Aller directement au menu principal Aller directement au contenu principal Aller au pied de page

Vol. 71 (1989): Nasza Przeszłość

Artykuły

Sieć i działalność bractw kościelnych w prepozyturze tarnowskiej do roku 1772

  • Stanisław Salaterski
DOI: https://doi.org/10.52204/np.1989.71.147-185  [Google Scholar]
Publiée: 1989-06-30

Résumé

Prepozytariat Tarnowski został założony przez biskupa krakowskiego Wojciecha Jastrzębca 9 maja 1416 roku. W 1772 r. obejmował 21 parafii. Bractwa świeckie istniały w 17 parafiach, w 19 kościołach, w tym w dwóch kościołach zakonnych (Tuchowie i w Tarnowie). Wiele z nich (14) powstało w XVII w. Dziesięć bractw powstało w latach 1700-1772, a dziewięć przed 1600 r. Podstawą prawną ich organizacji były dekrety Stolicy Apostolskiej, a także Reformationes Generales biskupa krakowskiego Marcina Szyszkowskiego z 1621 r. Wszystkie bractwa posiadały samorząd, którego władze wybierane były corocznie. Opiekę nad nimi sprawowali także duchowni, którzy z tego tytułu otrzymywali beneficjum (jako promotorzy lub kapelani bractw). Członkami bractw były osoby z różnych klas społecznych, niezależnie od przynależności do danej parafii. Dominowały kobiety, stanowiące około dwóch trzecich ogółu członków. W niektórych parafiach (np. Skrzyszów) do bractw należała około jedna piąta ogółu wiernych.Typ pobożności większości bractw powodował, że ich działalność obejmowała indywidualne lub zbiorowe praktyki religijne, opiekę nad kościołem parafialnym, kaplicą bracką czy też ołtarzem brackim. Członkowie zajmowali się także działalnością charytatywną, opiekując się biednymi i chorymi, oraz działalnością kulturalną, udostępniając szkoły parafialne oraz przekazując do kościoła szaty liturgiczne i elementy wyposażenia wnętrz – będące niekiedy ważnymi dziełami sztuki. Autor uważa, że formy organizacyjne i działania dawnych bractw mają do zaoferowania cenne wskazówki świeckim naszych czasów, którzy szukają swojego miejsca w Kościele.

Références

  1. ochnak W., Religijne stowarzyszenia i bractwa katolików świeckich w diecezji wrocławskiej od XVI w. do 1810 r., Wrocław 1983. [Google Scholar]
  2. Borcz H., Bractwa religijne w kościołach parafialnych diecezji przemyskiej w okresie przedrozbiorowym, RTK 28: 1981. [Google Scholar]
  3. Kiryk F. , Miasta regionu tarnowskiego. Tarnów, Tuchów, Ciężkowice do końca XVI w., w: Tarnów. Dzieje miasta i regionu, Tarnów 1981. [Google Scholar]
  4. Kumor B., Kościelne stowarzyszenia świeckich na ziemiach polskich w okresie przedrozbiorowym, w: Księga 1000-lecia katolicyzmu w Polsce, t. 1 Lublin 1969. [Google Scholar]
  5. Kumor B., Prepozytura tarnowska. Opracowanie materiałów źródłowych do atlasu historycznego Kościoła w Polsce, ABMK t. 12: 19, 1966. DOI: https://doi.org/10.31743/abmk.6477 [Google Scholar]
  6. Kuźmak K., Bractwa kościelne, w: Encyklopedia katolicka t. 2 Lublin 1976. [Google Scholar]
  7. Kuźmak K., Bractwo Matki Bożej — Wspomożycielki Chrześcijan na ziemiach polskich w XVIII w., Rzym 1973. [Google Scholar]
  8. Leikes T. M., Rosa aurea de Sacratissimo B.M.V. Rosario eiusque Venerabili Canfraternitate, Dulmen in Guestfaiia 1886. [Google Scholar]
  9. Szołdrski W., Historia kościoła i cudownego obrazu Najświętszej Panny w Tuchowie, Cieszyn 1920. [Google Scholar]
  10. Zaremska H. Bractwa w średniowiecznym Krakowie. Studium form społecznych życia religijnego, Wrocław 1977. [Google Scholar]

Téléchargements

Les données relatives au téléchargement ne sont pas encore disponibles.