Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Biuletyn Stowarzyszenia Kanonistów Polskich

Tom 29 Nr 32 (2019)

Artykuły

Wpływ osobowości dyssocjalnej na rozeznanie oceniające co do istotnych praw i obowiązków małżeńskich

DOI: https://doi.org/10.32077/skp.2019.32.1-11  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.06.2019

Abstrakt

Rozeznanie oceniające jest nieodzownym elementem zgody małżeńskiej, która stanowi akt ludzki, zakładając działanie umysłu i woli. Do podjęcia zobowiązań małżeńskich jest niezbędne nie tylko teoretyczne poznanie małżeństwa, lecz także zdolność umiejętnego, krytycznego zastanawiania się oraz dokonywania wyboru w sposób całkowicie wolny. Krytyczna ocena powinna obejmować ocenę znaczenia istotnych praw i obowiązków małżeńskich, jakie mają one zarówno same w sobie, jak i dla nupturienta w aspekcie etycznym, społecznym, prawnym i w indywidualnych istotnych wymiarach. W krytycznej ocenie istotnych praw i obowiązków małżeńskich chodzi przy tym o to, by nupturient potrafił krytycznie je ocenić nie tylko w odniesieniu do danego momentu (powzięcia zgody małżeńskiej), lecz także w odniesieniu do przyszłego życia małżeńskiego. Wybór ma być wyważony (electio ponderata), umotywowany. Gdy natomiast w przypadku osobowości dyssocjalnej ma miejsce zakłócenie harmonii wewnętrznej jego władz, co niewątpliwie wpływa na zdolność do krytycznej oceny, danej osobie może to znacznie utrudnić, a nawet uniemożliwić świadome zdeterminowanie swego stanowiska wobec konkretnego małżeństwa. Jeżeli osoba z osobowością dyssocjalną, czy inaczej mówiąc, psychopatyczną, podejmuje się mimo to zawarcia małżeństwa, krok ten nie jest oparty na rozważnej decyzji. U osoby dotkniętej takim brakiem harmonii zdolność wartościowania i krytycznego osądzania jest tak mocno naruszona, że nie jest ona w stanie pojąć elementów i relacji w małżeństwie, które ma zawrzeć. Dlatego jej wola nie potrafi się ukierunkować na naturalny i chrześcijański wymiar małżeństwa.

Bibliografia

  1. Aleksandrovskiy, Yuriy. 1997. Pogranichnyye psikhicheskiye rasstroystva: Rukovodstvo dlya vrachey. Rostov-na-Donu: Feniks. [Google Scholar]
  2. Gajda, Piotr M. 2000. Prawo małżeńskie Kościoła katolickiego. Tarnów: Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos. [Google Scholar]
  3. Góralski, Wojciech. 1986. „Zadania psychologa w sprawach o nieważność małżeństwa w świetle wymogów nowego prawa małżeńskiego.” Prawo Kanoniczne 29, nr 3-4:163-72. [Google Scholar]
  4. Góralski, Wojciech. 1991. Kanoniczna zgoda małżeńska (kanony: 1095-1107). Gdańsk: Wydawnictwo Prawnicze i Ekonomiczne „Lex”. [Google Scholar]
  5. Góralski, Wojciech. 2000a. Kanoniczne prawo małżeńskie. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Prawnicze [Google Scholar]
  6. Góralski, Wojciech. 2000b. Matrimonium facit consensus. Z orzecznictwa Roty Rzymskiej w sprawach o nieważność małżeństwa z tytułów dotyczących zgody małżeńskiej (1984-1997). Warszawa: Wydawnictwo UKSW. [Google Scholar]
  7. Góralski, Wojciech. 2011. Małżeństwo kanoniczne. Warszawa: LexisNexis. [Google Scholar]
  8. Góralski, Wojciech. 2013. „Poważny brak rozeznania oceniającego co do istotnych praw i obowiązków małżeńskich (kan. 1095, n. 2 KPK) w świetle wyroku Roty Rzymskiej coram Erlebach z 16 października 2008 r.” Ius Matrimoniale 18 (24):223-27. [Google Scholar]
  9. Góralski, Wojciech, i Ginter Dzierżon. 2011. Niezdolność konsensualna do zawarcia małżeństwa kanonicznego (kan. 1095, nn. 1-3 KPK). Warszawa: Wydawnictwo UKSW. [Google Scholar]
  10. Greszata, Marta. 2002. „O pojęciu kanonicznej niezdolności osoby do zawarcia małżeństwa. Aspekt kanoniczny.” W Wpływ zaburzeń osobowości na kanoniczną zdolność osoby do zawarcia małżeństwa, red. Andrzej Dzięga, i Marta Greszata, 11-25. Lublin: Wydawnictwo KUL. [Google Scholar]
  11. Kosowicz, Stanisław. 1988. Niezdolność do relacji międzyosobowych w małżeństwie (Studium w oparciu o wyroki rotalne okresu posoborowego). Radom: Kuria Diecezjalna. [Google Scholar]
  12. Kosowicz, Stanisław. 2000. Zdolność nupturientów do relacji międzyosobowych jako podstawa wyrażenia zgody małżeńskiej. Radom: [b.n.w]. [Google Scholar]
  13. Kowalski, Marian. 2003. „Brak rozeznania oceniającego. Problemy interpretacyjne.” W Kościelne Prawo Procesowe. Materiały i studia, red. Andrzej Dzięga, i Mirosław S. Wróbel, t. 3, 67-68. Lublin–Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu. [Google Scholar]
  14. Masiak, Marek. 1989. „Zaburzenia osobowości w ujęciu klinicznym.” W Wykłady z psychologii w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim w roku akademickim 1986/87, red. Adam Biela, Zenon Uchnast, i Tadeusz Witkowski, 267-92. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL. [Google Scholar]
  15. Paździor, Stanisław. 2009. Przyczyny psychiczne niezdolności osoby do zawarcia małżeństwa w świetle kan. 1095 n. 3. Lublin: Wydawnictwo KUL. [Google Scholar]
  16. Pospiszyl, Kazimierz. 1985. Psychopatia – Istota, przyczyny i sposoby resocjalizacji antysocjalności. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. [Google Scholar]
  17. Rosenhan, David, i Martin Seligman. 1994. Psychopatologia. T. 2. Warszawa: Polskie Towarzystwo Psychologiczne. [Google Scholar]
  18. Sztychmiler, Ryszard. 1997. Istotne obowiązki małżeńskie. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej. [Google Scholar]
  19. Voloshyna, Petro. 2000. Kryteriyi diahnostyky i likuvannya psykhichnykh rozladiv ta rozladiv povedinky u doroslykh. Klinichnyy posibnyk. Kharkiv: Арсіс. [Google Scholar]
  20. Wolman, Benjamin. 1966. “Classification of mental disorders.” Psychotherapy and Psychosomatics 14:50-65. [Google Scholar]
  21. Zubert, Bronisław W. 1985. Wiedza konieczna o heteroseksualności i trwałości małżeństwa w nauce prawa kanonicznego i jurysprudencji (1517-1917). Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL. [Google Scholar]
  22. Żurowski, Marian A. 1985. „Problem rozeznania oceniającego.” Prawo Kanoniczne 28, nr 3-4:3-15. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.