Instrukcja, spisana przez prymasa Zbigniewa Oleśnickiego Młodszego z okazji jego wizyty w Gnieźnie zaplanowanej na marzec 1482 r., zawiera instrukcję dla duchowieństwa dotyczącą sprawowania sakramentów, instrukcję postępowania stosowanego przez sądy kościelne oraz szczegółową ankietę dla przyjezdnych. Dokument, choć już z początku XX w. opublikowany drukiem, została ledwie zauważony przez badaczy dziejów Kościoła w Polsce. Instrukcja podejmuje i porusza kilka problemów charakterystycznych dla warunków społecznych w Polsce drugiej połowy XV wieku. Pytania zawarte w ankiecie wizytacyjnej wskazują na brak dyscypliny wśród duchowieństwa i nadużycia wobec wiernych (np. pobieranie zawyżonych składek), a także przypadki nieuczciwego awansu na stanowiska kościelne (tym ostatnim sprzyjało szerzenie mecenatu wpływowych świeccy nad beneficjami). Z. Oleśnicki Młodszy podejmuje także działania przeciwko niepisanym przywilejom szlachty w zakresie dyscypliny kościelnej – w szczególności przeciwko zwolnieniom z zakazów kościelnych. Uwagę zwraca precyzyjny wykaz praw i okoliczności, które mogą służyć obronie podejrzanego w postępowaniu sądowym, w ramach ogólnego domniemania niewinności. W tekście Instrukcji można odnotować liczne przykłady tolerancji wobec osób innych wyznań – jak na przykład przyjmowanie uczonych czeskich do szkół polskich, z których byli oni wcześniej wykluczani jako husyci. Instrukcja Z. Oleśnickiego Młodszego jest dziełem samodzielnie interpretującym prawo powszechne. Ścisłe uzależnienie od polskich statutów synodalnych widoczne jest tylko w kilku miejscach.