Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Tom 82 (1994): Nasza Przeszłość

Artykuły

Kościół oo. franciszkanów w Niepokalanowie

  • Jarosław Zawadzki
DOI: https://doi.org/10.52204/np.1994.82.229-280  [Google Scholar]
Opublikowane: 09.12.2023

Abstrakt

Klasztor franciszkanów konwentualnych w Niepokalanowie został założony w 1927 roku przez św. Maksymiliana Kolbe. Budowę kościoła rozpoczęto latem 1939 roku. Prace przy fundamentach przerwała wojna. Od 1946 roku klasztor poszukiwał nowego architekta, który wykonałby nowy projekt. Aplikował Zygmunt Gawlik (1895-1961). Artysta ukończył studia w zakresie rzeźby (u X. Dunikowskiego), malarstwa (u F. Pautscha) i architektury w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Kierował wieloma projektami archeologicznymi i konserwatorskimi zabytków. Od 1925 roku według jego projektu budowano katedrę katowicką. Przyniosło mu to wiele zleceń, głównie dla kościołów. W Niepokalanowie podstawowym warunkiem stawianym przez klientów było uratowanie fundamentów założonych w 1939 roku. Kościół wybudowano w latach 1948-1952. W trakcie budowy pojawiały się trudności związane z niekorzystnym stanowiskiem władz komunistycznych wobec klasztoru (sabotaż, rewizje, konfiskaty materiałów budowlanych, przesłuchania). Wykończenie i wyposażenie wnętrza kościoła — marmurowe posadzki, ławki, konfesjonały, ambona, chrzcielnica chrzcielnica i ołtarze — także zbudowano według projektu Gawlika. Większość prac artystycznych wykonali sami mnisi. Kościół miał konsekrować kardynał Stefan Wyszyński, ale znlazł się w tym czasie w przymusowej izolacji. Kościół stanowi ciekawy epizod w polskim budownictwie, twórczą interpretację idei architektury żelbetowej Augusta Perreta i Carla Mosera. To nowoczesne budownictwo, ale nie awangardowe. Jego spokojne formy, nawiązujące do klasycznych wzorców, zyskały powszechne uznanie. Architekt, korzystając z dostępnych mu technik projektowych i konstrukcyjnych, nadał swoim dziełom dyskretny ton z epoki, inspirowany renesansem.

Bibliografia

  1. Biegański P., U źródeł architektury współczesnej, Warszawa 1972. [Google Scholar]
  2. Jaśkiewicz W., Pięćdziesiąt lat Niepokalanowa, Niepokalanów 1979. [Google Scholar]
  3. Kolbe Maksymilian, Pisma, t. 3, Niepokalanów 1970. [Google Scholar]
  4. Kucza - Kuczyński K., Mroczek A. , Nowe kościoły w Polsce, Warszawa 1991. [Google Scholar]
  5. Miłobędzki A., Oskar Sosnowski jako architekt w: Sztuka i historia Warszawa 1966. [Google Scholar]
  6. Osowiecki A., Budownictwo kościelne w Polsce po II wojnie światowej w: „Zeszyty Naukowe PAX” 1978 [Google Scholar]
  7. Rosier-Siedlecka M.E., Posoborowa architektura sakralna, Lublin 1979. [Google Scholar]
  8. Wójcik Innocenty, Kościół Niepokalanej Łask w Niepokalanowie, 1977. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.