Aller directement au menu principal Aller directement au contenu principal Aller au pied de page

Vol. 128 (2017): Nasza Przeszłość

Artykuły

Kasata klasztoru trynitarzy w Krotoszynie oraz losy jego kultowego dziedzictwa

  • Mirosława Sobczyńska-Szczepańska
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2017.128.131-153  [Google Scholar]
Publiée: 2017-12-30

Résumé

Klasztor trynitarzy w Krotoszynie podzielił los innych konwentów wielkopolskich, które po drugim rozbiorze Polski znalazły się w granicach królestwa Prus. W wyniku represyjnej polityki wobec Kościoła drastycznie spadła liczba członków wspólnoty zakonnej, a jej majątek uległ znacznemu uszczupleniu. Zarówno pod rządami pruskimi, jak i w okresie istnienia Księstwa Warszawskiego, decyzją władz państwowych część izb klasztornych zajęto pod magazyny i urzędy. Klasztor został zamknięty w1819 r., kiedy po śmierci jego przełożonego o. Jana Szkaradowicza ostał się tylko jeden zakonnik. Przy kościele ustanowiono intermistycznego kapłana, od 1824 r. był administrowany przez krotoszyńskiego proboszcza, a w 1925 r. erygowano przy nim parafię pw. św. św. Apostołów Piotra i Pawła. Gmach poklasztorny w 1836 r. stał się siedzibą szkoły powiatowej, następnie szkoły realnej i gimnazjum realnego, a od 1881 – urzędów wojskowych i cywilnych. Od 1969 r. mieści się w nim Muzeum Regionalne w Krotoszynie. Potrynitarskie budowle przetrwały w niezmienionym kształcie – wyburzono jedynie łączącą je dwukondygnacyjną galerię (w 1836 r.). Wystrój malarsko-rzeźbiarski świątyni zachował się z wyjątkiem kilku świętych wizerunków, w tym charakterystycznej dla ikonografii Zakonu Przenajświętszej Trójcy figury Jezusa Nazareńskiego Wykupionego, eksponowanej w ołtarzu głównym. Rozproszeniu uległy aparaty kościelne, przekazane do krotoszyńskiej fary i ubogich kościołów z archidiecezji gnieźnieńskiej i poznańskiej. Część dokumentów i ksiąg klasztornych, przetrzebionych po zamknięciu klasztoru, w 1869 r. trafiło do Królewsko-Pruskiego Archiwum Państwowego w Poznaniu, a pozostałe, w 1935 r., – do Archiwum Archidiecezjalnego w Poznaniu. Te ostatnie zaginęły.

Références

  1. W. Dalbor, Związki Wielkopolski i Śląska w architekturze drugiej połowy wieku XVIII, „Prace Komisji Historii Sztuki PAU”, t. 10, 1952. [Google Scholar]
  2. J. Janiszewski, Powiat kępiński, Kępno1928. [Google Scholar]
  3. Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 5, Województwo poznańskie, z. 11, Powiat krotoszyński. Red. T. Ruszczyńska, A. Sławska. Oprac. Z. i J. Kębłowscy. Warszawa 1973. [Google Scholar]
  4. Kościół św. Piotra i Pawła (potrynitarski), „Strażnica Kresowa. Miesięcznik Młodzieży Gimnazjum im. Ks. Hugona Kołłątaja”, R. 1, 1931, nr 3, s. 4. [Google Scholar]
  5. K. Krotoski, Dzieje miasta Krotoszyna, t. 1, Miasto Krotoszyn i jego dziedzice za czasów polskich (od 1415 do 1779), Krotoszyn 1930. [Google Scholar]
  6. M. Kusza, Dzieje gimnazjum krotoszyńskiego 1836-1946, Krotoszyn-Poznań 2000. [Google Scholar]
  7. J. Nowacki, Dzieje Archidiecezji Poznańskiej, t. 2, Poznań 1964. [Google Scholar]
  8. A. Romanowicz, Zarys historii obecnego gimnazjum im. H. Kołłątaja w Krotoszynie (1836-1829), [w:] Sprawozdanie dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Ks[iędza] H[ugona] Kołłątaja w Krotoszynie za pierwsze dziesięciolecie Zakładu w niepodległej i wolnej ojczyźnie 1919-1929, Krotoszyn 1929. [Google Scholar]
  9. M. Sobczyńska-Szczepańska, Problem autorstwa kościoła dworskiego w Cieszkowie oraz świątyni trynitarzy w Krotoszynie w świetle źródeł, „Biuletyn Historii Sztuki”, t. 75, 2013, nr 3. [Google Scholar]
  10. M. Sobczyńska-Szczepańska, Architektura trynitarzy na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej, Katowice 2017. [Google Scholar]
  11. J. Wąsicki, Ziemie polskie pod zaborem pruskim. Prusy południowe 1793-1806. Studium historyczno-prawne, Wrocław 1957. [Google Scholar]
  12. A. Witko, Sztuka w służbie Zakonu Trójcy Świętej w siedemnastym i osiemnastym stuleciu, Warszawa 2002. [Google Scholar]
  13. Z. Wojciechowska, Dokumenty i akta klasztorów w Archiwum Państwowym w Poznaniu – dzieje, zawartość i metody opracowania, „Poznański rocznik archiwalno-historyczny”, R. 4, 1996. [Google Scholar]

Téléchargements

Les données relatives au téléchargement ne sont pas encore disponibles.