzy. 1958. Słownik kościelny łacińsko-polski. Wyd. 3. Poznań–Warszawa–Lublin: Wydawnictwo Księgarnia św. Wojciecha. [Google Scholar]
  15. Kasprzak, Sylwester. 2005. „Teologiczny charakter prawa kanonicznego i jego porządkująca rola w społeczności Kościoła.” Roczniki Nauk Prawnych 15, nr 2:313-49. [Google Scholar]
  16. Kraiński, Wiesław. 2019. „Wikariusz sądowy.” W Leksykon Prawa Kanonicznego, red. Mirosław Sitarz, 2942-947. Lublin: Stowarzyszenie Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. [Google Scholar]
  17. Królikowski, Janusz. 2014. „Wolność, władza i wspólnota w świetle nauczania II Soboru Watykańskiego.” Studia Socialia Cracoviensia 6:149-61. DOI: https://doi.org/10.15633/ssc.781 [Google Scholar]
  18. Królikowski, Janusz. 2017. „Kryzys władzy w Kościele i kolegialność.” Sympozjum 33, nr 2:193-209. [Google Scholar]
  19. Krukowski, Józef. 1985. Administracja w Kościele. Zarys kościelnego prawa administracyjnego. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL. [Google Scholar]
  20. Krukowski, Józef. 2005. „Hierarchiczny ustrój Kościoła.” W Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego. T. II/1: Księga II. Lud Boży, red. Józef Krukowski, 156- 473. Poznań: Pallottinum. [Google Scholar]
  21. Krukowski, Józef. 2007. „Sądy w ogólności.” W Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego. T. V: Księga VII. Procesy, red. Józef Krukowski, 12-122. Poznań: Pallottinum. [Google Scholar]
  22. Krukowski, Józef. 2019. „Proboszcz.” W Leksykon Prawa Kanonicznego, red. Mirosław Sitarz, 2245-250. Lublin: Stowarzyszenie Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. [Google Scholar]
  23. Krzywda, Józef. 2019a. „Urząd kościelny.” W Leksykon Prawa Kanonicznego, red. Mirosław Sitarz, 2866. Lublin: Stowarzyszenie Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. [Google Scholar]
  24. Krzywda, Józef. 2019b. „Władza kościelna.” W Leksykon Prawa Kanonicznego, red. Mirosław Sitarz, 2978-980. Lublin: Stowarzyszenie Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. [Google Scholar]
  25. Lempa, Florian. 1991a. „Pojęcie i podział władzy w Kodeksie Prawa Kanonicznego z 1983 roku.” Kościół i Prawo 9:223-40. [Google Scholar]
  26. Lempa, Florian. 1991b. Przestępne nadużycie władzy kościelnej w prawie powszechnym Kościoła łacińskiego. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL. [Google Scholar]
  27. Lempa, Florian. 2013. Kompetencje, uprawnienia i obowiązki w Kościele Katolickim. Białystok: Wydawnictwo Temida 2. [Google Scholar]
  28. Łojko, Marcin. 2016. „Wykorzystanie urzędów do popełnienia przestępstwa.” W Salus animarum suprema lex w świetle kanonicznego prawa karnego, red. Marek Saj, 125-44. Warszawa: Wydawnictwo „Scriptum”. [Google Scholar]
  29. Łukaszyk, Romuald. 1969. „Pojęcie Kościoła jako ludu Bożego w eklezjologii Vaticanum II.” Rocznik Teologiczno-Kanoniczny 2:41-62. [Google Scholar]
  30. McKenzie, John L. 1972. Władza w Kościele. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax. [Google Scholar]
  31. Orzeszyna, Krzysztof. 2002. „Władza wikariusza biskupiego według Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 roku.” Roczniki Nauk Prawnych 12, nr 2:139-50. [Google Scholar]
  32. Ozorowski, Mieczysław. 2004. „Urząd i posługa w Kościele.” Studia Teologiczne: Białystok, Drohiczyn, Łomża 22:15-25. [Google Scholar]
  33. Pawluk, Tadeusz. 2015. Prawo kanoniczne według Kodeksu Jana Pawła II. T. 1: Zagadnienia wstępne i normy ogólne. Olsztyn: Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne. [Google Scholar]
  34. Pikus, Tadeusz. 2003. O władzy w Kościele. Warszawa: Centrum Katechetyczne Archidiecezji Warszawskiej. [Google Scholar]
  35. Piwowarski, Władysław. 1988. „Zasada pomocniczości w Kościele.” W Kościół – świat – świeccy, red. Zbigniew Borowik, 42-60. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax. [Google Scholar]
  36. Piwowarski, Władysław. 1993a. „Autorytet.” W Słownik katolickiej nauki społecznej, red. Władysław Piwowarski, 17-18. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax. [Google Scholar]
  37. Piwowarski, Władysław. 1993b. „Panowanie.” W Słownik katolickiej nauki społecznej, red. Władysław Piwowarski, 124. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax. [Google Scholar]
  38. Przybysławska, Joanna. 2017. „Władza biskupa diecezjalnego w Kodeksie Prawa Kanonicznego z 1983 roku.” Kościół i Prawo 6 (19), nr 2:83-91. DOI: https://doi.org/10.18290/kip.2017.6.2-7 [Google Scholar]
  39. Sesboüé, Bernard. 2003. Władza w Kościele. Autorytet, prawda i wolność. Kraków: Wydawnictwo „M”. [Google Scholar]
  40. Sitarz, Mirosław. 2004. Słownik Prawa Kanonicznego. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax. [Google Scholar]
  41. Sitarz, Mirosław. 2014a. „Wikariusz biskupi.” W Wielka Encyklopedia Prawa. T. 2: Prawo Kanoniczne, red. Grzegorz Leszczyński, 254-55. Warszawa: Fundacja „Ubi societas, ibi ius”. [Google Scholar]
  42. Sitarz, Mirosław. 2014b. „Wikariusz generalny.” W Wielka Encyklopedia Prawa. T. 2: Prawo Kanoniczne, red. Grzegorz Leszczyński, 255. Warszawa: Fundacja „Ubi societas, ibi ius”. [Google Scholar]
  43. Sitarz, Mirosław. 2019a. „Wikariusz biskupi.” W Leksykon Prawa Kanonicznego, red. Mirosław Sitarz, 2917-928. Lublin: Stowarzyszenie Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. [Google Scholar]
  44. Sitarz, Mirosław. 2019b. „Wikariusz generalny.” W Leksykon Prawa Kanonicznego, red. Mirosław Sitarz, 2928-931. Lublin: Stowarzyszenie Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. [Google Scholar]
  45. Słowikowska, Anna. 2014. „Kompetencje koordynacyjne proboszcza. Wybrane zagadnienia.” Roczniki Nauk Prawnych 20, nr 2:191-212. [Google Scholar]
  46. Sobański, Remigiusz. 1975. „Wprowadzenie do zagadnienia roli prawa w Kościele.” Prawo Kanoniczne 18, nr 1-2:3-24. DOI: https://doi.org/10.21697/pk.1975.18.1-2.01 [Google Scholar]
  47. Sobański, Remigiusz. 1987. „Wprowadzenie do Kodeksu Prawa Kanonicznego.” Collectanea Theologica 57, nr 4:5-13. [Google Scholar]
  48. Sobański, Remigiusz. 2003. „Władza rządzenia.” W Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego. T. I: Księga I. Normy ogólne, red. Józef Krukowski, 212-33. Poznań: Pallottinum. [Google Scholar]
  49. Solik, Wojciech. 2018. „Prawo duchownych do otrzymywania urzędów kościelnych.” W Obowiązki i prawa duchownych w świetle Kodeksu Prawa Kanonicznego, red. Marek Saj, 41-68. Warszawa: Wydawnictwo „Scriptum”. [Google Scholar]
  50. Sołtys, Edward. 1986. „Wolność a władza (związki definicyjne).” Studia Filozoficzne 4:95-103. [Google Scholar]
  51. Stasiak, Marian. 1978. „Urząd wikariusza biskupiego.” Prawo Kanoniczne 21, nr 1- 2:99-111. DOI: https://doi.org/10.21697/pk.1978.21.1-2.07 [Google Scholar]
  52. Stasiak, Marian. 1984. „Teologiczne podstawy nowego Kodeksu Prawa Kanonicznego według konstytucji «Sacrae Disciplinae Leges».” Roczniki Teologiczno-Kanoniczne 31, z. 5:83-92. [Google Scholar]
  53. Syryjczyk, Jerzy. 2003. „Kompetencje wikariusza generalnego.” W Struktura i zadania kurii diecezjalnej. Materiały z ogólnopolskiej konferencji naukowej zorganizowanej w ramach obchodów „Roku Prymasa Tysiąclecia” przez Stowarzyszenie Kanonistów Polskich, Wydział Prawa Kanonicznego UKSW, Wydział Nauk Prawnych Towarzystwa Naukowego KUL oraz Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Warszawsko-Praskiej (Warszawa-Praga, 11-12 września 2001), red. Józef Krukowski, i Krzysztof Warchałowski, 37-73. Warszawa: Wydawnictwo UKSW. [Google Scholar]
  54. Syryjczyk, Jerzy. 2008a. Kanoniczne prawo karne. Część ogólna. Warszawa: Wydawnictwo UKSW. [Google Scholar]
  55. Syryjczyk, Jerzy. 2008b. Sankcje w Kościele. Część ogólna, komentarz. Warszawa: Wydawnictwo UKSW. [Google Scholar]
  56. Sztafrowski, Edward. 1985. Podręcznik prawa kanonicznego. T. 1. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej. [Google Scholar]
  57. Śliwiński, Piotr. 2018. „Prawo wiernych świeckich do otrzymywania urzędów i posług kościelnych.” W Obowiązki i prawa wiernych świeckich, red. Marek Saj, 89-106. Warszawa: Wydawnictwo „Scriptum”. [Google Scholar]
  58. Św. Augustyn. 1973. „Kazanie 340: W rocznicę święceń kapłańskich.” W Wybór mów (Kazania świąteczne i okolicznościowe), tłum. Jan Jaworski, 266-68. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej. [Google Scholar]
  59. Wilemska, Elżbieta. 2013. „Urząd kościelny.” W Encyklopedia katolicka, t. 19, red. Edward Gigilewicz, 1414-415. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL. [Google Scholar]
  60. Wroceński, Józef. 2011. „Kompetencje administracyjne w Kościele na mocy zwyczajnej władzy własnej i władzy zastępczej.” W Organizacja i funkcjonowanie administracji w Kościele, red. Józef Krukowski, Wiesław Kraiński, i Mirosław Sitarz, 143-65. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. [Google Scholar]
  61. Wroceński, Józef. 2012. „Potestà aministrativa ordinaria propria e vicaria.” W La funzione amministrativa nell’ordinamento canonico. Administrative function in canon law. Administracja w prawie kanonicznym. XIV Congresso Internazionale di Diritto Canonico. International Congress of Canon Law. Międzynarodowy Kongres Prawa Kanonicznego. Varsavia, 14-18 settembre 2011, red. Józef Wroceński, i Marek Stokłosa, 418-23. Warszawa: Wydawnictwo UKSW. [Google Scholar]
  62. Wroceński, Józef. 2016. „Wymiar kar kościelnych w kontekście salus animarum.” Sympozjum 2:9-40. [Google Scholar]
  63. Żurowski, Marian. 1962. „Podstawy władzy kościelnej z punktu widzenia teologiczno-kanonicznego.” Prawo Kanoniczne 5, nr 3-4:139-59. DOI: https://doi.org/10.21697/pk.1962.5.3-4.05 [Google Scholar]
  64. Żurowski, Marian. 1970. „Władza zwyczajna, delegowana czy kolegialna.” Prawo Kanoniczne 13, nr 1-2:49-57. DOI: https://doi.org/10.21697/pk.1970.13.1-2.03 [Google Scholar]
  65. Żurowski, Marian. 1977. „Fundament władzy i prawa w kościelnej wspólnocie.” Analecta Cracoviensia 9:361-68. DOI: https://doi.org/10.15633/acr.2937 [Google Scholar]
  66. Żurowski, Marian. 1979a. Hierarchiczne funkcje zarządzania Kościołem. T. 1. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej. [Google Scholar]
  67. Żurowski, Marian. 1979b. Hierarchiczne funkcje zarządzania Kościołem. T. 2. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej. [Google Scholar]
  68. Żurowski, Marian. 1985. Problem władzy i powierzania urzędów w Kościele katolickim. Kraków: Wydawnictwo WAM. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.