Autor omawia szeroką tematykę badań nad polską kulturą religijną XIX i początku XX w. Zwraca uwagę na konieczność uwzględnienia kontekstu ogólnoeuropejskiego w analizie jej przemian i ewolucji historycznych. Podkreśla kluczowy temat niezbędne do zrozumienia całej złożoności religijności polskiej - okres niewoli narodowej, trwającej blisko półtora wieku (od schyłku XVIII w. do pierwszej wojny światowej). Wycisnął on głębokie piętno na polskiej religijności i nadał jej cechy specyficzne, które trwają w polskiej kulturze religijnej po dzień dzisiejszy. Ta dziewiętnastowieczna specyfika polskiej religijności wykrystalizowała się w kontekście konkretnych uwarunkowań politycznych, kulturalnych i społecznych, a zarazem była rezultatem długoletniej ewolucji historycznej.