W artykule porównano wskazane formuły stosowane w listach prywatnych w czasach, gdy nie były znane inne pośrednie formy dialogu pisanego, ze formułami stosowanymi we współczesnych listach elektroniki osobistej. Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie, jakie zmiany pragmalingwistyczne (poza językoznawstwem formalnym) zaszły w relacji nadawcy i adresata listu. W jakim stopniu zmieniły się konwencje epistolarne i jaki ma to związek z ewolucją zwyczajów grzecznościowych. Wśród zmian obyczajowych chciałbym podkreślić formy dystansu i wspólnoty tworzone przez korespondentów.