Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Łódzkie Studia Teologiczne

Tom 33 Nr 1 (2024)

Varia

„Ze wszech miar stosownie zatem świątynią Boga nazywamy duszę sprawiedliwego” Absalona ze Sprinckirsbach kazanie XLI na poświęcenie kościoła – przekład i komentarz

  • Łukasz Libowski
  • Piotr Wilk
  • Mateusz Włosiński
DOI: https://doi.org/10.52097/lst.2024.1.213-232  [Google Scholar]
Opublikowane: 22.05.2024

Abstrakt

This article is devoted to one of the sermons by the great and illustrious Victorine preacher, Absalon of Sprinckirsbach (died 1205), author of the extensive collection Sermones festivales, which was first published in 1534 in Cologne, and was later reprinted in 1605 in Milan and in J.-P. Migne’s perennial Latin patrology. The sermon in question is the sermon XLI, one of four sermons by Absalon intended to be read or preached on the occasion of a church dedication ceremony – three of these occasional sermons are already available in Polish translation. A translation of the indicated work is offered here with brief commentaries in the form of footnotes to selected parts of it. The Latin text of the sermon is also included below, so that the two language versions, Latin and Polish, can be easily compared by the reader. The present work, which enriches the collection of those Victorine texts in which the allegorical meaning of the Christian temple is expounded and which are available in Polish, is an element of a broader research project, which will culminate in a study referring to Absalon’s theology of the house of God. This study will complement the article “Multa in his omnibus latent profunda mysteria.” Hugh, Richard and Adam of St Victor’s understanding of the church building.

Bibliografia

  1. Źródła [Google Scholar]
  2. Absalon Sprinckirsbacensis, Sermones festivales, PL 211, 13–294 = Absalon ze Sprinckirsbach, Kazanie XXXVIII na poświecenie kościoła, tłum. M. Włosiński, w: Mądrość wiktorynów. Z kultury intelektualnej szkoły św. Wiktora, red. W. Bajor, M.J. Janecki, Ł. Libowski, D. Poirel, Lublin–Kęty 2023 (w druku); P. Wilk, „To jest ten dom, w którym Chrystus chce się zatrzymać”. Absalona ze Sprinckirsbach kazanie XXXIX na poświęcenie kościoła – przekład i komentarz, Łódzkie Studia Teologiczne 32 (2023) 4, 245–260; Ł. Libowski, M. Włosiński, „Nakazał zbudować sobie dom, by w nim odbywały się uroczystości zaślubin”. Absalona ze Sprinckirsbach kazanie XL na poświęcenie kościoła – przekład i komentarz, Łódzkie Studia Teologiczne 32 (2023) 4, 171–196. [Google Scholar]
  3. Achardus de Sancto Victore, Sermo II et XIII, w: Achard de Saint-Victor, Sermons inédits. Texte latin avec introductions, notes, et tables, ed. J. Châtillon, Textes Philosophiques du Moyen Age 17, Paris 1970, s. 36–41, 131–168. [Google Scholar]
  4. Adamus de Sancto Victore, Sequentiae XXIV–XXV, w: J. Grosfillier, Les séquences d’Adam de Saint-Victor: Étude littéraire (poétique et rhétorique). Textes et traductions, commentaires, Bibliotheca [Google Scholar]
  5. Victorina 20, Turnhout 2008, 348–352 oraz 353–356 = Adam ze Świętego Wiktora, Sekwencje, [Google Scholar]
  6. tłum. T. Gacia, Ł. Libowski, M.H. Nowak, A. Strycharczuk, A. Wilczyński, P. Wilk, wpr. A. Strycharczuk, P. Sicard, przedm. T. Gacia, red. Ł. Libowski, A. Strycharczuk, Lublin 2023, 145–149 oraz 151–154. [Google Scholar]
  7. Anonimus de Sancto Victor, Sermo I–II, w: Galteri a Sancto Victore et quorumdam aliorum sermones inediti triginta sex, ed. J. Châtillon, Corpus Christianorum. Continuatio Mediaevalis 30, Turnhout 1975, 245–249, 275–280. [Google Scholar]
  8. Augustinus, De doctrina christiana. De vera religione, Corpus Christianorum. Series Latina 32, ed. J. Martin, Turnhout 1962 = Augustyn, De doctrina christiana. O nauce chrześcijańskiej. Tekst łacińsko-polski, tłum. i kom. J. Sulkowski, Warszawa 1989. [Google Scholar]
  9. Augustinus, In Iohannis evangelium tractatus CXXIV, Corpus Christianorum. Series Latina 36, ed. R. Willems, Turnhout 1954 = Augustyn, Homilie na Ewangelie i Pierwszy list św. Jana, cz. 2, tłum. W. Szołdarski, W. Kania, opr. i wstęp E. Stanula, Warszawa 1977. [Google Scholar]
  10. Augustinus, Sermo XXXII, PL 38, 196–207. [Google Scholar]
  11. Biblia Sacra juxta Vulgatam Clementinam, ed. M. Tvveedale, Londyn 2005. [Google Scholar]
  12. Filokalia, t. 1, tłum. C. Dobak, red. C. Dobak, S. Hiżycki, Kraków 2023. [Google Scholar]
  13. Hugo de Sancto Victore (?), Speculum de mysteriis Ecclesiae, PL 177, 335–380. [Google Scholar]
  14. Hugo de Sancto Victore, De dedicatione Ecclesiae (= De sacramentis christianae fidei, II, 5), w: PL 176, 439–442 = Ł. Libowski, „Ipsa quodammode ecclesia primum baptizatur”. Hugona ze Świętego Wiktora spojrzenie na rzeczywistość sakramentu poświęcenia kościoła: piąta część drugiej księgi jego „De sacramentis christianae fidei”, Liturgia Sacra 61 (2023) 1, 183–220.. [Google Scholar]
  15. Hugo de Sancto Victore, De meditatione, w: Hugues de Saint-Victor, Six opuscules spirituels, wstęp, ed. i tłum. R. Baron, Paris 1969, 44–59 = Hugon ze św. Wiktora, O medytacji, tłum. M. Buraczewski, Ł. Libowski, P. Wilk, w: Mądrość wiktorynów. Z kultury intelektualnej szkoły św. Wiktora, red. W. Bajor, M.J. Janecki, Ł. Libowski, D. Poirel, Lublin–Kęty 2022 (w druku). [Google Scholar]
  16. Hugo de Sancto Victore, Didascalicon de studio legendi, ed. Ch.H. Buttimer, Washington 1939 = Hugon ze św. Wiktora, Didascalicon, czyli co i jak czytać, tłum. P. Pludra-Żuk, wstęp J. Soszyński, kom. P. Pludra-Żuk, J. Soszyński, Bibliotheca Litterarum Medii Aevi 4, Warszawa 2017. [Google Scholar]
  17. Naso Publius Ovidius, Lekarstwa na miłość, tłum. J. Rościszewski, Warszawa–Wilno–Poznań 1922. [Google Scholar]
  18. Platonis Timaeus interprete Chalcidio cum eiusdem commentario, ed. I. Wrobel, Leipzig 1876 (reprint: Frankfurt am Main 1963); tekst dostępny jest online: https://chmtl.indiana.edu/tml/3rd-5th/CHALTIM_TEXT.html (dostęp: 7.06.2023). [Google Scholar]
  19. Richardus de Sancto Victore, Sermo I–II, w: Richard de Saint-Victor, Liber exceptionum. Texte critique avec introduction, notes et tables, ed. J. Châtillon, Textes Philosophiques du Moyen Age 5, Paris 1958, 375–379 = Ł. Libowski, „Studeamus, fratres carissimi, studeamus tam gloriosae civitatis cives esse”. Trzy kazania Ryszarda ze Świętego Wiktora z jego „Liber exceptionum” [II, X, 1–3] – wstęp, przekład, komentarz, Littera Antiqua 15 (2020), 11–17. [Google Scholar]
  20. Opracowania [Google Scholar]
  21. Abramowiczówna Z., Słownik grecko-polski, t. 2, Warszawa 1960. [Google Scholar]
  22. Bajor W., Ryszard ze św. Wiktora. „Doctor contemplationis et amoris”, w: Mądrość wiktorynów. Z kultury intelektualnej szkoły św. Wiktora, red. W. Bajor, M.J. Janecki, Ł. Libowski, D. Poirel, Lublin– [Google Scholar]
  23. Kęty 2023 (w druku). [Google Scholar]
  24. Bardski K., Duch Święty jako żywioły natury w symbolicznych interpretacjach Starego Testamentu w tradycji łacińskiej, Verbum Vitae 37 (2020) 1, 185–199. [Google Scholar]
  25. Białous M., Fenomen religii Prasłowian, Elpis 18 (2016), 145–152. [Google Scholar]
  26. Courcelle P., La culture antique d’Absalon de Saint-Victor, Journal des savants (1972) 4, 270–291. [Google Scholar]
  27. Feiss H., Dedication of a church. Introduction, w: On the sacraments. A selection of works of Hugh and Richard of St Victor, and Peter of Poitiers, red. H. Feiss, Victorine Texts in Translation 10, Turnhout 2020, 95–114. [Google Scholar]
  28. Totius Latinitatis lexicon, red. A. Forcellini i in., t. 2, Prati 1858–1860. [Google Scholar]
  29. Janecki M.J., Un caso del Humanismo cristiano en el siglo XII: La Escuela de san Víctor de París, El Mirador. Revista de la Facultad de Filosofía de la Universidad Pontificia de Salamanca 18 (2018–2019), 38–58. [Google Scholar]
  30. Kijewska A., Chalcydiusz, w: Powszechna encyklopedia filozofii, t. 2, red. M. Krąpiec, Lublin 2001, 87. [Google Scholar]
  31. Komentarz historyczno-kulturowy do Biblii hebrajskiej, red. J.H. Walton, V.H. Matthews, M.W. Chavalas, tłum. Z. Kościuk, Warszawa 2005. [Google Scholar]
  32. Lemański J., Jak wyglądała Arka Przymierza (Wj 25, 10–22)?, Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie 11 (2007), 149–155. [Google Scholar]
  33. Libowski Ł., Wiktoryni mniejsi. „Familia Victorina”, w: Mądrość wiktorynów. Z kultury intelektualnej szkoły św. Wiktora, red. W. Bajor, M.J. Janecki, Ł. Libowski, D. Poirel, Lublin–Kęty 2023 (w druku). [Google Scholar]
  34. Łuka A., „Inque meo nullum carmine crimen erit”. Owidiusza konflikt z prawem, Studia Prawnicze KUL 57 (2014) 1, 85–118. [Google Scholar]
  35. Michoń E., Symbolika kluczy w Apokalipsie, Studia Warmińskie (1967) 4, 133–159. [Google Scholar]
  36. Leksykon liturgii, opr. B. Nadolski, Poznań 2006. [Google Scholar]
  37. Nakamura H., „Talem vitam agamus, ut Dei lapides esse possimus”. Zu Kirchweihpredigten Richards von St. Viktor, w: „Das Haus Gottes, das seid ihr selbst”. Mittelalterliches und barockes Kirchenverständnis im Spiegel der Kirchweihe, red. A. Warnke, R.M.W. Stammberger, C. Sticher, Erudiri Sapientia 6, Berlin–Boston 2006, 293–328. [Google Scholar]
  38. Nehring P., Topika wczesnych łacińskich żywotów świętych, Toruń 1999. [Google Scholar]
  39. Neuheuser H.P., Ritus und Theologie der Kirchweihe bei Hugo von St. Viktor, w: „Das Haus Gottes, das seid ihr selbst”. Mittelalterliches und barockes Kirchenverständnis im Spiegel der Kirchweihe, red. A. Warnke, R.M.W. Stammberger, C. Sticher, Erudiri Sapientia 6, Berlin–Boston 2006, 251–292. [Google Scholar]
  40. Poirel D., L’école de Saint-Victor au Moyen Âge: bilan d’un demi-siècle historiographique, Bibliothèque de l’école des chartes 156 (1998) 1, 201–202. [Google Scholar]
  41. Simonetti M., Między dosłownością a alegorią. Przyczynek do historii egzegezy patrystycznej, tłum. T. Skibiński, Kraków 2000. [Google Scholar]
  42. Słownik teologii biblijnej, red. X. Leon-Dufour, tłum. K. Romaniuk, Poznań 1990. [Google Scholar]
  43. Sordillo A., Godfryd ze św. Wiktora. „Speculator castrorum Dei”, tłum. M.J. Janecki, w: Mądrość wiktorynów. Z kultury intelektualnej szkoły św. Wiktora, red. W. Bajor, M.J. Janecki, Ł. Libowski, D. Poirel, Lublin–Kęty 2023 (w druku). [Google Scholar]
  44. Strong J., Grecko-polski słownik Stronga z lokalizacją słów greckich i kodami Popowskiego, tłum. A. Czwojdrak, Warszawa 2015. [Google Scholar]
  45. Szymanek K., Sztuka argumentacji. Słownik terminologiczny, Warszawa 2012. [Google Scholar]
  46. Szymański M., Henoteizm, w: Powszechna encyklopedia filozofii, t. 4, red. M. Krąpiec, Lublin 2003, 340. [Google Scholar]
  47. Vernet M., Les sermons „in generali capitulo” d’Absalon de Saint Victor. Réflexions sur la prédication victorine de la fin du XIIe siècle, w: „Omnium expetendorum prima est sapientia”. Studies on Victorine thought and influence, red. D. Poirel, M.J. Janecki, W. Bajor, M. Buraczewski, Bibliotheca Victorina 29, Turnhout 2021, 227–243. [Google Scholar]
  48. Worstbrock F.J., Absalon de Springiersbach, w: Die deutsche Literatur des Mittelalters. Verfasserlexikon, t. 1, Berlin–New York 1978, 17–19. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.