Aller directement au menu principal Aller directement au contenu principal Aller au pied de page

Vol. 105 (2006): Nasza Przeszłość

Artykuły

Działalność oświatowa ks. Ludwika Zaborskiego w powiecie pilickim (1817-1821)

  • Władysław Piotr Wlaźlak
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2006.105.141-162  [Google Scholar]
Publiée: 2006-06-30

Résumé

Wybitnym członkiem kapituły pilickiej był ks. Ludwik Zaborski, proboszcz parafii Mrzygłód. Prowadził on działalność duszpasterską w diecezji krakowskiej, z wyjątkiem lat 1805-1818, kiedy jego probostwo wchodziło w skład diecezji kieleckiej. Był cenionym nie tylko przez władze kościelne ale również przez władze świeckie, które w 1817 r. mianowały go organizatorem szkół początkowych w powiecie pilickim. Na tym stanowisku podjął dzieło reaktywowania upadłych szkół elementarnych w ostatnich latach istnienia Księstwa Warszawskiego i tuż po powstaniu Królestwa Polskiego. Pracę swoją rozpoczął od wystosowania apelu do duchowieństwa, włościan oraz mieszkańców miast i wsi, zachęcając ich do współpracy w dziele krzewienia szkolnictwa stopnia podstawowego. Następnie sporządzał protokoły zawiązania Towarzystw Szkół Elementarnych w miejscowościach, gdzie miały powstać szkoły. Z powyższych zapisów wynika, iż większość Towarzystw Szkolnych na terenie powiatu pilickiego powstało w 1817 r. Nie oznaczało to oczywiście, iż szkoły te od razu funkcjonowały. W niektórych z nich zajęcia lekcyjne nie odbywały się jeszcze w następnym roku. W celu lepszej koordynacji pracy szkolnej podzielono terytorium powiatu pilickiego na pięć okręgów szkolnych, na czele których ustanowiono organizatorów szkół elementarnych. Powyższe rozwiązanie było bardzo trafne, gdyż od 1819 r. ks. L. Zaborski borykał się z poważnymi problemami zdrowotnymi. Od tego momentu ciężar organizowania szkół przejęli zwierzchnicy okręgów szkolnych. Nie oznaczało to, iż ks. L. Zaborski zaprzestał działalności oświatowej, gdyż w tym czasie prowadził egzaminy kandydatów na nauczycieli w obwodzie olkuskim. Jego zaangażowanie w dzieło rozwoju szkolnictwa elementarnego dostrzegły centralne władze oświatowe, które poleciły władzom wojewódzkim, aby przekazały mu wyrazy uznania.

Références

  1. Artymiak A., Studia nad historią szkolnictwa elementarnego w obwodach kieleckim i olkuskim województwa krakowskiego (1816-1862), Wrocław 1964. [Google Scholar]
  2. Błażkiewicz H., Dzieje parafii Pilica w okresie przedrozbiorowym, „Nasza Przeszłość” 57(1982), s. 190. [Google Scholar]
  3. Kumor B. S., Dzieje diecezji krakowskiej do roku 1795, t. 3, Kraków 2000. [Google Scholar]
  4. Maroń F., Proces kształtowania wschodniej granicy biskupstwa wrocławskiego na tle wydarzeń politycznych przełomu XVIII i XIX wieku. Przyczynek do ustaleń bulli „De salute animarum” „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 4 (1971), s. 195, 199. [Google Scholar]
  5. Mizia T., Szkolnictwo parafialne w czasach Komisji Edukacji Narodowej, Wrocław 1964. [Google Scholar]
  6. Podgórska E., Szkolnictwo elementarne Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego 1807-1831, Warszawa 1960. [Google Scholar]
  7. Wiśniewski J., Diecezja częstochowska. Opis historyczny kościołów i zabytków w dekanatach: będzińskim, dąbrowskim, sączowskim, zawierckim i żareckim oraz parafii Olsztyn, Mariówka Opoczyńska 1936. [Google Scholar]
  8. Wiśniewski J., Historyczny opis kościołów miast, zabytków i pamiątek w powiecie włoszczowskim, Kielce 2000. [Google Scholar]
  9. Wiśniewski J., Historyczny opis kościołów, miast i pamiątek w olkuskiem, Mariówka Opoczyńska 1933. [Google Scholar]
  10. Wlaźlak W., Szkoły elementarne w okręgu pajęczańskim (1808-1832), Częstochowa 2001. [Google Scholar]

Téléchargements

Les données relatives au téléchargement ne sont pas encore disponibles.