Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Nasza Przeszłość

Tom 124 (2015): Nasza Przeszłość

Artykuły

Stan badań nad klasztorem kanoników regularnych z Mstowa

  • Izabela Chat
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2015.124.39-56  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.12.2015

Abstrakt

Artykuł zajmuje się stanem badań nad klasztorem kanoników regularnych w Mstowie. Prawdopodobnie pod koniec XII wieku w Mstowie pojawili się kanonicy regularni. Klasztor mstowski był prepozyturą wrocławskiego klasztoru NMP. Przez wieki odgrywał ogromną rolę w dziejach północno-zachodniej Małopolski jako ważny ośrodek życia społecznego, kościelnego, kulturowego oraz naukowego. W 1212 roku arcybiskup gnieźnieński Henryk Kietlicz zwołał tutaj synod, na którym wraz z kilkoma innymi biskupami konsekrował ks. Pawła. Wśród obecnych na synodzie był także biskup krakowski Wincenty Kadłubek. Bogata spuścizna dziejowa klasztoru w Mstowie obejmuje czasy od fundacji w XII wieku do likwidacji placówki zakonnej w XIX wieku. Spuścizna ta była i zapewne pozostanie obiektem zainteresowań badaczy różnych specjalności. Stan badań nad klasztorem kanoników z Mstowa w historiografii polskiej wykazuje do dziś luki. Przegląd powstałych prac ujawnia dużą dysproporcję w zaawansowaniu badań nad średniowieczem w stosunku do okresów późniejszych. Zakon mstowski do dziś nie posiada pełnego i krytycznego opracowania jego dziejów w czasach nowożytnych. Najlepiej opracowano dzieje klasztoru mstowskiego od momentu jego powstania do końca XVI wieku. W literaturze naukowej brakuje opracowania konwentu mstowskiego, jego genezy i społecznego pochodzenia zakonników.

Bibliografia

  1. Bylina E., Renesansowy księgozbiór rodziny Strzemboszów, [w:] Kolekcje historyczne. Księgozbiory szlacheckie w XVI-XVII wieku, Warszawa 2004. [Google Scholar]
  2. Bylina E., Z dziejów biblioteki kanoników regularnych laterańskich w Mstowie: druki XVI wieku w BUW, „Z badań nad książką i księgozbiorami historycznymi”, R. 3, 2009 (druk 2010), s. 55-64. [Google Scholar]
  3. Chat I., Kopiarz klasztoru mstowskiego przechowywany w bibliotece uniwersyteckiej w Warszawie, [w:] Mstów. Miasto-klasztor-parafia na przestrzeni wieków, red. K. Łatak, Łomianki 2013, s. 383-392. [Google Scholar]
  4. Ćwiękała W., Refundacja klasztoru mstowskiego i jego późniejsze dzieje, [w:] Mstów. Miasto-klasztor-parafia na przestrzeni wieków, red. K. Łatak, Łomianki 2013, s. 225-231. [Google Scholar]
  5. Deptuła Cz., Arrowazyjska reforma klasztorów w Polsce po roku 1180 a reforma premonstrateńska. Z przemian polskiego kanonikatu regularnego w średniowieczu, „Roczniki Humanistyczne”, 1969, s. 5-49. [Google Scholar]
  6. Deptuła Cz., Krąg kościelny płocki w połowie XII wieku, „Roczniki Humanistyczne”, R. 8, 1959, z. 2, s. 5-122. [Google Scholar]
  7. Deptuła Cz., O nowe spojrzenie na początki kanoników regularnych w Polsce, „Sprawozdanie z Czynności Wydawniczej i Posiedzeń Naukowych oraz Kronika Towarzystwa Naukowego KUL”, R. 14, 1965, s. 163-168. [Google Scholar]
  8. Deptuła Cz., Przyczynek do dziejów Ślęży i jej opactwa, „Roczniki Humanistyczne”, R. 15, 1967, nr 2, s. 17-35. [Google Scholar]
  9. Dettloff A., Osiemnastowieczne wyposażenie rzeźbiarskie Kościoła Kanoników Regularnych Laterańskich w Mstowie, [w:] Mstów. Miasto-klasztor-parafia na przestrzeni wieków, red. K. Łatak, Łomianki 2013, s. 267-288. [Google Scholar]
  10. Dettloff P., Architektura kościoła kanoników regularnych laterańskich w Mstowie, [w:] Mstów. Miasto-klasztor-parafia na przestrzeni wieków, red. K. Łatak, Łomianki 2013, s. 245-266. [Google Scholar]
  11. Dettloff P., Kościół kanoników regularnych laterańskich w Mstowie, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki”, 1998, t. XLIII, s. 291-305. [Google Scholar]
  12. Dubaj E., Księgi metrykalne z terenu Mstowa w zasobie Archiwum Państwowego w Częstochowie, [w:] Mstów. Miasto-klasztor-parafia na przestrzeni wieków, red. K. Łatak, Łomianki 2013, s. 89-96. [Google Scholar]
  13. Dawnych w Warszawie, [w:] Mstów. Miasto-klasztor-parafia na przestrzeni wieków, red. K. Łatak, Ło-mianki 2013, s. 357-360. [Google Scholar]
  14. Graczyk W., Synod czy zjazd biskupów polskich w Mstowie w 1212 roku, [w:] Mstów. Miasto-klasztor-parafia na przestrzeni wieków, red. K. Łatak, Łomianki 2013, s. 425-429. [Google Scholar]
  15. Herod P., Klasztor mstowski w świetle relacji kanonika Jana Długosza, [w:] Mstów. Miasto-klasztor-parafia na przestrzeni wieków, red. K. Łatak, Łomianki 2013 113-122. [Google Scholar]
  16. Hohensee-Ciszewska H., Przypuszczenia o romańskich założeniach kościołów w Mstowie i Kłobucku, „Biuletyn Historii Sztuki”, R. 27, 1965, z. 2, s. 160-162. [Google Scholar]
  17. Jasiński K., Ignacy Augustyn Saryusz Koziorowski, Polski Słownik Biograficzny, t. 18, Wrocław 1973, s. 505-511. [Google Scholar]
  18. Kantor-Mirski M., Kubicki A., Z przeszłości Mstowa. Notatki kronikarskie od średniowiecza do 1939 roku, Częstochowa 2012, s. 191-210 [Google Scholar]
  19. Kantor-Mirski M., Warowny klasztor w Mstowie: szkic historyczny z ilustracjami, Sosnowiec 1929. [Google Scholar]
  20. Kłoczowski J., Zakony na ziemiach polskich w wiekach średnich, [w:] Kościół w Polsce. Średniowiecze, red. J. Kłoczowski, t. 1, Kraków 1966. [Google Scholar]
  21. Laberschek J., Sieć osadnicza okolic Mstowa i Lelowa w I połowie XIII wie-ku. Problem granic opola mstowskiego, „Studia Historyczne”, R. 34, 1991, s. 517-533. [Google Scholar]
  22. Laberschek J., Średniowieczne dzieje nadwarciańskiego Mstowa, Kraków 2014. [Google Scholar]
  23. Likowski H., Początki kanoników regularnych w Polsce, „Sprawozdanie Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk”, R. 3, 1929, nr 2, s. 30. [Google Scholar]
  24. Łatak K., Bazylika i Klasztor Bożego Ciała kanoników regularnych na Kazimierzu w Krakowie, Kraków 2005. [Google Scholar]
  25. Łatak K., Obraz Matki Boskiej Mstowskiej i jej kult, Kraków 1999. [Google Scholar]
  26. Łatak K., Przyczynek do dziejów łaskami słynącego obrazu Matki Boskiej Mstowskiej, Częstochowa 1996. [Google Scholar]
  27. Łatak K., Sanktuarium Matki Bożej Mstowskiej, Ełk 2000. [Google Scholar]
  28. Łatak K., Kanonicy regularni laterańscy na Kazimierzu w Krakowie do końca XVI wieku, Ełk 1999. [Google Scholar]
  29. Łatak K., Katalog rządców prepozytury mstowskiej, [w:] Mstów. Miasto-klasztor-parafia na przestrzeni wieków, red. K. Łatak, Łomianki 2013, s. 451-485. [Google Scholar]
  30. Łatak K., Klasztor Bożego Ciała Kanoników Regularnych Laterańskich w Kra-kowie w okresie przedtrydenckim. Ludzie-Wydarzenia-Budowle-Kultura, red. K. Łatak, Łomianki 2012. [Google Scholar]
  31. Łatak K., Konwent mstowski i kłobucki w nekrologu konwentu krakowskiego, [w:] Mstów. Miasto-klasztor-parafia na przestrzeni wieków, red. K. Łatak, Łomianki 2013, s. 437-450. [Google Scholar]
  32. Łatak K., Placówki filialne prepozytury mstowskiej, [w:] Mstów. Miasto-klasztor-parafia na przestrzeni wieków, red. K. Łatak, Łomianki 2013, s. 193-223. [Google Scholar]
  33. Łatak K., Prepozytura mstowska od uzyskania autonomii do kasaty (1441-1819), [w:] Mstów. Miasto-klasztor-parafia na przestrzeni wieków, red. K. Łatak, Łomianki 2013, s. 123-178. [Google Scholar]
  34. Łatak K., Przemijanie i trwanie. Kanonicy Regularni Laterańscy w dawnej i współczesnej Polsce, Kraków 2009. [Google Scholar]
  35. Łobaza M., Książka i książnica w klasztorze Kanoników Regularnych Laterań-skich w Mstowie w czasach staropolskich, [w:] Mstów. Miasto-klasztor-parafia na przestrzeni wieków, red. K. Łatak, Łomianki 2013, s. 311-323. [Google Scholar]
  36. Marszalska J., Arcybiskup gnieźnieński Henryk Kietlicz oraz biskup poznański Paweł – uczestnicy i główni bohaterowie synodu w Mstowie w 1212 roku, [w:] Mstów. Miasto-klasztor-parafia na przestrzeni wieków, red. K. Łatak, Łomianki 2013, s. 431-436. [Google Scholar]
  37. Matusik L., Stanowisko kanoników regularnych na Śląsku w średniowieczu, „Sprawozdania Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego”, R. 25, 1970, s. 39-41. [Google Scholar]
  38. Matusik L., Wpływ myśli czeskiej na Śląsku w świetle rękopisów kanoników regularnych św. Augustyna w XIV i XV w., „Acta Universitatis Vratislaviensis”, Historia, R.17, 1970, s. 44-66. [Google Scholar]
  39. Matusik L., Związki wrocławskiego opactwa na Piasku z Polską centralną w okresie średniowiecza, „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka”, R. 28, 1973, nr. 2, s. 229-259. [Google Scholar]
  40. Mizera S., Regesty dokumentów do dziejów parafii Mstowa k. Częstochowy, Almanach Częstochowy, Częstochowa 2000, t. 15, s. 19-44. [Google Scholar]
  41. Mizera S., Z badań nad przywilejem Iwona Odrowąża z roku 1220, „Częstochowskie Studia Teologiczne”, R. 25, 1997, s. 121-173. [Google Scholar]
  42. Mrozowicz W., Kronika klasztoru kanoników regularnych św. Augustyna w Kłodzku (na tle dziejopisarstwa na Śląsku i krajów ościennych), Wrocław 2000. [Google Scholar]
  43. Mrozowicz W., Kronika klasztoru kanoników regularnych w Kłodzku. Ze studiów nad średniowiecznym dziejopisarstwem klasztornym, „Acta Universitatis Vratislaviensis” 2234. Historia 143, Wrocław 2001, ss. 239. [Google Scholar]
  44. Mrozowicz W., Wokół przeniesienia klasztoru kanoników regularnych św. Augustyna z Nowogrodu Bobrzańskiego do Żagania (w świetle nie-znanego dokumentu z 20 IX 1284), [w:] Memoriae amici et magistri. Studia historyczne poświęcone pamięci prof. W. Korty, red. M. Derwich, W. Mrozowicz, R. Żerelik, Wrocław 2001, s. 101-109. [Google Scholar]
  45. Pietrzkiewicz I., Biblioteka kanoników regularnych w Krakowie w XV i XVI w., Kraków 2003. [Google Scholar]
  46. Pobóg-Lenartowicz A., A czyny ich były liczne i godne pamięci, Konwent klasztoru kanoników regularnych NMP na Piasku we Wrocławiu, Opole 2007. [Google Scholar]
  47. Pobóg-Lenartowicz A., Fundacja mstowskiej prepozytury kanoników regularnych i jej dzieje w okresie zależności od opactwa macierzystego we Wrocławiu, [w:] Mstów, miasto-klasztor-parafia na przestrzeni wieków, red. K. Łatak, Łomianki 2013, s. 103-111. [Google Scholar]
  48. Pobóg-Lenartowicz A., Kanonicy regularni na Śląsku. Życie konwentów w śląskich klasztorach kanoników regularnych w średniowieczu, Opole 1999. [Google Scholar]
  49. Pobóg-Lenartowicz A., Prepozytura kanoników regularnych w Mstowie (do połowy XVI wieku), [w:] Klio viae et invia, red. A. Odrzywolska-Kidawa, Warszawa 2010, s. 577-588. [Google Scholar]
  50. Pobóg-Lenartowicz A., Uposażenie i działalność gospodarcza kanoników regu-larnych NMP na Pisaku we Wrocławiu do początku XVI w., Opole 1994. [Google Scholar]
  51. Podedworny I., Nauczanie w klasztorze kanoników regularnych w Mstowie na przełomie średniowiecza i czasów nowożytnych, [w:] Przemijanie i trwanie. Kanonicy regularni laterańscy w dawnej i współczesnej Polsce. Materiały z międzynarodowej konferencji zorganizowanej z okazji 600-lecia fundacji opactwa Bożego Ciała w Krakowie, red. K. Łatak, I. Makarczyk, Kraków 2008, s. 451-464. [Google Scholar]
  52. Przemysław D., Uposażenie i działalność gospodarcza klasztoru kanoników regularnych w Trzemesznie do początku XVI wieku, Olsztyn, 2013. [Google Scholar]
  53. Raźny J., Nieistniejący kościół św. Stanisława w Mstowie w świetle staropolskich wizytacji biskupich, [w:] Mstów. Miasto-klasztor-parafia na przestrzeni wieków, red. K. Łatak, Łomianki 2013, s. 289-300. [Google Scholar]
  54. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, red. F. Sulimierski, B. Chlebow-ski, W. Walewski, t. 1-15, Warszawa 1880-1902, t. 6, Warszawa 1885, s. 779-780. [Google Scholar]
  55. Sochacki A., Kościół i klasztor kanoników regularnych laterańskich w Mstowie. Sanktuarium Maryjne, Przewodnik, Kraków-Mstów 2012. [Google Scholar]
  56. Starożytna Polska pod względem historycznym, geograficznym i statystycznym opisana przez Michała Balińskiego i Tymoteusza Lipińskiego, t. 2, Warszawa 1844, s. 136-137. [Google Scholar]
  57. Stawski M., Opactwo czerwińskie w średniowieczu, Warszawa 2007. [Google Scholar]
  58. Stawski M., Klasztor w Czerwińsku – miejsce spotkania teologii z historią, „Echa Przeszłości” Olsztyn 2007, t. 8, s. 67-90. [Google Scholar]
  59. Sukiennik E., Kasata klasztoru mstowskiego, [w:] Mstów. Miasto-klasztor-parafia na przestrzeni wieków, red. K. Łatak, Łomianki 2013, s. 179-192. [Google Scholar]
  60. Państwowym w Częstochowie, [w:] Mstów. Miasto-klasztor-parafia na przestrzeni wieków, red. K. Łatak, Łomianki 2013, s. 77-87. [Google Scholar]
  61. Szymański J., Kanonikat świecki w Małopolsce od końca XI w. do połowy XIII w., Lublin 1995. [Google Scholar]
  62. Szymański J., Kanonikat, [w:] Słownik starożytności słowiańskich, Wrocław 1961, t. 2, s. 365-369. [Google Scholar]
  63. Szymański J., Z zagadnień „vitae cannonicae” w Polsce XII-XIII w., „Roczniki Teologiczno-Kanonicze”, 1963, z. 4, s. 143. [Google Scholar]
  64. Trawkowski S., Wprowadzenie zwyczajów arrowazyjskich we wrocławskim klasztorze na Piasku, [w:] Wieki średnie – Medium aevum, Prace ofiarowane w 60 rocznicę urodzin T. Manteuffla, Warszawa 1962, s. 111-116. [Google Scholar]
  65. Wajzner Z., Los bibliotek klasztornych w Gidlach, Mstowie i Wielgomłynach po dekrecie supresyjnym arcybiskupa warszawskiego Franciszka Malczewskiego, „Częstochowskie Wiadomości Diecezjalne”, R. 43, 1969, nr 3-6, s. 131-136. [Google Scholar]
  66. WiewiWiewióra M., Zespół klasztorny kanoników regularnych w Trzemesznie. Studium archeologiczno-architektoniczne, Toruń 2002. [Google Scholar]
  67. Wlaźlak W., Archiwalia do dziejów klasztoru i parafii w Mstowie przechowywane w Archiwum Archidiecezji Częstochowskiej im. Ks. Walentego Patykiewicza w Częstochowie, [w:] Mstów. Miasto-klasztor-parafia na przestrzeni wieków, red. K. Łatak, Łomianki 2013, s. 361-369. [Google Scholar]
  68. Zawisła M., Kanonicy regularni laterańscy klasztoru mstowskiego w księgach egzaminów do święceń w diecezji krakowskiej z lat 1573-1614, [w:] Mstów. Miasto-klasztor-parafia na przestrzeni wieków, red. K. Łatak, Łomianki 2013, s. 325-336. [Google Scholar]
  69. Zbudniewek J., Archiwalia do dziejów klasztoru mstowskiego przechowywane w archiwum Klasztoru Paulinów na Jasnej Górze, [w:] Mstów. Miasto-klasztor-parafia na przestrzeni wieków, red. K. Łatak, Łomianki 2013, s. 371-382. [Google Scholar]
  70. Zielińska E., Biblioteka klasztoru kanoników regularnych w Kraśniku w drugiej połowie XV wieku, [w:] Klasztor w kulturze Polski średniowiecznej, red. A. Pobóg-Lenartowicz, M. Derwich, Opole 1995, s. 105-111. [Google Scholar]
  71. Zielińska E., Kultura intelektualna kanoników regularnych z klasztoru w Kraśniku w latach 1469-1563, Lublin 2002. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.