Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Biuletyn Stowarzyszenia Kanonistów Polskich

Tom 34 Nr 37 (2024)

Artykuły

Error in persona (kan. 1097 § 1 Kodeksu Prawa Kanonicznego) w świetle doktryny i orzecznictwa

DOI: https://doi.org/10.32077/bskp.6805  [Google Scholar]
Opublikowane: 11.06.2024

Abstrakt

Kan. 1097 Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 r., podobnie jak kan. 1083 § 1 Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1917 r. deklaruje, że błąd co do osoby (error in persona; w poprzednim Kodeksie error circa personam) powoduje nieważność małżeństwa. W tradycyjnym rozumieniu pojęcia „osoba” chodzi o tożsamość fizyczną, natomiast w rozumieniu szerszym, przyjmowanym szczególnie po wydaniu przez Rotę Rzymską wyroku c. Canals z 21 kwietnia 1970 r., tożsamość osoby stanowią jej cechy: etyczne, moralne, społeczne, religijne, etc.

Celem prezentowanego studium jest ukazanie błędu co do osoby (jako tytułu nieważności małżeństwa) w rozumieniu doktryny i orzecznictwa; w szczególności chodzi o pojęcie osoby jako przedmiot błędu. W pierwszej części omawia się stanowisko doktryny, w drugiej zaś stanowisko judykatury rotalnej. Zarówno w doktrynie, jak w orzecznictwie dominuje pogląd, w myśl którego osoba identyfikuje się w jej wymiarze fizycznym.

Error in persona, tytuł nieważności małżeństwa występujący zresztą rzadko, winien być stosowany zgodnie z intencją ustawodawcy, który w posoborowym Kodeksie Prawa Kanonicznego dokonał znaczących zmian, znosząc figurę prawną error redundans in errorem personae oraz wprowadzając error qualitatis directe et principaliter intentae i deceptio dolosa.

Bibliografia

  1. Bonnet, Piero A. 1985. Introduzione al consenso matrimoniale canonico. Milano: Giuffré. [Google Scholar]
  2. Candelier, Gaston. 1984. „L’influence du Concile Vatican II sur le chefs de nullité de mariage.” Revue de Droit Canonique 34:116-29. [Google Scholar]
  3. Catozzella, Francesco, i Luigi Sabbarese (red.). 2021. Il matrimonio nell’iter di revisione del Codice di diritto canonico. Atti editi e inediti. Città del Vaticano: Urbaniana University Press. [Google Scholar]
  4. Coronara, Mattteo. 1957. Institutiones Iuris Canonici ad usum utriusque cleri et scholarum. T. 3: De matrimonio et de Sacramentalibus. Torino: Marietti. [Google Scholar]
  5. D’Auria, Andrea. 2001, „Errore e consenso matrimoniale: rilievi interpretativi.” Apollinaris 74: 257-75. [Google Scholar]
  6. D’Auria, Andrea. 2007. Il consenso matrimoniale. Dottrina e giurisprudenza canonica. Roma: Arance. [Google Scholar]
  7. Erlebach, Grzegorz. 2009. „L’errore sulla persona e sulle qualità personali (can. 1097).” W La giurisprudenza della Rota Romana sul consenso matrimoniale (1908-2008), red. Associazione Canonistica Italiana, 61-84. Cittá del Vaticano: Liberia Editrice Vaticana. [Google Scholar]
  8. Franceschi, Hector. 1994. „La connessione tra l’errore nella qualità directe et principaliter intenta ed il dolo invalidante nel consenso matrimoniale.” Ius Ecclesiae 6:592-608. [Google Scholar]
  9. Franceschi, Hector. 1996. „Algunas consideraciones sobre el error de hecho – en la persona o en sus cualidades – y su relación con el error dolosamente causado.” W Curso de derecho matrimonial y procesal canónico para profesionales del foro. T. 12, red. Piero A. Bonnet, i Carlo Gullo, 249-66. Salamanca: Publicaciones Universidad de Salamanca. [Google Scholar]
  10. Funghini, Raffaello. 2003. „L’errore in persona (c. 1097 § 1).” W Diritto matrimoniale canonico. T. 2, red. Piero A. Bonnet, i Carlo Gullo, 147-61. Città del Vaticano: Libreria Editrie Vaticana. [Google Scholar]
  11. Gasparri, Petrus. 1932. Tractatus canonicus de matrimonio. T. 1. Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana. [Google Scholar]
  12. Giacchi, Orio. 1973. Il consenso nel matrimonio canonico. Milano: Giuffrè. [Google Scholar]
  13. Góralski, Wojciech. 2000. „Matrimonium facit consensus”. Z orzecznictwa Roty Rzymskiej w sprawach o nieważność małżeństwa z tytułów dotyczących zgody małżeńskiej (1984-1997). Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. [Google Scholar]
  14. Góralski, Wojciech. 2001. „Błąd co do osoby (kan. 1097 § 1) świetle wyroku Roty Rzymskiej c. Funghini z 4 kwietnia 1997 roku.” Ius Matrimoniale 6(12):183-202. [Google Scholar]
  15. Góralski, Wojciech. 2014. Matrimonium facit consensus. Z orzecznictwa Trybunału Roty Rzymskiej w sprawach o nieważność małżeństwa rozpoznanych z tytułów dotyczących zgody małżeńskie (1991-2013). Płock: Płocki Instytut Wydawniczy. [Google Scholar]
  16. Gullo, Carlo. 1986. „Note minime su retroattività e rapporto fra par. I e II del can. 1097 CIC.” Il Diritto Ecclesiastico 97, nr 2:356-66. [Google Scholar]
  17. Jemolo, Arturo C. 1993. Il matrimonio nel diritto canónico. Dal Concilio di Trento al Codice del 1917. Bologna: UTED. [Google Scholar]
  18. Michiels, Gommarus. 1955. Principia generalia de personis in Ecclesia. Parisiis–Tornaci–Romae: Desclée e Soci. [Google Scholar]
  19. Moneta, Paolo. 1970. „Errore sulle qualità e interpretazione evolutiva.” Il Diritto Ecclesiastico 81, nr 1:31-55. [Google Scholar]
  20. Moneta, Paolo. 1994. Il matriminio nel nuovo diritto canonico. Genova: ECIG. [Google Scholar]
  21. Mostaza Rodríguez, Antonio. 1988. „El error sobre la persona y sobre sus cualidades el en can. 1097 del nuevo Código.” W Estudios canónicos en homenaje al Professor D. Lamberto De Echeveria, red. Rafael Ocaña, 307-30. Salamanca: Publicaciones Universidad de Salamanca. [Google Scholar]
  22. Navarrete, Urbano. 1993. „Error circa personam et error circa qualitates communes seu non identificantes personam.” Periodica 82, nr 4:637-67. [Google Scholar]
  23. Navarrete, Urbano. 1998. „Error in persona (c. 1097 § 1).” Periodica 87, nr 2:351-401. [Google Scholar]
  24. Pompoedda, Mario F. 1984. „Annotazioni sul diritto marimoniale nel nuovo Codice Canonico.” W Il matrimonio nel nuovo Codice di Diritto Canonico, red. Marco Cè, 15-165. Padova: Libreria Editrice Gregoriana. [Google Scholar]
  25. Ricciardi, Gualtiero. 1986. „Errore sulla persona ed errore sulla qualità intesa direttamente e principalmente nel matrimonio canonico.” W La nuova legislazione matrimoniale canonica. Il conenso: elementi essenziali, difetti, vizi, red. Arcisodalizio della Curia Romana, 63-87. Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana. [Google Scholar]
  26. Scicluna, Charles. 2001. „L’errore di fatto (can. 1097) e l’errore doloso (can. 1098).” W Errore e dolo nella giurisprudenza della Rota Romana, red. Arcisodalizio della Curia Romana, 131-57. Città del Vaticano: Liberia Editrice Vaticana. [Google Scholar]
  27. Serrano Ruiz, José. 2000. „El concepto del persona en el canon 1097.” W Curso de derecho matrimonial y procesal canónico profesionales del foro. T. 15, brak inf. o redaktorze, 131-57. Salamanca: Publicaciones Universidad de Salamanca. [Google Scholar]
  28. Teti, Dionigi. 2006. La nullità del matrimonio per errore sulle qualità della persona. Aspetti sostanziali e processuali. Roma: Lateran University Press. [Google Scholar]
  29. Viladrich, Juan. 1998. El consentimiento matrimonial. Técnicas de calificación y exégesis de las causas canónicas de nulidad (cc. 1095 a 1107 CIC). Pamplona: EUNSA. [Google Scholar]
  30. Wernz, Franciscus, i Petrus Vidal. 1946. Ius canonicum. T. 5: Ius matrimoniale. Roma: Universitas Gregoriana. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.